گنجور

بخش ۱۰ - در بیان معرفت حج

زین گریبان هر که سر برمی زند
هر زمان صد حج اکبر میزند
از بیابان هوا احرام گیر
پس طواف کعبه اسلام گیر
هر زمان سوی تو یابد از صفا
در صفای مروه خوف و رجا
آتش اندر خرمن پندار زن
آنگهی لبیک عاشق وار زن
چون پدید آمد حریم بارگاه
نفس خود قربان کن اندر پیش شاه
همچو مویت این طریق ای هوشمند
مو بمو از خود جدا باید فکند
زین به پشت مرکب توفیق کن
پس طواف کعبه تحقیق کن
از جهت بگذر که اینجا کبریاست
خود بهرجائی که روآری خداست
کعبه مردان نه از آب و گلست
طالب دل شو که بیت الله دلست
گر ز معنی بایدت سرمایه ای
بهتر از دانش ندانم مایه ای
آشنا باید در این دریای ژرف
یاد گیر این نکته حرفاً بعد حرف

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زین گریبان هر که سر برمی زند
هر زمان صد حج اکبر میزند
هوش مصنوعی: هر کسی که از این گریبان سر بیرون آورد، به طور مداوم در حال انجام کارهایی بزرگ و معنوی است.
از بیابان هوا احرام گیر
پس طواف کعبه اسلام گیر
هوش مصنوعی: اگر از بیابان عبور می‌کنی، احرام بپوش و سپس به دور کعبه طواف کن تا به آیین اسلام بپیوندی.
هر زمان سوی تو یابد از صفا
در صفای مروه خوف و رجا
هوش مصنوعی: هر بار که به سمت تو می‌آیم، در مروه از صفا و زیبایی‌ات، احساس ترس و امید می‌کنم.
آتش اندر خرمن پندار زن
آنگهی لبیک عاشق وار زن
هوش مصنوعی: اگر در دل خود افکار و خیالات مزاحم داری، آنها را مانند آتش که خرمن را می‌سوزاند، کنار بگذار. سپس با تمام وجود و عشق، به ندای دل پاسخ بده.
چون پدید آمد حریم بارگاه
نفس خود قربان کن اندر پیش شاه
هوش مصنوعی: وقتی که جایگاه و مقام خود را مشاهده کردی، برای آنکه به پادشاه نزدیک شوی، باید خود را فدای او کنی.
همچو مویت این طریق ای هوشمند
مو بمو از خود جدا باید فکند
هوش مصنوعی: ای دانا، همچنان که موی تو به هم تنیده است، باید گام به گام از خود رها کنی و جدا شوی.
زین به پشت مرکب توفیق کن
پس طواف کعبه تحقیق کن
هوش مصنوعی: بر روی مرکب موفقیت سوار شو و سپس به گرد کعبه حقیقت بچرخ.
از جهت بگذر که اینجا کبریاست
خود بهرجائی که روآری خداست
هوش مصنوعی: از آنجایی که اینجا مکان بزرگی است، از طرفی بگذر و بدان که هر جا که بروی، خدا وجود دارد.
کعبه مردان نه از آب و گلست
طالب دل شو که بیت الله دلست
هوش مصنوعی: کعبه واقعی، جایگاهی نیست که فقط از مصالح ساختمانی ساخته شده باشد. بلکه مکان مهم، قلب‌ها و احساسات انسان‌هاست. پس به جستجوی دل و عشق باش، زیرا حقیقت کعبه در وجود قلب‌ها نهفته است.
گر ز معنی بایدت سرمایه ای
بهتر از دانش ندانم مایه ای
هوش مصنوعی: اگر به دنبال معنایی هستی، من چیزی ارزشمندتر از دانش نمی‌شناسم که بتواند برایت سودمند باشد.
آشنا باید در این دریای ژرف
یاد گیر این نکته حرفاً بعد حرف
هوش مصنوعی: آشنا باید در این دریای عمیق بیاموزد که هر نکته‌ای را باید به دقت و مرحله به مرحله یاد بگیرد.