شمارهٔ ۴۳ - در مذمّت گرما
در جهنمکده هند که از تاب هوا
شعله ور چون پر پروانه بود، بال ملخ
دارد افسرده تو را، شعبده چرخ حزین
چه توان کرد کنون، ماهیت افتاده به فخ
بس که گرم است هوا، آید اگر دمسردی
می دهم گوش، زند بیهده چندان که زنخ
هرکسی را شطی از هر بن مویی جاریست
شاید ار سیل عرق، شوید ازین خاک، وسخ
نه همین جان اسیر، از تف ایام گداخت
تن هم از کاهش آلام، نحیف است چو نخ
روشنان فلکِ مجمره گردان بخیل
خنک آن دم، که نویسند برات تو به یخ
شمارهٔ ۴۲ - در ذمّ بعضی از اصحاب غرور: ای صاحبی که مایهٔ تفریح عالمیشمارهٔ ۴۴ - تضمین از سعدی: بود بر محملم، دل چون درایی
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
در جهنمکده هند که از تاب هوا
شعله ور چون پر پروانه بود، بال ملخ
هوش مصنوعی: در جهنم هندوستان که گرمای هوا به شدت شعلهور بود، بال ملخ شبیه به بال پروانه سوخته و آسیب دیده به نظر میآمد.
دارد افسرده تو را، شعبده چرخ حزین
چه توان کرد کنون، ماهیت افتاده به فخ
هوش مصنوعی: دوران غمناک و افسرده تو را تحت تاثیر قرار داده است و این وضعیت نشان میدهد که نمیتوان کاری کرد. اکنون حقیقتی که از آن رنج میبری، تو را در دام گرفتار کرده است.
بس که گرم است هوا، آید اگر دمسردی
می دهم گوش، زند بیهده چندان که زنخ
هوش مصنوعی: هوا آنقدر گرم است که اگر نسیم خنکی بیاید، گوش میدهم تا ببینم چقدر میتواند مرا تحت تأثیر قرار دهد.
هرکسی را شطی از هر بن مویی جاریست
شاید ار سیل عرق، شوید ازین خاک، وسخ
هوش مصنوعی: هرکس به نوعی و با شدت متفاوتی تحت تاثیر مسائل و احساسات قرار دارد. گاهی این تاثیرات به حدی میرسد که میتواند انسان را به طور کامل تحت تأثیر قرار دهد و او را به دگرگونی و تغییر وا دارد.
نه همین جان اسیر، از تف ایام گداخت
تن هم از کاهش آلام، نحیف است چو نخ
هوش مصنوعی: این ابیات به بیان حالتی از آسیبپذیری و ضعف انسان پرداخته است. گویا انسان در برابر سختیها و تجربیات تلخ زندگی، جانش به شدت تحت فشار و آسیب قرار گرفته است. همچنین بدن او به خاطر کمبودها و رنجهایی که تحمل کرده، بسیار ضعیف و نحیف شده است، به طوری که مانند نخی که به آسانی در هم میشکند، شکننده است.
روشنان فلکِ مجمره گردان بخیل
خنک آن دم، که نویسند برات تو به یخ
هوش مصنوعی: در آسمان، روشناییهای درخشان همانند چراغهایی هستند که تنها به خودشان میتابند. چه خوب است زمانی که برات تو به یخ نوشته شود، چرا که در آن لحظه دیگر از بخل و بدخواهی خبری نخواهد بود.