گنجور

قطعهٔ شمارهٔ ۴

چیست آن خسرو سیمین‌بدن زرین‌تاج؟
که به شب خانهٔ فولاد نشیمن دارد
چو ستون‌ست ولی از مدد خیمه بپاست
سیم‌گون‌ست ولی جامه ز آهن دارد
بته پیرهن آل عجب شاخ گلی‌ست!
که ازو خانهٔ ما زینت گلشن دارد
شاهد پرده‌نشینی‌ست که با روی چو ماه
در درون‌ست و برون را همه روشن دارد
گاهی از آتش دل شعله فتد در جیبش
گاهی از باد صبا چاک به دامن دارد
هست در خانه که از آن همه شب تا دم صبح
که غم سوختن و کشتن و مردن دارد
با تن سیمی کافور چو رخ افروزد
تاب آتشکده و تابش گلشن دارد
شمع طاوس مگر حل کند این مسئله را
که دل روشن او حکم دل من دارد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: علی پی‌سپار

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چیست آن خسرو سیمین‌بدن زرین‌تاج؟
که به شب خانهٔ فولاد نشیمن دارد
هوش مصنوعی: چه کسی است آن شاه زیبای نقره‌ای‌بدن با تاج طلایی که در دل شب، در خانه‌ای آهنی سکونت دارد؟
چو ستون‌ست ولی از مدد خیمه بپاست
سیم‌گون‌ست ولی جامه ز آهن دارد
هوش مصنوعی: هرچند او مانند یک ستون محکم و استوار است، اما تکیه‌گاهش به خیمه وابسته است. ظاهری مانند نقره دارد، اما در واقع لباسی از آهن به تن دارد.
بته پیرهن آل عجب شاخ گلی‌ست!
که ازو خانهٔ ما زینت گلشن دارد
هوش مصنوعی: پیرهن آل عجب مانند شاخ گل است که به خانه ما زیبایی بخشیده و آن را به گلشن تبدیل کرده است.
شاهد پرده‌نشینی‌ست که با روی چو ماه
در درون‌ست و برون را همه روشن دارد
هوش مصنوعی: معشوقی در پس پرده پنهان است که جمالش چون ماه، در دل روشن و دل‌انگیز است و با وجود آنکه در بیرون دیده نمی‌شود، همه جا را درخشان کرده است.
گاهی از آتش دل شعله فتد در جیبش
گاهی از باد صبا چاک به دامن دارد
هوش مصنوعی: گاهی دل انسان به قدری داغ و ناراحت می‌شود که آتش آن به دامنش سرایت می‌کند و گاهی هم به لطف نسیم ملایمی، دامنش پر از گل و شادی می‌شود.
هست در خانه که از آن همه شب تا دم صبح
که غم سوختن و کشتن و مردن دارد
هوش مصنوعی: در خانه‌ای وجود دارد که شب تا صبح پر از غم و اندوه سوختن و کشتن و مرگ است.
با تن سیمی کافور چو رخ افروزد
تاب آتشکده و تابش گلشن دارد
هوش مصنوعی: با بدن نازک و سفیدش مانند کافور، چهره‌اش روشنی می‌بخشد و مانند آتشکده‌ای درخشان و گلشن پرطراوت را زینت می‌دهد.
شمع طاوس مگر حل کند این مسئله را
که دل روشن او حکم دل من دارد
هوش مصنوعی: آیا شمع طاوس می‌تواند این رمز را بگشاید که دل روشنی که او دارد، ارزش و حکمی مانند دل من دارد؟