حزین لاهیجیبخش ۳۰
ز ابتدای حدوث خود انسان
تا به هنگام رفتنش ز جهان
حرکات طبیعتش باشد
انتقالات فطرتش باشد
شد به هر صورتی که بزم آرا
لَم یَزل ینتقل الی الاُخرا
به همین بعد رحلت از دنیا
به صراط خود است، رَه پیما
گر نماید مساعدت توفیق
اِنّهُ خیرُ صاحبٍ و رفیق
کند از هر مقام و منزل نقل
تا شود متصل به عالم عقل
این به شرطی که اهل آن باشد
جوهرش از مقربان باشد
یا به اهل یمین کند پیوند
به توسط اگر بود خرسند
ور بود مثل طبع شیطانش
بخت سازد قرین خذلانش
حشر او را کنند با حشرات
عاقبت واجب است جمع شتات
شود آخر، به دیو و دد محشور
در ظلام نشیبگاه غرور
معنی مطلق صراط این است
پیش چشمی که پاک و حق بین است
از صراط آنچه مستقیم آید
رهبر جنّت و نعیم آید
سالکش ساکن جنان گردد
مورد رحمت و امان گردد
ره توحید، معرفت باشد
جاده تنگ معدلت باشد
که توسط میان اضداد است
انحراف از توسط، ایجاد است
شرط این ره شناس در هر حال
التزام صوالح اعمال
شرع و ملت، صراط حق باشد
سالکش بر سماط حق باشد
چون دم تیغ تیز، باریک است
بی چراغ دلیل، تاریک است
دیده راگر خدای نور دهد
در ریاضت، دل صبور دهد
می تواند سلوک این ره کرد
خامه این گفت و قصه کوته کرد
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ز ابتدای حدوث خود انسان
تا به هنگام رفتنش ز جهان
هوش مصنوعی: از زمان به وجود آمدن انسان تا لحظه‌ای که از دنیا می‌رود.
حرکات طبیعتش باشد
انتقالات فطرتش باشد
هوش مصنوعی: حرکات و تغییرات طبیعت ناشی از ویژگی‌های ذاتی اوست و نشاندهنده‌ی ماهیت واقعی‌اش می‌باشد.
شد به هر صورتی که بزم آرا
لَم یَزل ینتقل الی الاُخرا
هوش مصنوعی: هر جا که جشن و شادمانی برپا شده، با زیبایی خاصی ادامه دارد و به حالتی دیگر منتقل می‌شود.
به همین بعد رحلت از دنیا
به صراط خود است، رَه پیما
هوش مصنوعی: پس از اینکه از دنیا می‌رویم، در مسیر خود به سوی حقیقت و سرنوشت‌مان قرار می‌گیریم.
گر نماید مساعدت توفیق
اِنّهُ خیرُ صاحبٍ و رفیق
هوش مصنوعی: اگر توفیق یاری کند، او بهترین دوست و همراه است.
کند از هر مقام و منزل نقل
تا شود متصل به عالم عقل
هوش مصنوعی: باید از هر موقعیت و مکانی دوری جست تا به دنیای فکر و دانش وصل شویم.
این به شرطی که اهل آن باشد
جوهرش از مقربان باشد
هوش مصنوعی: این موضوع به این بستگی دارد که شخص، شرایط و ویژگی‌های لازم را داشته باشد و در حقیقت، عمق وجود او ناشی از نزدیکی و ارتباط با افراد برجسته و بافضیلت باشد.
یا به اهل یمین کند پیوند
به توسط اگر بود خرسند
هوش مصنوعی: شخص ممکن است به افرادی که در سمت راست او هستند، ارتباط برقرار کند، به شرطی که آن افراد راضی و خوشحال باشند.
ور بود مثل طبع شیطانش
بخت سازد قرین خذلانش
هوش مصنوعی: اگر طبیعت شخص مانند شیطان باشد، سرنوشت او هم در کنار ناکامی و شکست قرار می‌گیرد.
حشر او را کنند با حشرات
عاقبت واجب است جمع شتات
هوش مصنوعی: سرانجام، در روز قیامت، او را در کنار حشرات قرار خواهند داد و این جمع‌آوری، نکته‌ای اجتناب‌ناپذیر است.
شود آخر، به دیو و دد محشور
در ظلام نشیبگاه غرور
هوش مصنوعی: در نهایت، در تاریکی و در دمنوش، با موجودات شرور و وحشی جمع می‌شویم.
معنی مطلق صراط این است
پیش چشمی که پاک و حق بین است
هوش مصنوعی: صراط مطلق یعنی راه راست و درست، که فقط برای کسی که بینا و با صداقت است قابل درک و مشاهده می‌باشد.
از صراط آنچه مستقیم آید
رهبر جنّت و نعیم آید
هوش مصنوعی: هر چیزی که به صورت مستقیم و صحیح پیش برود، به سرمنزل خوشبختی و لذت‌های بهشتی خواهد رسید.
سالکش ساکن جنان گردد
مورد رحمت و امان گردد
هوش مصنوعی: سالک، که به معنی فردی است که در مسیر سیر و سلوک روحانی گام برمی‌دارد، در بهشت آرامش پیدا می‌کند و مشمول رحمت و امنیت خداوند می‌شود.
ره توحید، معرفت باشد
جاده تنگ معدلت باشد
هوش مصنوعی: راه رسیدن به یکتایی و خدایی، شناخت و آگاهی است و در این مسیر، اعتدال و میانه‌روی اهمیت زیادی دارد.
که توسط میان اضداد است
انحراف از توسط، ایجاد است
هوش مصنوعی: انحراف از چیزی که به وسیله تضادها و مخالفت‌ها شکل‌گرفته، به‌وجود می‌آید.
شرط این ره شناس در هر حال
التزام صوالح اعمال
هوش مصنوعی: برای پیمودن این مسیر، شناخت درست و پایبندی به اعمال نیک لازم است.
شرع و ملت، صراط حق باشد
سالکش بر سماط حق باشد
هوش مصنوعی: راه و آئین درست، مسیر حق را نشان می‌دهد و کسی که در این راه گام برمی‌دارد، بر سر سفره حق خواهد نشست.
چون دم تیغ تیز، باریک است
بی چراغ دلیل، تاریک است
هوش مصنوعی: چون که تیغ بسیار تیز و باریک است، اگر بدون روشنایی و مدارک کافی پیش برویم، همه چیز ناشناخته و مبهم خواهد بود.
دیده راگر خدای نور دهد
در ریاضت، دل صبور دهد
هوش مصنوعی: اگر خداوند به انسان بینایی و درک روشنی بدهد، با تمرین و مجاهدت، دل او نیز صبر و استقامت پیدا خواهد کرد.
می تواند سلوک این ره کرد
خامه این گفت و قصه کوته کرد
هوش مصنوعی: می‌توان در این مسیر به سیر و سلوک پرداخت و با قلمی به بیان این داستان پرداخت و آن را به اختصار بیان کرد.