گنجور

بخش ۲۵۲ - خواجه ئی نیست که چون بنده پرستارش نیست

خواجه ئی نیست که چون بنده پرستارش نیست
بنده ئی نیست که چون خواجه خریدارش نیست
گرچه از طور و کلیم است بیان واعظ
تاب آن جلوه به آئینه گفتارش نیست
پیر ما مصلحتاً رو به مجاز آورد است
ورنه با زهره وشان هیچ سروکارش نیست
دل به او بند و ازین خرقه فروشان بگریز
نشوی صید غزالی که ز تاتارش نیست
نغمهٔ عافیت از بربط من می طلبی
از کجا بر کشم آن نغمه که در تارش نیست
دل ما قشقه زد و برهمنی کرد ولی
آنچنان کرد که شایسته زنارش نیست
عشق در صحبت میخانه به گفتار آید
زانکه در دیر و حرم محرم اسرارش نیست

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: سایت علامه اقبال

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خواجه ئی نیست که چون بنده پرستارش نیست
بنده ئی نیست که چون خواجه خریدارش نیست
هوش مصنوعی: خواجه‌ای نیست که بنده‌اش را دوست داشته باشد و بنده‌ای هم نیست که خواجه‌اش را بخواهد.
گرچه از طور و کلیم است بیان واعظ
تاب آن جلوه به آئینه گفتارش نیست
هوش مصنوعی: اگرچه واعظ با صحبت‌هایش به بیان اسرار الهی می‌پردازد و از حقیقتی والا سخن می‌گوید، اما قدرت نمایش و درک این جلوه‌ها در کلامش وجود ندارد.
پیر ما مصلحتاً رو به مجاز آورد است
ورنه با زهره وشان هیچ سروکارش نیست
هوش مصنوعی: پیر ما به خاطر مصلحت و شرایط، به کلام مجاز روی آورده است وگرنه با زیبایی و ظرافت هیچ ارتباطی ندارد.
دل به او بند و ازین خرقه فروشان بگریز
نشوی صید غزالی که ز تاتارش نیست
هوش مصنوعی: دل خود را به او بسپار و از افرادی که فقط به دنبال منفعت خود هستند دوری کن، زیرا تو نباید طعمه‌ای برای آن‌ها شوی که از جان و قلب تو سوءاستفاده کنند.
نغمهٔ عافیت از بربط من می طلبی
از کجا بر کشم آن نغمه که در تارش نیست
هوش مصنوعی: از من می‌خواهی که آهنگی خوش را با سازم بنوازم، اما نمی‌دانم از کجا آن آهنگ را بیاورم، چون در سازم چنین نغمه‌ای وجود ندارد.
دل ما قشقه زد و برهمنی کرد ولی
آنچنان کرد که شایسته زنارش نیست
هوش مصنوعی: دل ما به شدت درد و رنج برداشت و دچار آشفتگی شد، اما آنقدر تحت تأثیر قرار گرفت که این وضعیت شایسته زناش نیست.
عشق در صحبت میخانه به گفتار آید
زانکه در دیر و حرم محرم اسرارش نیست
هوش مصنوعی: عشق در گفت‌وگوهای میخانه نمایان می‌شود، زیرا در مکان‌های مذهبی و مقدس، جایگاهی برای بیان اسرار آن نیست.