هلالی جغتاییشمارهٔ ۲۱۸
نیست غم، گر شد گریبان من از غم چاک چاک
سینه‌ام چاک است، از چاک گریبان خود چه باک؟
می‌کشی بر غیر تیغ و می‌کشی از غیرتم
از هلاک دیگران بگذر، که خواهم شد هلاک
نیست جان را با تن پاک تو اصلا نسبتی
این تن پاک تو صد ره پاک‌تر از جان پاک
خاک آدم را، از آن گل کرد، استاد ازل
تا چنین نازک‌نهالی بردمد زآن آب و خاک
ای که از ما فارغی، گویا نمی‌دانی که ما
دردمندانیم و آه ما به‌غایت دردناک
میْ‌پرستان را ز می هر دم حیاتی دیگر است
آب حیوان ریخت، گویا، باغبان در جوی تاک
گر هلالی چند روزی در لباس زهد بود
باز در کوی خرابات است مست و جامه‌چاک
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: علی پی‌سپار
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
نیست غم، گر شد گریبان من از غم چاک چاک
سینه‌ام چاک است، از چاک گریبان خود چه باک؟
هوش مصنوعی: غمی وجود ندارد، حتی اگر لباس من از اندوه پاره پاره شده باشد. سینه‌ام نرمش را نشان می‌دهد، پس از اینکه گریبانم پاره شده چه نقصی وجود دارد؟
می‌کشی بر غیر تیغ و می‌کشی از غیرتم
از هلاک دیگران بگذر، که خواهم شد هلاک
هوش مصنوعی: تو به دیگران آسیب می‌زنی و من به خاطر غیرت خود در حال آسیب هستم. از آسیب به دیگران بگذر، چون من در حال سقوط هستم.
نیست جان را با تن پاک تو اصلا نسبتی
این تن پاک تو صد ره پاک‌تر از جان پاک
هوش مصنوعی: اینجا به این نکته اشاره شده که ارتباط روح و جسم انسان به هیچ وجه قابل مقایسه نیست. در واقع، بدن انسان از روح نیز پاک‌تر و باارزش‌تر است و این نشان‌دهنده اهمیت و ارزش بالای وجود مادی در کنار روح است.
خاک آدم را، از آن گل کرد، استاد ازل
تا چنین نازک‌نهالی بردمد زآن آب و خاک
هوش مصنوعی: استاد نخستین، خاک آدم را به گل تبدیل کرد تا اینکه چنین جوانه لطیفی از آن آب و خاک سر برآورد.
ای که از ما فارغی، گویا نمی‌دانی که ما
دردمندانیم و آه ما به‌غایت دردناک
هوش مصنوعی: ای کسی که از ما بی‌خبر هستی، به نظر می‌رسد نمی‌دانی که ما چقدر در رنج و درد هستیم و ناله‌های ما چقدر غم‌انگیز و عمیق است.
میْ‌پرستان را ز می هر دم حیاتی دیگر است
آب حیوان ریخت، گویا، باغبان در جوی تاک
هوش مصنوعی: می‌پرستان همیشه از نوشیدنی‌ها تجدید حیات و انرژی می‌گیرند. گویی باغبانی هر بار آب تازه‌ای برای تاک‌ها می‌ریزد تا آن‌ها دوباره جوانه بزنند و رشد کنند.
گر هلالی چند روزی در لباس زهد بود
باز در کوی خرابات است مست و جامه‌چاک
هوش مصنوعی: اگر هلالی (افراسیابی) چند روزی در لباس زهد و پارسایی به سر ببرد، باز هم در محله‌ی خراباتیان است، شاد و مست و با لباس پاره.