گنجور

بخش ۶ - اما القصاریة

تولا قصاریان به ابی صالح، حمدون بن احمدبن عمارةالقصار رضی اللّه عنه کنند و وی را از علمای بزرگ بوده است و سادات این طریقت و طریق وی اظهار و نشر ملامت بوده است، و اندر فنون معاملت، او را کلام عالی است.

وی گفتی، رضی اللّه عنه: «باید که تا علم حق تعالی به تو نیکوتر از آن باشد که علم خلق؛ یعنی باید که اندر خلأ با حق تعالی معاملت نیکوتر از آن کنی که اندر ملأ با خلق؛ که حجاب اعظم از حق، شغل دل توست با خلق.»

و به باب الملامة اندر ابتدای کتاب بیاورده‌ام، بدان اختصار کردم مر ترک تطویل را.

و از نوادر حکایات وی یکی آن است که گوید: روزی اندر جویبار حیرهٔ نیسابور می‌رفتم. نوح نام عیاری بود به فتوت معروف و جمله عیاران نسابور در فرمان وی بودندی، وی را اندر راه بدیدم. گفتم: «یا نوح، جوانمردی چه چیز است؟» گفت: «جوانمردیِ من خواهی یا از آنِ تو؟» گفتم: «هر دو بگوی.» گفت: «جوانمردی من آن است که این قبا بیرون کنم و مرقعه‌ای بپوشم و معاملات آن برزم تا صوفی شوم، و از شرم خلق اندر آن جامه از معصیت بپرهیزم و جوانمردی تو آن که مرقعه بیرون کنی تا تو به خلق، و خلق به تو فتنه نگردند. پس جوانمردی من حفظ شریعت بودبر اَظهار، و از آنِ تو حفظ حقیقت بر اَسرار.» و این اصلی قوی است. و باللّه العون و التّوفیق.

اطلاعات

منبع اولیه: محمودرضا رجایی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تولا قصاریان به ابی صالح، حمدون بن احمدبن عمارةالقصار رضی اللّه عنه کنند و وی را از علمای بزرگ بوده است و سادات این طریقت و طریق وی اظهار و نشر ملامت بوده است، و اندر فنون معاملت، او را کلام عالی است.
هوش مصنوعی: تولا قصاریان به ابی صالح، حمدون بن احمد بن عمارةالقصار که از علمای بزرگ بوده، اشاره دارد. او یکی از سادات این طریقت است و در راه او ملامت و نقد را ترویج کرده است. همچنین در زمینه مسائل و معاملات، صحبت‌های بسیار ارزشمندی داشته است.
وی گفتی، رضی اللّه عنه: «باید که تا علم حق تعالی به تو نیکوتر از آن باشد که علم خلق؛ یعنی باید که اندر خلأ با حق تعالی معاملت نیکوتر از آن کنی که اندر ملأ با خلق؛ که حجاب اعظم از حق، شغل دل توست با خلق.»
هوش مصنوعی: او گفت که باید علم و آگاهی‌ات نسبت به خداوند بهتر از آگاهی‌ات نسبت به مخلوقات باشد. به این معنا که در خلوت و نزد خداوند باید رفتارت و ارتباطت ایمانی و بهتر باشد تا در جمع و در میان مردم. زیرا بزرگ‌ترین مانع بین تو و حق، مشغولیت دل تو به مخلوقات است.
و به باب الملامة اندر ابتدای کتاب بیاورده‌ام، بدان اختصار کردم مر ترک تطویل را.
هوش مصنوعی: و به دروازه سرزنش در ابتدای کتاب اشاره کرده‌ام، بنابراین برای کوتاه کردن متن از طولانی کردن آن اجتناب کردم.
و از نوادر حکایات وی یکی آن است که گوید: روزی اندر جویبار حیرهٔ نیسابور می‌رفتم. نوح نام عیاری بود به فتوت معروف و جمله عیاران نسابور در فرمان وی بودندی، وی را اندر راه بدیدم. گفتم: «یا نوح، جوانمردی چه چیز است؟» گفت: «جوانمردیِ من خواهی یا از آنِ تو؟» گفتم: «هر دو بگوی.» گفت: «جوانمردی من آن است که این قبا بیرون کنم و مرقعه‌ای بپوشم و معاملات آن برزم تا صوفی شوم، و از شرم خلق اندر آن جامه از معصیت بپرهیزم و جوانمردی تو آن که مرقعه بیرون کنی تا تو به خلق، و خلق به تو فتنه نگردند. پس جوانمردی من حفظ شریعت بودبر اَظهار، و از آنِ تو حفظ حقیقت بر اَسرار.» و این اصلی قوی است. و باللّه العون و التّوفیق.
هوش مصنوعی: روزی در جویبار حیرهٔ نیسابور در حال رفتن بودم که با مردی به نام نوح برخورد کردم. او به دلیل صفاتش در جوانمردی معروف بود و گروهی از جوانمردان نیز تحت فرمان او بودند. از او پرسیدم که جوانمردی چیست؟ او پاسخ داد: «آیا می‌خواهی درباره جوانمردی خودم بگویم یا جوانمردی تو؟» گفتم: «هر دو را بفرمایید.» او گفت: «جوانمردی من این است که این لباس رسمی را کنار بگذارم و لباس ساده‌تری بپوشم تا خود را صوفی نشان دهم و از ترس مردم در آن لباس از معصیت بپرهیزم. اما جوانمردی تو این است که لباس ساده را کنار بگذاری تا خودت و دیگران از فتنه و آسیب محفوظ بمانید. بنابراین، جوانمردی من نمایان نگه‌داشتن دین بر اساس ظواهر است و جوانمردی تو حفظ حقیقت در درون است.» این نکته‌ای بسیار مهم است.