گنجور

بخش ۸ - باب اول در عشق که اصل وجودست و مقصود هر موجود

جهان یک قطره از دریای عشقست
فلک یک سبزه از صحرای عشقست
مقام عشق بس عالی فتادست
اساسش از خلل خالی فتادست
ز کار عشق بهتر پیشه ای نیست
به از سودای عشق اندیشه ای نیست
اسیر عشق آزادی نخواهد
گر از غم جان دهد شادی نخواهد
زیان و سود عالم سر بسر هیچ
همین عشقست در عالم، دگر هیچ
محبت گر چه شور انگیز باشد
غم و دردش نشاط آمیز باشد
بهار عشق را پژمردگی نیست
شراب شوق را افسردگی نیست
دلا، پروانه ای، شمعی برافروز
بداغ عشق او می ساز و می سوز
گدای عشق و شاه انجمن باش
برو سلطان وقت خویشتن باشد
چو عشق آمد مخور غم، شاد بنشین
ز غمهای جهان آزاد بنشین
خطاب عاشقان دور از عتابست
خطای عارفان عین صوابست
خطا بر عاشق بیدل نگیرند
ز عاشق هر چه آید در پذیرند

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جهان یک قطره از دریای عشقست
فلک یک سبزه از صحرای عشقست
هوش مصنوعی: دنیا فقط یک نقطه از بی‌پایانی عشق است و آسمان مانند یک گیاه کوچکی از دشت وسیع عشق به شمار می‌آید.
مقام عشق بس عالی فتادست
اساسش از خلل خالی فتادست
هوش مصنوعی: مقام عشق بسیار والا و بلند است و پایه‌اش از هر نقص و عیبی خالی و خالص می‌باشد.
ز کار عشق بهتر پیشه ای نیست
به از سودای عشق اندیشه ای نیست
هوش مصنوعی: هیچ کاری بهتر از عشق وجود ندارد و هیچ اندیشه‌ای ارزشمندتر از آرزوی عشق نیست.
اسیر عشق آزادی نخواهد
گر از غم جان دهد شادی نخواهد
هوش مصنوعی: کسی که در دام عشق گرفتار شده است، هرگز آزاد نخواهد شد. حتی اگر از درد و غم جان بدهد، شادی و سرخوشی را نخواهد داشت.
زیان و سود عالم سر بسر هیچ
همین عشقست در عالم، دگر هیچ
هوش مصنوعی: زیان و سود در زندگی انسان، در واقع هیچ‌کدام مهم‌تر از عشق نیستند. عشق در این دنیا تنها چیز ارزشمندی است که وجود دارد و بقیه مسائل در مقایسه با آن بی‌اهمیت هستند.
محبت گر چه شور انگیز باشد
غم و دردش نشاط آمیز باشد
هوش مصنوعی: عشق، هرچقدر هم که پرشور و هیجان‌آور باشد، غم و درد آن به نوعی شادی‌بخش است.
بهار عشق را پژمردگی نیست
شراب شوق را افسردگی نیست
هوش مصنوعی: عشق در بهار همیشه زنده و شاداب است و هیچ نوع پژمردگی و افسردگی نمی‌تواند آن را تحت تأثیر قرار دهد. شوق و اشتیاق نیز همواره در حالت سرزندگی و نشاط باقی می‌ماند.
دلا، پروانه ای، شمعی برافروز
بداغ عشق او می ساز و می سوز
هوش مصنوعی: ای دل، تو مانند پروانه‌ای هستی که باید شمعی را روشن کنی و با حرارت عشق او، در آتش عشق بسوزی.
گدای عشق و شاه انجمن باش
برو سلطان وقت خویشتن باشد
هوش مصنوعی: به عشق، خود را خ servant مکن و در جمع دوستان، با اراده و شان خود قرار بگیر. تو باید در زمان خود، حاکم زندگی‌ات باشی.
چو عشق آمد مخور غم، شاد بنشین
ز غمهای جهان آزاد بنشین
هوش مصنوعی: زمانی که عشق در دل جای گرفت، دیگر نگذار غم‌ها تو را آزار دهند. با شادی و سرور در کنار عشق بنشین و از دردها و نگرانی‌های جهان رها باش.
خطاب عاشقان دور از عتابست
خطای عارفان عین صوابست
هوش مصنوعی: عاشقان را نباید سرزنش کرد، زیرا اشتباهات عارفان در واقع درست و بجا است.
خطا بر عاشق بیدل نگیرند
ز عاشق هر چه آید در پذیرند
هوش مصنوعی: عاشق بیدل را به خاطر اشتباهاتش سرزنش نکنند؛ زیرا از نظر عاشق، هر چیزی که به قلبش می‌رسد پذیرفته است.