گنجور

بخش ۳۷ - تذکیر نبیهٔ مریخ

ای زنان ای مادران ای خواهران
زیستن تا کی مثال دلبران
دلبری اندر جهان مظلومی است
دلبری محکومی و محرومی است
در دو گیسو شانه گردانیم ما
مرد را نخچیر خود دانیم ما
مرد صیادی به نخچیری کند
گرد تو گردد که زنجیری کند
خود گدازیهای او مکر و فریب
درد و داغ و آرزو مکر و فریب
گرچه آن کافر حرم سازد ترا
مبتلای درد و غم سازد ترا
همبر او بودن آزار حیات
وصل او زهر و فراق او نبات
مار پیچان از خم و پیچش گریز
زهرهایش را بخون خود مریز
از امومت زرد روی مادران
ای خنک آزادی بی شوهران
وحی یزدان پی به پی آید مرا
لذت ایمان بیفزاید مرا
آمد آن وقتی که از اعجاز فن
می توان دیدن جنین اندر بدن
حاصلی برداری از کشت حیات
هر چه خواهی از بنین و از بنات
گر نباشد بر مراد ما جنین،
بی محابا کشتن او عین دین
در پس این عصر اعصار دگر
آشکارا گردد اسرار دگر
پرورش گیرد جنین نوع دگر
بی شب ارحام دریابد سحر
تا بمیرد آن سراپا اهرمن
همچو حیوانات ایام کهن
لاله ها بی داغ و با دامان پاک
بی نیاز از شبنمی خیزد ز خاک
خود بخود بیرون فتد اسرار زیست
نغمه بی مضراب بخشد تار زیست
آنچه از نیسان فرو ریزد مگیر
ای صدف در زیر دریا تشنه میر
خیز و با فطرت بیا اندر ستیز
تا ز پیکار تو حر گردد کنیز
رستن از ربط دو تن توحید زن
حافظ خود باش و بر مردان متن
رومی
مذهب عصر نو آئینی نگر
حاصل تهذیب لادینی نگر
زندگی را شرع و آئین است عشق
اصل تهذیب است دین ، دین است عشق
ظاهر او سوزناک و آتشین
باطن او نور رب العالمین
از تب و تاب درونش علم و فن
از جنون ذوفنونش علم و فن
دین نگردد پخته بی آداب عشق
دین بگیر از صحبت ارباب عشق

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
منبع اولیه: سایت علامه اقبال

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای زنان ای مادران ای خواهران
زیستن تا کی مثال دلبران
هوش مصنوعی: ای زنان، ای مادران، ای خواهران، زندگی کردن تا چه زمانی مثل دلبران؟
دلبری اندر جهان مظلومی است
دلبری محکومی و محرومی است
هوش مصنوعی: در دنیا، زیبایی که دل‌ها را می‌رباید، در واقع خود مورد ظلم و محرومیت قرار گرفته است.
در دو گیسو شانه گردانیم ما
مرد را نخچیر خود دانیم ما
هوش مصنوعی: ما با چرخاندن شانه در میان دو گیسو، مرد را مانند بدست آوردن شکار خود می‌دانیم.
مرد صیادی به نخچیری کند
گرد تو گردد که زنجیری کند
هوش مصنوعی: مردی که مانند یک صیاد است، با دقت و هوشمندی به دور تو می‌چرخد و به گونه‌ای به تو نزدیک می‌شود که حس خواهی کرد او تو را در زنجیر کرده است.
خود گدازیهای او مکر و فریب
درد و داغ و آرزو مکر و فریب
هوش مصنوعی: او به خاطر درد و نارضایتی‌هایش خود را فریب می‌دهد و به طرز عجیبی به خواسته‌ها و آرزوهایش دامن می‌زند. این نوع فریب به نوعی یک بازی در ذهنش است که او را از واقعیت دور می‌کند.
گرچه آن کافر حرم سازد ترا
مبتلای درد و غم سازد ترا
هوش مصنوعی: هرچند آن کافر در حرم تو را به درد و غم دچار می‌کند، اما...
همبر او بودن آزار حیات
وصل او زهر و فراق او نبات
هوش مصنوعی: در زندگی، بودن در کنار او آزار می‌آورد و وصل او همچون زهر است، در حالی که دوری از او مثل دارو و شفاست.
مار پیچان از خم و پیچش گریز
زهرهایش را بخون خود مریز
هوش مصنوعی: مار در حال پیچ و تاب زدن است، سعی کن از زهر او دوری کنی و به خودت آسیب نرسانی.
از امومت زرد روی مادران
ای خنک آزادی بی شوهران
هوش مصنوعی: این شعر به تمجید از آزادی و شرایط خوب زندگی بدون وابستگی به شوهران اشاره دارد. شاعر با اشاره به رنگ زرد چهره مادرانی که تحت فشار و سختی هستند، به تضاد بین آزادی و مشکلات اجتماعی پرداخته است. او آزادی را به عنوان حالتی خوشایند و مطلوب معرفی می‌کند که جدا از قید و بندهای خانوادگی و اجتماعی می‌تواند به دست آید.
وحی یزدان پی به پی آید مرا
لذت ایمان بیفزاید مرا
هوش مصنوعی: وحی الهی پیوسته به من می‌رسد و این امر باعث می‌شود که ایمانم بیشتر و بیشتر تقویت شود و لذت بیشتری از آن ببرم.
آمد آن وقتی که از اعجاز فن
می توان دیدن جنین اندر بدن
هوش مصنوعی: زمانی فرارسیده که با پیشرفت علم، می‌توان جنین را درون بدن مشاهده کرد.
حاصلی برداری از کشت حیات
هر چه خواهی از بنین و از بنات
هوش مصنوعی: هر چه از زندگی بکاری، چه فرزندان پسر باشد و چه دختر، نتیجه‌ای که می‌گیری به خودت بستگی دارد.
گر نباشد بر مراد ما جنین،
بی محابا کشتن او عین دین
هوش مصنوعی: اگر آنچه که می‌خواهیم به دست نیاید، بدون هیچ تردیدی کشتن او (چیز مورد نظر) درست و صحیح است.
در پس این عصر اعصار دگر
آشکارا گردد اسرار دگر
هوش مصنوعی: در آینده، حقایق و اسرار جدیدی به زودی نمایان خواهد شد که هنوز در دوران فعلی قابل مشاهده نیستند.
پرورش گیرد جنین نوع دگر
بی شب ارحام دریابد سحر
هوش مصنوعی: جنین با نوعی متفاوت رشد می‌کند و در دل شب، رحمت و نور زندگی را درک می‌کند.
تا بمیرد آن سراپا اهرمن
همچو حیوانات ایام کهن
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که باید آن موجود شیطانی و زشت، مشابه به حیوانات بی‌فرهنگ و وحشی در زمان‌های گذشته، از بین برود.
لاله ها بی داغ و با دامان پاک
بی نیاز از شبنمی خیزد ز خاک
هوش مصنوعی: گل‌های لاله بدون زخم و با دامن پاک، از خاک برخیزند و به شبنم نیازی ندارند.
خود بخود بیرون فتد اسرار زیست
نغمه بی مضراب بخشد تار زیست
هوش مصنوعی: بدون هیچ تلاشی، رازهای زندگی آشکار می‌شود و نغمه‌ای که به راحتی و بدون نیاز به ضربه‌ای بر روی ساز به زندگی جان می‌بخشد، به وجود می‌آید.
آنچه از نیسان فرو ریزد مگیر
ای صدف در زیر دریا تشنه میر
هوش مصنوعی: هر چیزی که از نیسان بریزد و به زمین بیفتد را خودت برندار، ای صدف، در زیر دریا باقی مانده و تشنه نشو.
خیز و با فطرت بیا اندر ستیز
تا ز پیکار تو حر گردد کنیز
هوش مصنوعی: بلند شو و با ماهیت واقعی خود به مبارزه برخیز، تا از این نبرد، کنیز تو آزاد و رها شود.
رستن از ربط دو تن توحید زن
حافظ خود باش و بر مردان متن
هوش مصنوعی: رهایی از وابستگی دو نفر را به وحدت تبدیل کن. خودت را شبیه حافظ بساز و بر روی مردان تمرکز کن.
رومی
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که زندگی ما پر از چالش‌ها و امتحانات است و با وجود مشکلات، باید صبوری نشان داد و به امید و عشق ادامه داد. همچنین، ضروری است که در راه رسیدن به اهداف خود، همواره به خود و به دیگران و اعتماد کنیم.
مذهب عصر نو آئینی نگر
حاصل تهذیب لادینی نگر
هوش مصنوعی: دین جدید عصر مدرنیته را بنگر، که از پرورش و تربیت بی‌دینی به دست آمده است.
زندگی را شرع و آئین است عشق
اصل تهذیب است دین ، دین است عشق
هوش مصنوعی: زندگی دارای قوانین و آداب خاصی است، اما عشق در واقع اساس تربیت و راهنمایی انسان به شمار می‌رود و خود دین نیز در اصل، عشق است.
ظاهر او سوزناک و آتشین
باطن او نور رب العالمین
هوش مصنوعی: ظاهر او بسیار پرشور و سوزان است، اما باطنش نور و روشنایی پروردگار جهانیان را دارد.
از تب و تاب درونش علم و فن
از جنون ذوفنونش علم و فن
هوش مصنوعی: او در اثر احساسات درونی خود، دانش و هنرهای گوناگون را می‌آموزد و از حالت جنون و دیوانگی خود نیز مهارت‌های زیادی را کسب می‌کند.
دین نگردد پخته بی آداب عشق
دین بگیر از صحبت ارباب عشق
هوش مصنوعی: بدون حضور و آگاهی از عشق، دین و ایمان به ثمر نمی‌رسد. برای درک درست دین، باید از گفتگو و هم‌نشینی با عالمان عشق بهره‌برداری کرد.

حاشیه ها

1393/10/17 15:01
ناصر

از امومت زرد روی مادران
امومت یعنی چه؟ شاید سمومت درست باشد؟

1400/10/22 05:12
امید راهی

امومت از واژه اُم یعنی مادر گرفته شده به معنی مادری یا مادر بودن.

1400/10/22 05:12
امید راهی

پیوند به وبگاه بیرونی