گنجور

بخش ۳۰ - باب دوازدهم در صبر که کلید در گنج سرورست و امین کنج حضور

بیا، ای کوشش بسیار کرده
بسعی خویش خود را خوار کرده
گشایش از در صبرست، مشتاب
قراری گیر و صبری کن درین باب
نشاط آرزومندان ز صبرست
گل باغ طرب خندان ز صبرست
بصبر از کارها بیرون رود بند
شود نیش کر و شکر شود قند
بصبر از آب باران بحر خیزد
شود ابر و در سیراب ریزد
سعادت با شکیبایی بود یار
ز بی صبری برسوایی کشد کار
کسی کز میوه اول کام جوید
حریف پخته او را خام گوید
سبکسر کی کند اندیشه نغز؟
بلی، جوز سبک را کی بود مغز؟
ز کوشش تا بکی فرسوده باشی؟
قراری گیر، تا آسوده باشی
چو بنشینی بتعظیم تو خیزند
چو برخیزی ز تعظیمت گریزند
مرو دنبال دنیا، مضطرب حال
که خود چون سایه میآید ز دنبال
خردمندان که در فکر سفتند
جهان را، فی المثل چون سایه گفتند
که می آید ز پی افتان و خیزان
وگر سویش روی، گردد گریزان
ز سر حد تمنا تا بمقصود
بغیر از صبر راهی نیست موجود
بکش چون غنچه پا در دامن صبر
که گلها بشکفد از گلشن صبر

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بیا، ای کوشش بسیار کرده
بسعی خویش خود را خوار کرده
هوش مصنوعی: بیا، ای کسی که زحمت زیادی کشیده‌ای، حالا به خاطر تلاش‌های خودت را دست کم نگیری.
گشایش از در صبرست، مشتاب
قراری گیر و صبری کن درین باب
هوش مصنوعی: راه رسیدن به آرامش و گشایش در زندگی، صبر و تحمل است. عجله نکن و آرامش خود را حفظ کن تا در این زمینه به نتیجه برسی.
نشاط آرزومندان ز صبرست
گل باغ طرب خندان ز صبرست
هوش مصنوعی: شادی و نشاط افرادی که امید دارند، نتیجه صبر و تحمل آنهاست، و خوشی و شادابی باغ زندگی نیز به خاطر همین صبر ایجاد می‌شود.
بصبر از کارها بیرون رود بند
شود نیش کر و شکر شود قند
هوش مصنوعی: با صبر و تحمل، انسان می‌تواند از مشکلات و دشواری‌ها عبور کند و به آرامش و خوشی دست یابد. در نهایت، میوه‌ی صبر مانند قند شیرین و خوشمزه خواهد بود.
بصبر از آب باران بحر خیزد
شود ابر و در سیراب ریزد
هوش مصنوعی: با صبر می‌توان از قطرات آب باران به دریا رسید، همان‌طور که ابرها تشکیل می‌شوند و سپس بر زمین می‌بارند.
سعادت با شکیبایی بود یار
ز بی صبری برسوایی کشد کار
هوش مصنوعی: سعادت و خوشبختی تنها با صبر و شکیبایی به دست می‌آید، اما کسانی که بی‌تابی و نارضایتی دارند، به سرانجام خوبی نمی‌رسند.
کسی کز میوه اول کام جوید
حریف پخته او را خام گوید
هوش مصنوعی: کسی که از اولین میوه لذت می‌برد، دوست او که به درک عمیق رسیده است، او را نادان و خام توصیف می‌کند.
سبکسر کی کند اندیشه نغز؟
بلی، جوز سبک را کی بود مغز؟
هوش مصنوعی: سبکسر چطور می‌تواند به فکر کردن درباره‌ی مسائل عمیق و ظریف بپردازد؟ بله، آیا کسی که مغزش سبک است، می‌تواند به درستی درست بیندیشد؟
ز کوشش تا بکی فرسوده باشی؟
قراری گیر، تا آسوده باشی
هوش مصنوعی: از چه زمانی می‌خواهی خسته و فرسوده باشی؟ تصمیم بگیر و به آرامش برس.
چو بنشینی بتعظیم تو خیزند
چو برخیزی ز تعظیمت گریزند
هوش مصنوعی: وقتی که نشسته‌ای و به تو احترام می‌گذارند، همه به دور تو جمع می‌شوند، اما زمانی که بلند می‌شوی و از مقام خود پایین می‌آیی، از تو فاصله می‌گیرند.
مرو دنبال دنیا، مضطرب حال
که خود چون سایه میآید ز دنبال
هوش مصنوعی: به دنبال دنیا نرو و نگران نباش، زیرا خود دنیا همچون سایه‌ای به دنبالت خواهد آمد.
خردمندان که در فکر سفتند
جهان را، فی المثل چون سایه گفتند
هوش مصنوعی: افراد دانا و عاقل، که همیشه در تفکر و تدبر هستند، به وضوح می‌دانند که دنیا همچون سایه‌ای است که به سرعت تغییر می‌کند و نمی‌توان به آن زیاد اعتماد کرد.
که می آید ز پی افتان و خیزان
وگر سویش روی، گردد گریزان
هوش مصنوعی: کسی که به دنبال شخصی می‌افتد و او را تحت نظر دارد، اگر ناگهان به او نگاه کند، آن شخص به سرعت از او دور می‌شود.
ز سر حد تمنا تا بمقصود
بغیر از صبر راهی نیست موجود
هوش مصنوعی: برای رسیدن به خواسته‌ها و آرزوها، جز صبر هیچ راه دیگری وجود ندارد.
بکش چون غنچه پا در دامن صبر
که گلها بشکفد از گلشن صبر
هوش مصنوعی: خود را مثل غنچه در آغوش صبر جا بده و صبر کن، چون از دل این سکوت و آرامش، زیبایی‌ها و گل‌ها پدیدار خواهند شد.