گنجور

بخش ۲۷۷ - موسیولینن و قیصر ولیم

موسیولینن
بسی گذشت که آدم درین سرای کهن
مثال دانه ته سنگ آسیا بودست
فریب زاری و افسون قیصری خورد است
اسیر حلقهٔ دام کلیسیا بودست
غلام گرسنه دیدی که بر درید آخر
قمیص خواجه که رنگین ز خون ما بودست
شرار آتش جمهور کهنه سامان سوخت
ردای پیر کلیسا قبای سلطان سوخت
قیصر ولیم
گناه عشوه و ناز بتان چیست؟
طواف اندر سرشت برهمن هست
دمادم نو خداوندان تراشد
که بیزار از خدایان کهن هست
ز جور رهزنان کم گو که رهرو
متاع خویش را خود رهزن هست
اگر تاج کئی جمهور پوشد
همان هنگامه ها در انجمن هست
هوس اندر دل آدم نمیرد
همان آتش میان مرزغن هست
عروس اقتدار سحر فن را
همان پیچاک زلف پر شکن هست
«نماند ناز شیرین بی خریدار
اگر خسرو نباشد کوهکن هست»

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
منبع اولیه: سایت علامه اقبال

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

موسیولینن
هوش مصنوعی: این بیت به ترغیب و تشویق به عشق و محبت اشاره دارد. به نوعی می‌گوید که علاقه و محبت باید در زندگی افراد جاری باشد و به زیبایی و احساسات آنها عمق می‌بخشد. عشق می‌تواند زندگی را شیرین‌تر و معنادارتر کند.
بسی گذشت که آدم درین سرای کهن
مثال دانه ته سنگ آسیا بودست
هوش مصنوعی: سال‌ها گذشته است که انسان در این دنیای کهن مانند دانه‌ای در سنگ آسیاب بوده است.
فریب زاری و افسون قیصری خورد است
اسیر حلقهٔ دام کلیسیا بودست
هوش مصنوعی: فریب احساس و نیرنگ قدرت را خورد و مانند کسی است که در دام کلیسایی گرفتار شده است.
غلام گرسنه دیدی که بر درید آخر
قمیص خواجه که رنگین ز خون ما بودست
هوش مصنوعی: نوجوانی که گرسنه و بدبخت بود، لباس فاخر آقا را دید که رنگ آن به خاطر خون ما تغییر کرده و لکه‌دار شده است.
شرار آتش جمهور کهنه سامان سوخت
ردای پیر کلیسا قبای سلطان سوخت
هوش مصنوعی: آتش شعله‌ور تمام و کمال، لباس کهنه کلیسا و پوشش پادشاه را سوزانده است.
قیصر ولیم
هوش مصنوعی: این بیت به معنای این است که شخصی در زندگی به جایی رسیده که می‌تواند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کند و برای خود جایگاهی معتبر کسب کرده است. او به نوعی در موقعیتی قرار دارد که توجه و احترام دیگران را به خود جلب کرده است.
گناه عشوه و ناز بتان چیست؟
طواف اندر سرشت برهمن هست
هوش مصنوعی: گناه زیبایی و ناز و عشوه‌های معشوقان چیست؟ این موضوع در ذات و سرشت انسان وجود دارد که به دور آنان بچرخد و غرق زیبایی‌شان شود.
دمادم نو خداوندان تراشد
که بیزار از خدایان کهن هست
هوش مصنوعی: هر لحظه، خدایان نو و تازه‌ای به وجود می‌آیند که انسان‌ها از خدایان قدیمی و کهنه دلزده و خسته شده‌اند.
ز جور رهزنان کم گو که رهرو
متاع خویش را خود رهزن هست
هوش مصنوعی: از ظلم و ستم دزدان زیاد سخن نگو، چون خود مسافر نیز ممکن است به گنجایش و دارایی‌اش آسیب برساند.
اگر تاج کئی جمهور پوشد
همان هنگامه ها در انجمن هست
هوش مصنوعی: هرگاه کسی بخواهد مقام و جایگاه بلندی را بر عهده بگیرد، همانند روزهایی که در جمع‌های شلوغ و پرهیاهو هست، باید منتظر چالش‌ها و هیجانات غیرقابل پیش‌بینی نیز باشد.
هوس اندر دل آدم نمیرد
همان آتش میان مرزغن هست
هوش مصنوعی: آرزو و اشتیاق در دل انسان هرگز نمی‌میرد، مانند آتش که درون دانه‌ی غلّه وجود دارد.
عروس اقتدار سحر فن را
همان پیچاک زلف پر شکن هست
هوش مصنوعی: عروس قدرت سحر که در اینجا به زیبایی و جذابیت اشاره دارد، همانند پیچش‌ها و زوایای زیبای موهایش است.
«نماند ناز شیرین بی خریدار
اگر خسرو نباشد کوهکن هست»
هوش مصنوعی: اگر خسرو نباشد، ناز و زیبایی شیرین هیچ ارزشی ندارد و کسی برای آن سر و دست نمی‌شکند. در واقع، اگر کسی نباشد که به این زیبایی ارزش بدهد، هیچ کس توجهی به آن نمی‌کند.

حاشیه ها

1404/03/08 13:06
رضوانه داریوش

بیت آخر از حاجت شیرازی است که اقبال تضمین زده است.