حزین لاهیجیبخش ۱۰ - حکایت درآیین فتوّت و شیوهٔ مروّت
شنیدم که عیسی علیه السلام
خری داشتی کاهل و سست گام
به روزی نکردی دو فرسنگ طی
خر از مردمی کی شود تند پی؟
قضا را نبودش شبی میل آب
دل عیسوی از غم وی به تاب
ابا شغل طاعات و طول نماز
دوام نیاز و مناجات و راز
در آن شب نیارست آسوده بود
شنیدم دوصد نوبت آبش نمود
حواری تعجّب کنان از شگفت
فضولانه پرسید و پاسخ گرفت
که گر تشنه باشد خر بی زبان
چه سازد؟ که را آورد ترجمان؟
مروّت نباشد که روز دراز
کشد بار و ماند به شب تشنه باز
شود آتش جوری انگیخته
به خاک، آبرو گرددم ریخته
نباید شدن غافل از کار او
حوالت به ما رفته، تیمار او
حزین، از روش های نیک اختران
جوانمردی آموز و دل نِه بر آن
ز جام مروّت، شرابی بزن
دل خفته را مشت آبی بزن
بخش ۹ - حکایت در توسّلی کلّی به حریم جلال قادر بی همتا و تجافی از ماسوا: سفر پیشم آمد شبی فصل دیبخش ۱۱ - مکالمهٔ شیخ الرئیس با کنّاس در قناعت و ترک تحمّل منّت از ناس در مذمّت طمع و زشتی آن گوید: شبی سر برآوردم از جیب خویش
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شنیدم که عیسی علیه السلام
خری داشتی کاهل و سست گام
هوش مصنوعی: داستانی درباره حضرت عیسی نقل شده است که او خرکی داشت که تنبل و بی‌حال بود و به آرامی قدم برمی‌داشت.
به روزی نکردی دو فرسنگ طی
خر از مردمی کی شود تند پی؟
هوش مصنوعی: برای اینکه به هدفی نزدیک شوی، باید مسیری را طی کنی. باطن این جمله نشان می‌دهد که اگر تلاش نکنیم و سختی‌ها را نپذیریم، نمی‌توانیم به آنچه می‌خواهیم برسیم. در واقع، برای رسیدن به موفقیت یا پیشرفت، باید از موانع عبور کنیم و در مسیر حرکت کنیم.
قضا را نبودش شبی میل آب
دل عیسوی از غم وی به تاب
هوش مصنوعی: تشنگی دل عیسوی از غم او به قدری است که حتی سرنوشت هم نمی‌تواند او را از آن دور کند و او را به شب‌های بی آب راضی کند.
ابا شغل طاعات و طول نماز
دوام نیاز و مناجات و راز
هوش مصنوعی: با وجود انجام عبادات و طولانی بودن نماز، همواره نیاز به یادآوری و راز و نیاز با خدا وجود دارد.
در آن شب نیارست آسوده بود
شنیدم دوصد نوبت آبش نمود
هوش مصنوعی: در آن شب نتوانستم راحت بخوابم، چراکه صدای آب را بارها و بارها شنیدم.
حواری تعجّب کنان از شگفت
فضولانه پرسید و پاسخ گرفت
هوش مصنوعی: حواری با حیرت از چیزی عجیب و فضولانه سوال کرد و پاسخی دریافت کرد.
که گر تشنه باشد خر بی زبان
چه سازد؟ که را آورد ترجمان؟
هوش مصنوعی: اگر یک خر که نمی‌تواند صحبت کند، تشنه باشد، چه کاری از دستش برمی‌آید؟ چه کسی می‌تواند خواسته او را بیان کند؟
مروّت نباشد که روز دراز
کشد بار و ماند به شب تشنه باز
هوش مصنوعی: خودداری از کمک و حمایت در روزهای سخت جایز نیست، زیرا انسان نباید در ساعات طولانی روز بار سنگینی را بر دوش بکشد و در پایان روز با گرسنگی و نیاز مواجه شود.
شود آتش جوری انگیخته
به خاک، آبرو گرددم ریخته
هوش مصنوعی: آتش به گونه‌ای شعله‌ور می‌شود که خاک را درمی‌نوردد و باعث می‌شود آبرویم در خطر بیفتد.
نباید شدن غافل از کار او
حوالت به ما رفته، تیمار او
هوش مصنوعی: نباید از کار او غافل شد، زیرا مسئولیت این کار به ما واگذار شده است و باید به فکر او باشیم.
حزین، از روش های نیک اختران
جوانمردی آموز و دل نِه بر آن
هوش مصنوعی: ای حزین، از شیوه‌های خوب و پسندیده جوانمردان یاد بگیر و قلبت را بر آن متمرکز کن.
ز جام مروّت، شرابی بزن
دل خفته را مشت آبی بزن
هوش مصنوعی: از جام مهربانی، قدری بنوش تا دل آرام را بیدار کنی.