اقبال لاهوریبخش ۳۹ - نوای حلاج
ز خاک خویش طلب آتشی که پیدا نیست
تجلی دگری در خور تقاضا نیست
نظر بخویش چنان بسته ام که جلوه دوست
جهان گرفت و مرا فرصت تماشا نیست
به ملک جم ندهم مصرع نظیری را
«کسی که کشته نشد از قبیلهٔ ما نیست»
اگرچه عقل فسون پیشه لشکری انگیخت
تو دل گرفته نباشی که عشق تنها نیست
تو ره شناس نئی وز مقام بیخبری
چه نغمه ایست که در بربط سلیمی نیست
ز قید و صید نهنگان حکایتی آور
مگو که زورق ما روشناس دریا نیست
مرید همت آن رهروم که پا نگذاشت
به جاده ئی که در و کوه و دشت و دریا نیست
شریک حلقهٔ رندان باده پیما باش
حذر ز بیعت پیری که مرد غوغا نیست
بخش ۳۸ - فلک مشتری ارواح جلیلهٔ حلاج و غالب و قرة العین طاهره که به نشیمن بهشتی نگرویدند و به گردش جاودان گراییدند: من فدای این دل دیوانه‌ایبخش ۴۰ - نوای غالب: «بیا که قاعدهٔ آسمان بگردانیم
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: سایت علامه اقبال
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ز خاک خویش طلب آتشی که پیدا نیست
تجلی دگری در خور تقاضا نیست
هوش مصنوعی: از زمین خودت آتشی به‌دست بیاور، چرا که جلوه‌ای دیگر که شایسته خواسته‌هایت باشد، در دسترس نیست.
نظر بخویش چنان بسته ام که جلوه دوست
جهان گرفت و مرا فرصت تماشا نیست
هوش مصنوعی: من چنان به خودم مشغول شده‌ام که زیبایی‌های دوست تمام جهان را در بر گرفته و به من فرصتی برای تماشا نمی‌دهد.
به ملک جم ندهم مصرع نظیری را
«کسی که کشته نشد از قبیلهٔ ما نیست»
هوش مصنوعی: من هیچ چیزی را به مقام و سلطنت جم نمی‌دهم، حتی اگر شبیه به آن پیدا شود. «کسی که از قبیلهٔ ما کشته نشود، جزو ما نیست».
اگرچه عقل فسون پیشه لشکری انگیخت
تو دل گرفته نباشی که عشق تنها نیست
هوش مصنوعی: هرچند که عقل و همراهانش نقشه‌هایی کشیده‌اند، تو نگران نباش چون عشق تنها و بی‌یار نیست.
تو ره شناس نئی وز مقام بیخبری
چه نغمه ایست که در بربط سلیمی نیست
هوش مصنوعی: تو به خوبی راه را می‌شناسی و از جایگاه نااطلاعی چه آهنگی می‌تواند باشد که در ساز سلیم وجود ندارد؟
ز قید و صید نهنگان حکایتی آور
مگو که زورق ما روشناس دریا نیست
هوش مصنوعی: از داستان‌ها و تجربیات دشوار با نهنگان چیزی نگو، چون قایق ما هنوز با دریا آشنا نیست.
مرید همت آن رهروم که پا نگذاشت
به جاده ئی که در و کوه و دشت و دریا نیست
هوش مصنوعی: مرید کسی هستم که برای رسیدن به هدفش مسیرهای سخت و ناهموار را طی نکرد و راهی را انتخاب نکرد که در آن مشکلاتی مانند کوه، دشت و دریا وجود نداشته باشد.
شریک حلقهٔ رندان باده پیما باش
حذر ز بیعت پیری که مرد غوغا نیست
هوش مصنوعی: به دوستان خوش‌گذران و عاشق بپیوند و از پیروی از کسانی که در زندگی جلب توجه نمی‌کنند، دوری کن.
حاشیه ها
1394/10/04 00:01
یکی از زیباترین تضمین ها ی ادبیافارسی در بیت سوم این شعر دیده می شود ، آنجا که شاعر مصراعی را از نظیری تضمین کرده است.