گنجور

شمارهٔ ۲۰ - در وصف قلم پرتوان خود سروده است

ریزد شکرین نکته حزین از نی کلکم
کام همه شکرشکنان ساخته شیرین
از غاشیه داران کمیت است کمیتم
اندیشه چو بندد، به کمیت قلمم زین
خونین جگر ازحسرت او، اخطل واعشی
غرق عرق از خجلت او کوثر و غسلین
در مرحلهٔ وادی قدس است، سبکسیر
در مصطبهٔ عالم ذوق است به تمکین
بر اوج رسایی عروج است چو شهباز
در صید تذروان معانیست چو شاهین
درگنبدگردون چو فتد، بانگ صفیرش
مرغان اولی اجنحه، آیند به تحسین
گلریز، چه در انجمن نظم و چه در نثر
سرسبز، چه در موسم دیماه وچه تشرین
از خجلت او، خامه مانی است به صد رنگ
وز نکهت او، نافه نفس باخته در چین
در چشم دبیران نوآموخته، پیکان
بر فرق حریفان زبان، ساخته زوبین
ازهمّت فطریست، چودستم گهرافشان
وز جوهر ذاتی ست، چو تیغم گهرآگین
دستان زن عشق است به سوز دل و دارد
چون لاله در این باغ، جگرسوخته چندین
در طول بقای شکرافشانی این نی
دعوت ز دعاگوی و ز روح القدس، آمین

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ریزد شکرین نکته حزین از نی کلکم
کام همه شکرشکنان ساخته شیرین
هوش مصنوعی: از نی حسی تلخ و شیرین جاری می‌شود و همه‌چیز به دست آمده، نشان‌دهنده‌ی تلاش و جستجوی شیرینی در زندگی است.
از غاشیه داران کمیت است کمیتم
اندیشه چو بندد، به کمیت قلمم زین
هوش مصنوعی: اندیشه‌ام مانند کمیت، در قید و بند می‌ماند و وقتی که به محدودیت‌ها دچار شود، نوک قلمم هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
خونین جگر ازحسرت او، اخطل واعشی
غرق عرق از خجلت او کوثر و غسلین
هوش مصنوعی: از درد و حسرتی که به خاطر او به دل دارم، مانند اخطل و واعشی که به خاطر شرم خود عرق‌ریزان هستند، غرق در احساسات و تأثر هستم.
در مرحلهٔ وادی قدس است، سبکسیر
در مصطبهٔ عالم ذوق است به تمکین
هوش مصنوعی: در مرحلهٔ روحانی و مقدس، انسان با سبکی و راحتی در دنیای احساسات و تجربیات عمیق زندگی می‌کند و از آنها بهره‌مند می‌شود.
بر اوج رسایی عروج است چو شهباز
در صید تذروان معانیست چو شاهین
هوش مصنوعی: این بیت به مفهوم تعالی و بلندی روح و روان اشاره دارد. فردی که به قله‌های موفقیت و آگاهی دست پیدا کرده، مانند پرنده‌ای بزرگ و قدرتمند است که در جستجوی معانی عمیق و ارزشمند پرواز می‌کند. او با آزادی و قدرت به دنبال حقیقت می‌گردد و به درک بالایی از زندگی رسیده است.
درگنبدگردون چو فتد، بانگ صفیرش
مرغان اولی اجنحه، آیند به تحسین
هوش مصنوعی: وقتی در آسمان صدای زنگی بلند شود، پرندگان صاحب بال به تحسین و ستایش می‌آیند.
گلریز، چه در انجمن نظم و چه در نثر
سرسبز، چه در موسم دیماه وچه تشرین
هوش مصنوعی: گل در هر دو فضای شعری و نثری، چه در فصل سرد زمستان و چه در فصل پاییز، همیشه سرسبز و زیباست.
از خجلت او، خامه مانی است به صد رنگ
وز نکهت او، نافه نفس باخته در چین
هوش مصنوعی: از شرم و حیا او، قلم رنگ‌های زیادی به خود گرفته و از عطر و بوی او، نسیم بهاری در حال وزیدن است.
در چشم دبیران نوآموخته، پیکان
بر فرق حریفان زبان، ساخته زوبین
هوش مصنوعی: در نگاه نویسندگان تازه کار، زبان تند و تیز مانند نیزه‌ای است که بر سر رقیبان فرود می‌آید.
ازهمّت فطریست، چودستم گهرافشان
وز جوهر ذاتی ست، چو تیغم گهرآگین
هوش مصنوعی: این بیت به بیان ویژگی‌های طبیعی و ذاتی فرد می‌پردازد. در اینجا به این نکته اشاره می‌شود که تلاش و کوشش انسانی ناشی از طبیعت فطری اوست. وقتی فردی به دنبال چیزی می‌رود یا تلاشی می‌کند، این به خاطر ذات و جوهر واقعی اوست. همچنین، مانند تیغی که از گوهر و ماده‌ای باارزش ساخته شده، این تلاش‌ها و همت‌های فرد نیز نشان‌دهنده ارزش و اهمیت وجود اوست. در مجموع، این بیانگر پیوند عمیق میان کوشش‌های فرد و ذات حقیقی اوست.
دستان زن عشق است به سوز دل و دارد
چون لاله در این باغ، جگرسوخته چندین
هوش مصنوعی: دست‌های زن، نشانه‌ای از عشق و شوق عمیق او هستند که مانند لاله‌ای در باغ، با درد و رنجی که در دل دارد، زیبایی خاصی از خود نشان می‌دهند.
در طول بقای شکرافشانی این نی
دعوت ز دعاگوی و ز روح القدس، آمین
هوش مصنوعی: در زمان دوام و شکوفایی این نی، به دعای دعاگویان و روح القدس، آمین می‌گوییم.