گنجور

بخش ۶ - در منقبت حضرت شاه اولیا علیه‌السلام

در دریای سرمدست علی
جانشین محمدست علی
اسدالله سرور غالب
شاه مردان علی ابوطالب
هر که با شیر حق زند پنجه
پنجهٔ خویشتن کند رنجه
ساقی شیرگیر سرمستان
زیر دستش همه زبردستان
در کف انگشت او کلیدی بود
در خیبر به آن کلید گشود
وز سر ذوالفقار آن فیاض
رشتهٔ کفر را شده مقراض
تا نجف به هر گوهرش صدفست
ریگ صحرای او در نجفست
زیب این گلشن از جمال علیست
گل این باغ رنگ آل علیست
بود عم‌زاده رسول خدا
چون رسول از خدا نبود جدا
چون دو کس ابن عم یکدگرند
چون دو فرزند کان ز یک پدرند
پدران در نسب برابر هم
پسران در حسب برابر هم
گه سر خصم را جدا کرده
گه سر خویش را فدا کرده
هر شهی وقت بزم زر بخشد
شاه ما روز رزم سر بخشد
کرم خلق بخشش درمست
گر کسی سر فدا کند کرمست
همه سرها فدای او بادا
همه شاهان گدای او بادا

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: علی پی‌سپار

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در دریای سرمدست علی
جانشین محمدست علی
هوش مصنوعی: در دریا که نماد بی‌پایانی و جاودانگی است، علی به عنوان جانشینی برای محمد شناخته می‌شود.
اسدالله سرور غالب
شاه مردان علی ابوطالب
هوش مصنوعی: علی ابوطالب، رئیس و سردار بزرگ مردان و قهرمانان است.
هر که با شیر حق زند پنجه
پنجهٔ خویشتن کند رنجه
هوش مصنوعی: هر کس که با حقیقت و قدرت الهی دست به مبارزه بزند، درواقع با خود و ویژگی‌های درونی‌اش درگیر می‌شود و دچار زحمت و دردسر می‌گردد.
ساقی شیرگیر سرمستان
زیر دستش همه زبردستان
هوش مصنوعی: ای ساقی مهربان که شراب شیرین می‌ریزی، در دستان تو همگان از دانش و خرد برخوردارند و سرمست هستند.
در کف انگشت او کلیدی بود
در خیبر به آن کلید گشود
هوش مصنوعی: در انگشت او کلیدی بود که با آن، دروازه‌ی خیبر را باز کرد.
وز سر ذوالفقار آن فیاض
رشتهٔ کفر را شده مقراض
هوش مصنوعی: از نوک ذوالفقار، که نماد قدرت و حق است، جریان کفر و نفاق قطع شده و به مانند قیچی بریده شده است.
تا نجف به هر گوهرش صدفست
ریگ صحرای او در نجفست
هوش مصنوعی: نجف مانند دریایی از جواهرات است و هر دانه‌اش به‌سان صدفی ارزشمند است. ریگ‌های صحرا به نجف تعلق دارند و در حقیقت، زیبایی و ارزش این شهر را نشان می‌دهند.
زیب این گلشن از جمال علیست
گل این باغ رنگ آل علیست
هوش مصنوعی: زیبایی این گلستان به خاطر چهره علی است و گل‌های این باغ، رنگ و بویی از خاندان علی دارند.
بود عم‌زاده رسول خدا
چون رسول از خدا نبود جدا
هوش مصنوعی: عم‌زاده رسول خدا به قدری نزدیک و هم‌راستا با اوست که مانند او از خدا جدا نیست.
چون دو کس ابن عم یکدگرند
چون دو فرزند کان ز یک پدرند
هوش مصنوعی: دو نفر که با یکدیگر نسبت خانوادگی دارند، مانند دو فرزند هستند که از یک پدر به دنیا آمده‌اند.
پدران در نسب برابر هم
پسران در حسب برابر هم
هوش مصنوعی: پدران از نظر نسب و خویشاوندی مانند هم هستند و پسران نیز از نظر شخصیت و رفتار مشابه یکدیگرند.
گه سر خصم را جدا کرده
گه سر خویش را فدا کرده
هوش مصنوعی: گاهی دشمن را نابود کرده و گاهی جان خود را فدای هدف کرده است.
هر شهی وقت بزم زر بخشد
شاه ما روز رزم سر بخشد
هوش مصنوعی: هر پادشاهی در زمان شادمانی و جشن، طلا و جواهر می‌دهد، اما پادشاه ما در روز جنگ و نبرد، سرسختی و دلاوری را هدیه می‌کند.
کرم خلق بخشش درمست
گر کسی سر فدا کند کرمست
هوش مصنوعی: اگر کسی جان خود را فدای دیگران کند، در واقع او برهات و بزرگواری را از خود نشان داده است. بخشش و مهربانی در ذات انسان‌هاست و اگر کسی در این مسیر قدم بردارد، نشان از نیک خلقی او دارد.
همه سرها فدای او بادا
همه شاهان گدای او بادا
هوش مصنوعی: همه باید سر خود را فدای او کنند و همه پادشاهان باید به خدمت او درآیند.

حاشیه ها

1390/01/25 18:03
احیائی

بیت
1- ...است ...است
3- خویشتن
7- تا نجف بهر ...است ... است
14- ...درم است ...کرم است

1399/11/25 07:01
پارسا دلیر

یا علی