گنجور

بخش ۳۷

هست بر فسق، حمل کفر سزای
ترک حج را شمرده کفر، خدای
کفر هم در کلام مصطفوی
شده مُسند، به فاسقان غوی
چون که این چاره شد تو را معلوم
می شود استفاده از مفهوم
که اگر مطلبی ز شرع محیط
می نداند کسی به جهل بسیط
رگی از کفر جهل با وی هست
شسته است از کمال ایمان دست
وان کسی را که روی دل به خداست
منکر اتباع نفس و هواست
امتثال عوام، حق دارد
امر و نهیش ز دست نگذارد
ور شود کس ز دوری توفیق
منکر حق واجب التصدیق
هست با وی، رگی ز کفر و جحود
تیغ باید زدش ز نفس عنود
ور کسی چیزی آورد به زبان
که نباشد به دل، مصدق آن
هست با وی، رگی ز کفر و نفاق
پای دارد دل و زبان به وفاق
و آنکه انکار می کند به جهان
آنچه را نیست میل طبعش آن
و آنچه دارد موافقت به هوس
هست مقبول، پیش آن ناکس
عرقِ کفر یهودیش باشد
رخ ایمان به تیشه بخراشد
وآنکه گیرد، زرای خوبش سبق
نکند اتباع حجت حق
هست با وی رگی ز کفر و ضلال
ز آنکه فرمان نبرده، در همه حال
و آنکه گرد حرام و شبهه تند
قدمی لاابالیانه زند
عِرقی از کفر و فسق با وی هست
شسته است از کمال ایمان دست
هر نفس در شمار کار خود است
حافظ سر و آشکار خود است
پس اگر سر زند گناهی ازو
سرزند در ندامت، آهی ازو
مؤمن خالص حقیقی اوست
او به دنیا و آخرت نیکوست
نم ایمان در آب و گِلها باد
نور ایمان چراغ دلها باد

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هست بر فسق، حمل کفر سزای
ترک حج را شمرده کفر، خدای
هوش مصنوعی: اگر کسی از انجام حج بگذرد و به کارهای ناپسند و فسق بپردازد، ترک حج برای او به منزله کفر به حساب می‌آید. خداوند در این زمینه حساب سختی خواهد داشت.
کفر هم در کلام مصطفوی
شده مُسند، به فاسقان غوی
هوش مصنوعی: در کلام پیامبر، گناه و عدم ایمان به نوعی توجیه و تایید شده است، به خصوص برای افرادی که به ضلالت و گمراهی مبتلا هستند.
چون که این چاره شد تو را معلوم
می شود استفاده از مفهوم
هوش مصنوعی: وقتی که این راه حل برای تو مشخص شد، متوجه می‌شوی که استفاده از مفهوم چه می‌تواند باشد.
که اگر مطلبی ز شرع محیط
می نداند کسی به جهل بسیط
هوش مصنوعی: هرگاه کسی در مورد مسائل دینی آگاهی نداشته باشد و از شرع چیزی نادانسته بگوید، در واقع نشان‌دهنده‌ی ناآگاهی و ساده‌لوحی اوست.
رگی از کفر جهل با وی هست
شسته است از کمال ایمان دست
هوش مصنوعی: کسی که به خاطر جهل و نادانی به کفر و بی‌باوری روی آورده است، خود را از کمال ایمان و معرفت دور کرده است.
وان کسی را که روی دل به خداست
منکر اتباع نفس و هواست
هوش مصنوعی: کسی که دلش به سوی خداست، دنبال خواسته‌های نفس و هوس‌های خود نمی‌رود و آنها را انکار می‌کند.
امتثال عوام، حق دارد
امر و نهیش ز دست نگذارد
هوش مصنوعی: اطاعت از عموم مردم، حق دارد که دستورات و نهی‌های خود را ترک نکند.
ور شود کس ز دوری توفیق
منکر حق واجب التصدیق
هوش مصنوعی: اگر کسی به خاطر دوری تو موفق نشود، در واقع نسبت به حق مسلمی که باید به آن ایمان آورد، انکار کرده است.
هست با وی، رگی ز کفر و جحود
تیغ باید زدش ز نفس عنود
هوش مصنوعی: به خاطر حضور او، باید با یک حس نافرمانی و کفر مبارزه کرد و این کار را با اراده‌ای قوی و مصمم انجام داد.
ور کسی چیزی آورد به زبان
که نباشد به دل، مصدق آن
هوش مصنوعی: اگر کسی چیزی را به زبان بیاورد که در دلش نیست، آن را نمی‌توان تصدیق کرد.
هست با وی، رگی ز کفر و نفاق
پای دارد دل و زبان به وفاق
هوش مصنوعی: در کنار او، رگ‌هایی از کفر و دورویی وجود دارد، اما دل و زبان با هم در توافق و همدلی هستند.
و آنکه انکار می کند به جهان
آنچه را نیست میل طبعش آن
هوش مصنوعی: کسی که وجود چیزهایی را در دنیا انکار می‌کند، تمایل روحش به سمت آنچه نیست، به همین دلیل است.
و آنچه دارد موافقت به هوس
هست مقبول، پیش آن ناکس
هوش مصنوعی: هر چیزی که به خواسته و آرمان‌ها نزدیک باشد، نزد آن شخص بی‌ارزش و ناپسند است.
عرقِ کفر یهودیش باشد
رخ ایمان به تیشه بخراشد
هوش مصنوعی: اگر کفر و عدم ایمان یهودی در وجودش نمایان شود، همانند تیشه‌ای که بر چهره ایمان می‌زند، آن را خراش می‌دهد و آسیب می‌زند.
وآنکه گیرد، زرای خوبش سبق
نکند اتباع حجت حق
هوش مصنوعی: و کسی که با زحمت و تلاش خود به موفقیتی دست یابد، هرگز پیرو دلایل و حجت‌های حقیقی نخواهد بود.
هست با وی رگی ز کفر و ضلال
ز آنکه فرمان نبرده، در همه حال
هوش مصنوعی: با او ارتباطی از نافرمانی و گمراهی وجود دارد، زیرا که در هر شرایطی از فرمان اطاعت نکرده است.
و آنکه گرد حرام و شبهه تند
قدمی لاابالیانه زند
هوش مصنوعی: کسی که به راحتی و بی‌توجهی در امور حرام و نامشخص قدم می‌زند، باید مراقب عواقب کارهایش باشد.
عِرقی از کفر و فسق با وی هست
شسته است از کمال ایمان دست
هوش مصنوعی: شخصی در حال لذت بردن از گناه و نافرمانی است و به خاطر همین، از کمال ایمان خود فاصله گرفته و آن را رها کرده است.
هر نفس در شمار کار خود است
حافظ سر و آشکار خود است
هوش مصنوعی: هر لحظه در زندگی‌مان به نوعی از فعالیت‌ها و کارهایی که انجام می‌دهیم مرتبط است و حافظ، نماد شخصی است که به خوبی خود و وجودش توجه دارد و آن را می‌شناسد.
پس اگر سر زند گناهی ازو
سرزند در ندامت، آهی ازو
هوش مصنوعی: اگر از او گناهی سر بزند، در دلش حس ندامت و پشیمانی وجود دارد.
مؤمن خالص حقیقی اوست
او به دنیا و آخرت نیکوست
هوش مصنوعی: مؤمن واقعی کسی است که در زندگی دنیوی و آخرت خود نیکو و پسندیده است.
نم ایمان در آب و گِلها باد
نور ایمان چراغ دلها باد
هوش مصنوعی: ایمان مانند آبی در گل و لای نیست که زود از بین برود، بلکه نور ایمان مثل چراغی است که روشنی‌بخش دل‌ها می‌باشد.