گنجور

بخش ۲۸ - در بیان تفرید میفرماید

مردِ فرد از نور وحدت بهره مند
نی قبول و رد خلقش پایبند
عرصۀ میدان او را حال نی
دید او را دیدن افعال نی
مرغ وحدت ز آشیان حق پرد
همچو برق آید بزودی بگذرد
بلبل جان از قفس پران شود
گه بخندد مرد و گه گریان شود
گه جمال دوست بردارد نقاب
گه زحسن عزتش گردد حجاب
جذبه حق در رباید از خودش
تا به علیین برآرد مسندش
این سخن چون همدم طالب شود
گاه مغلوب و گهی غالب شود
آنکه مغلوبست محبوس خودست
اندرین ره مشکل او بیحد است
آنکه غالب شد پرید از دام خویش
در حریم قدس کرد آرام خویش
حال پستی دار ملک ابتلاست
مهره ها در ششدربازی دعاست
از پی شوق هرکه نوشد جام او
در جهان با حق بود آرام او
هیبت حسنش چو بربودت ز خویش
پرده چشم تو بردارد ز پیش
هرچه غیر است از میان بیرون شود
پس امید از بیم مرد افزون شود
مجلس پر نقش آمد این مقام
عشق بازان را نشاط آمد مدام
مایه سودا از این بازار خاست
پس کلیم الله از این دیدار خواست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مردِ فرد از نور وحدت بهره مند
نی قبول و رد خلقش پایبند
هوش مصنوعی: مردی که به حقیقت واحد و یگانه دست یافته، از قضاوت و پذیرش یا رد کردن دیگران آزاد است و به آن‌ها وابسته نیست.
عرصۀ میدان او را حال نی
دید او را دیدن افعال نی
هوش مصنوعی: او خود را در میدان زندگی نمی‌بیند و آنچه که می‌بیند، فقط حرکات و کارهای دیگران است.
مرغ وحدت ز آشیان حق پرد
همچو برق آید بزودی بگذرد
هوش مصنوعی: پرنده‌ی یکتایی از لانه‌ی حقیقت پرواز می‌کند و همچون رعد و برق به سرعت می‌آید و می‌رود.
بلبل جان از قفس پران شود
گه بخندد مرد و گه گریان شود
هوش مصنوعی: بلبل، جانش از قفس آزاد می‌شود و گاه می‌خندد و گاه می‌گرید.
گه جمال دوست بردارد نقاب
گه زحسن عزتش گردد حجاب
هوش مصنوعی: گاهی زیبایی دوست چادر می‌زند و گاهی زیبایی او باعث می‌شود که دیگران نتوانند به او نزدیک شوند.
جذبه حق در رباید از خودش
تا به علیین برآرد مسندش
هوش مصنوعی: جذبه الهی انسان را از خودش می‌گیرد و او را به درجات بالاتر و مقام‌های عالی می‌برد.
این سخن چون همدم طالب شود
گاه مغلوب و گهی غالب شود
هوش مصنوعی: این گفتار وقتی با کسی که به دنبال آن است همراه می‌شود، گاهی برنده و گاهی بازنده می‌شود.
آنکه مغلوبست محبوس خودست
اندرین ره مشکل او بیحد است
هوش مصنوعی: کسی که شکست خورده است، در واقع خود را در این مسیر دشوار به دام انداخته و مشکلات او بی‌پایان هستند.
آنکه غالب شد پرید از دام خویش
در حریم قدس کرد آرام خویش
هوش مصنوعی: کسی که بر مشکلاتش پیروز شده، از محدودیت‌ها و مشکلات فرار کرده و در مکان مقدس، آرامش خود را یافته است.
حال پستی دار ملک ابتلاست
مهره ها در ششدربازی دعاست
هوش مصنوعی: در حال حاضر، وضعیت پادشاهی و سلطنت به شدت دشوار و بحرانی است. در این شرایط، مهره‌ها در یک بازی شطرنج به تصویر کشیده شده‌اند که به نوعی نماد دعا و درخواست کمک از خداوند است.
از پی شوق هرکه نوشد جام او
در جهان با حق بود آرام او
هوش مصنوعی: هر کسی که به دنبال شوق و عشق باشد و از جام عشق بنوشد، در این دنیا در نزد خدا آرامش را خواهد یافت.
هیبت حسنش چو بربودت ز خویش
پرده چشم تو بردارد ز پیش
هوش مصنوعی: وقتی زیبایی و جاذبه حسن او تو را به خود مشغول کند، چشمان تو پرده از حقایق برمی‌دارند و به وضوح می‌بینند.
هرچه غیر است از میان بیرون شود
پس امید از بیم مرد افزون شود
هوش مصنوعی: هر چیزی که غیر از حقیقت باشد باید کنار گذاشته شود تا امید کسی که ترسیده است، بیشتر شود.
مجلس پر نقش آمد این مقام
عشق بازان را نشاط آمد مدام
هوش مصنوعی: در این جمع پر از هنر و زیبایی، عشق‌ورزان همواره شاد و سرزنده هستند و این خوشحالی مدام و پایدار است.
مایه سودا از این بازار خاست
پس کلیم الله از این دیدار خواست
هوش مصنوعی: از این بازار، شور و شوقی به وجود آمد و به همین دلیل کلیم‌الله (موسی) از این ملاقات درخواست کرد.