گنجور

بخش ۲۰ - حکایت در تحذیر از انس به زخارف کودک فریب

شنیدم که یحیی بن برمک پگاه
به بغداد می دید عرض سپاه
جوانی بدید از هژبران جنگ
که بربسته بر خنگ، چرم پلنگ
زخامی بدان شیوه مشعوف بود
نمایش کنان جلوه ای می نمود
ز وضعش برآشفت و دیدش شگفت
دل پخه مغزش، رمیدن گرفت
بگفتا بگویید این خام را
نسنجیده نیرنگ ایّام را
ز خامی چه نازی به این پاره پوست؟
اگر پوست از مغز دانی نکوست
نهشتند این بر پلنگ درشت
چه سان اشهبت را بماند به پشت؟
چنین است رسم خسیسان دهر
که از کمتر از خویش گیرند بهر
شریفی بباید که از کاینات
فشاند چو ما دامن التفات

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شنیدم که یحیی بن برمک پگاه
به بغداد می دید عرض سپاه
هوش مصنوعی: یعنی شنیدم که یحیی بن برمک، صبح زود در بغداد به تماشای صف سربازان رفته بود.
جوانی بدید از هژبران جنگ
که بربسته بر خنگ، چرم پلنگ
هوش مصنوعی: یک جوانی را دید که در حال جنگ بود و بر اسب سنگینی نشسته و چرم پلنگی به تن دارد.
زخامی بدان شیوه مشعوف بود
نمایش کنان جلوه ای می نمود
هوش مصنوعی: زخمی که به آن شیوه بود، خوشحال و شاداب به نظر می‌رسید و با نمایش خود جلوه‌ای زیبا از خود به نمایش می‌گذاشت.
ز وضعش برآشفت و دیدش شگفت
دل پخه مغزش، رمیدن گرفت
هوش مصنوعی: او از حالت او به شدت تحت تاثیر قرار گرفت و با دیدن او شگفت زده شد. از شدت فکر و احساسش، انگار که در حال فرار بود.
بگفتا بگویید این خام را
نسنجیده نیرنگ ایّام را
هوش مصنوعی: او گفت: بگویید این فرد ناپخته را که فریب‌های زمانه را نمی‌سنجد.
ز خامی چه نازی به این پاره پوست؟
اگر پوست از مغز دانی نکوست
هوش مصنوعی: به خاطر نادانی و بی‌تجربگی، زیبایی و جذابیتی به این پوشش ظاهری نمی‌دهد. اگر بدانید که ارزش اصلی در وجود مغز و درون است، متوجه می‌شوید که چیزهای سطحی بی‌اهمیت هستند.
نهشتند این بر پلنگ درشت
چه سان اشهبت را بماند به پشت؟
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف نیرومندی و شجاعت پلنگ می‌پردازد که بر روی شکار خود نشسته و به طور مرموزی به نحوی خاص و استوار در آنجا قرار دارد. به نوعی، بی‌رحمی و قدرت او را در مقایسه با شکارش بیان می‌کند و نشان‌دهنده تسلط و خصوصیت‌های بارز پلنگ است.
چنین است رسم خسیسان دهر
که از کمتر از خویش گیرند بهر
هوش مصنوعی: در این دنیا، رسم برخی افراد این است که از چیزهای اندک و ناچیز خود استفاده کنند و به دنبال بیشتر از آنچه دارند، نروند.
شریفی بباید که از کاینات
فشاند چو ما دامن التفات
هوش مصنوعی: باید انسانی نیک و با ارزش باشد که از ویژگی‌های جهان الهام بگیرد و مانند ما به دور و برش توجه کند.