گنجور

شمارهٔ ۲۲

این ز آب وخاک نیست که جانی مصور است
چشم جهانیان به جمالش منور است
گر زان که نسبتش به عناصر همی‌کنند
آبش مگر ز کوثر و خاکش ز عنبر است
ذکر زبان هر که نظر می‌کند بر او
سبحان من یصور و الله اکبر است
گل پیش ما مریز و دگر ارغوان میار
جانم فدای آن که از این هر دو خوش‌تر است
عنبر میان آتش مجمر چه می‌نهی
ز انفاس دوست مجلس ما خود معطر است
شمع از میان جمع برون بر که امشبم
در خانه روشنایی خورشید انور است
ساقی بیار باده که از مجلس الست
ما را هنوز مستی یک جرعه در سر است
نی نشکنیم از می دنیا خمار خویش
ما را شراب از لب می‌گون دلبر است
جام جهان‌نمای الهی‌ست صورتش
انصاف می‌دهند نظرها که مظهر است
با عاقلان بگوی که اصحاب عشق را
ذوق است رهنمای نه اندیشه رهبر است
در تنگنای لفظ نگنجد بیان ذوق
زان سوی حرف و صوت مقامات دیگر است
چون چشم مست یار دهد می به عاشقان
کی درمیان مجال صراحی و ساغر است
جان همام را نفس صبح و بوی دوست
پرورده‌اند زان نفسش روح‌پرور است

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید جابر موسوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

این ز آب وخاک نیست که جانی مصور است
چشم جهانیان به جمالش منور است
هوش مصنوعی: این موجود از خاک و آب ساخته نشده است، بلکه جانی زیبا و دلنشین دارد. چشم‌های همه مردم به زیبایی او روشن و منور است.
گر زان که نسبتش به عناصر همی‌کنند
آبش مگر ز کوثر و خاکش ز عنبر است
هوش مصنوعی: اگرچه برخی او را با عناصر طبیعی می‌سنجند و او را به آب و خاک نسبت می‌دهند، اما در حقیقت او از کوثر یعنی آب حیات گرفته و خاکش از عنبر یعنی خوشبو است.
ذکر زبان هر که نظر می‌کند بر او
سبحان من یصور و الله اکبر است
هوش مصنوعی: هر که به چهره و جمالی نگاه کند، به زیبایی و کمال آن پی می‌برد و در دلش به بزرگی و عظمت خالق آن می‌اندیشد.
گل پیش ما مریز و دگر ارغوان میار
جانم فدای آن که از این هر دو خوش‌تر است
هوش مصنوعی: ای گل، پیش ما نیا و دیگر، ارغوان هم نیا! جانم فدای کسی که از هر دوی شما دل‌انگیزتر است.
عنبر میان آتش مجمر چه می‌نهی
ز انفاس دوست مجلس ما خود معطر است
هوش مصنوعی: عطر خوشبوی عشق در مجلس ما وجود دارد، پس چرا عطر دیگری از طرف دوست را در آتش می‌سوزانی؟
شمع از میان جمع برون بر که امشبم
در خانه روشنایی خورشید انور است
هوش مصنوعی: شمع را از وسط جمع کنار بزن که امشب در خانه‌ام نور خورشید پرنوری وجود دارد.
ساقی بیار باده که از مجلس الست
ما را هنوز مستی یک جرعه در سر است
هوش مصنوعی: ای ساقی، باده‌ای بیاور، چون هنوز اثر می و مستی یک جرعه در سر ما باقی است و ما از آن مجلس یادگار داریم.
نی نشکنیم از می دنیا خمار خویش
ما را شراب از لب می‌گون دلبر است
هوش مصنوعی: ما در زندگی نباید از می و شوق دنیا دلخور شویم، زیرا شادی و سرور ما از لب‌های خوش رنگ و زیبای معشوق‌مان نشأت می‌گیرد.
جام جهان‌نمای الهی‌ست صورتش
انصاف می‌دهند نظرها که مظهر است
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که جهان ما مانند یک جام یا ظرف است که نمایانگر نشانه‌های الهی و حقیقت‌هاست. هر کسی با دقت و انصاف به آن نگاه کند، می‌تواند زیبایی و معناهای عمیق آن را تشخیص دهد، چرا که این جهان، مظهر وجود و اراده الهی است.
با عاقلان بگوی که اصحاب عشق را
ذوق است رهنمای نه اندیشه رهبر است
هوش مصنوعی: با افراد دانا بگو که عاشقان دارای حسی خاص هستند؛ اینکه هوش و اندیشه راهنمای آنها باشد، درست نیست.
در تنگنای لفظ نگنجد بیان ذوق
زان سوی حرف و صوت مقامات دیگر است
هوش مصنوعی: در حیطه‌ی کلمات، گفتن احساسات و ذوق شخصی دشوار است؛ زیرا از آن طرف کلام و صدا، تجربیات و احساسات دیگری نهفته است که نمی‌توان به راحتی بیان کرد.
چون چشم مست یار دهد می به عاشقان
کی درمیان مجال صراحی و ساغر است
هوش مصنوعی: وقتی که چشم جذاب و خمار معشوق، شراب را به عاشقان می‌دهد، دیگر در این دنیای پر زرق و برق، فرصتی برای وجود ظرف‌ها و لیوان‌ها نیست.
جان همام را نفس صبح و بوی دوست
پرورده‌اند زان نفسش روح‌پرور است
هوش مصنوعی: زندگی و وجود همام به نسیم صبح و عطر دوستی داده شده است و به همین دلیل، نفس او زندگی‌بخش و روح‌افزا است.

حاشیه ها

1400/04/22 20:06
کاربر سیستمی

تغییرات حاصل از پردازش تصحیحات ارسالی آقای پدرام شعبان‌زاده

تغییر مصرع ۱ از «این زاب وخاک نیست که جانی مصور است» به «این ز آب وخاک نیست که جانی مصور است»

تغییر مصرع ۳ از «گرزان که نسبتش به عناصر می کنند» به «گر زان که نسبتش به عناصر همی‌کنند»

تغییر مصرع ۴ از «آبش مگر زکوثر و خاکش ز عنبر است» به «آبش مگر ز کوثر و خاکش ز عنبر است»

تغییر مصرع ۵ از «ذکر زبان هر که نظر می کند برو» به «ذکر زبان هر که نظر می‌کند بر او»

تغییر مصرع ۸ از «جانم فدای آن که ازین هر دو خوشتر است» به «جانم فدای آن که از این هر دو خوش‌تر است»

تغییر مصرع ۹ از «عنبر میان آتش مجمر چه می نهی» به «عنبر میان آتش مجمر چه می‌نهی»

تغییر مصرع ۱۰ از «زانفاس دوست مجلس ما خودمعطر است» به «ز انفاس دوست مجلس ما خود معطر است»

تغییر مصرع ۱۶ از «ما را شراب از لب میگون دلبر است» به «ما را شراب از لب می‌گون دلبر است»

تغییر مصرع ۱۷ از «جام جهان نمای الهی ست صورتش» به «جام جهان‌نمای الهی‌ست صورتش»

تغییر مصرع ۱۸ از «انصاف می دهند نظرها که مظهر است» به «انصاف می‌دهند نظرها که مظهر است»

تغییر مصرع ۲۰ از «ذوق است ره نمای نه اندیشه رهبر است» به «ذوق است رهنمای نه اندیشه رهبر است»

تغییر مصرع ۲۶ از «پرورده اند زان نفسش روح پرور است» به «پرورده‌اند زان نفسش روح‌پرور است»