حزین لاهیجیشمارهٔ ۳۱۹
ضمیر جمع روشن، بی صفا هرگز نمی باشد
کدورت در دل بی مدّعا هرگز نمی باشد
قیامت آمد و رفت و نیامد وعدهٔ زودش
وفا در یاد آن دیر آشنا هرگز نمی باشد
یکی از وصل می گوید، یکی از هجر می نالد
بساط عشق بازان بی نوا هرگز نمی باشد
ز خاطر، باده اول می زداید زنگ هستی را
نماز می گساران را، ریا هرگز نمی باشد
زخود رفتن سفر باشد، خراباتی نژادان را
به کوی می پرستان نقش پا هرگز نمی باشد
کند سرپنجهٔ افتادگی، صید زبردستان
سپاه خاکساران را، نوا هرگز نمی باشد
حزین ، احسان بود پیش از طلب، رسم جوانمردان
دَرِ ارباب همّت را، گدا هرگز نمی باشد
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ضمیر جمع روشن، بی صفا هرگز نمی باشد
کدورت در دل بی مدّعا هرگز نمی باشد
هوش مصنوعی: دل‌های پاک و خالص هرگز در خود کینه و کدورت ندارند و در جمع‌های صمیمی، بی‌صفایی جایی ندارد.
قیامت آمد و رفت و نیامد وعدهٔ زودش
وفا در یاد آن دیر آشنا هرگز نمی باشد
هوش مصنوعی: روز قیامت آمد و رفت، اما هنوز وعده‌اش تحقق نیافته است. یاد آن کسی که مدت‌هاست به انتظارش نشسته‌ایم، هیچگاه فراموش نمی‌شود.
یکی از وصل می گوید، یکی از هجر می نالد
بساط عشق بازان بی نوا هرگز نمی باشد
هوش مصنوعی: یکی از عاشقان از وصال و رسیدن به معشوق می‌گوید، در حالی که دیگری از جدایی و دوری شکایت می‌کند. در واقع، زندگی عاشقان بی‌دفاع و بی‌چاره همیشه پر از چالش‌ها و مشکلات است و این وضع هرگز تغییر نمی‌کند.
ز خاطر، باده اول می زداید زنگ هستی را
نماز می گساران را، ریا هرگز نمی باشد
هوش مصنوعی: نخستین نوشیدنی، غبار وجود را از ذهن می‌زداید و در حال مستی، کسانی که از دعا و عبادت به دورند، هیچگاه به فریب و ریا دچار نمی‌شوند.
زخود رفتن سفر باشد، خراباتی نژادان را
به کوی می پرستان نقش پا هرگز نمی باشد
هوش مصنوعی: در این جهان، افرادی که از خود رفته و به عنوان خراباتی شناخته می‌شوند، هرگز نمی‌توانند ردپای خود را در مسیر عاشقان و می‌پرستان بگذارند.
کند سرپنجهٔ افتادگی، صید زبردستان
سپاه خاکساران را، نوا هرگز نمی باشد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که کسانی که در زندگی تواضع و افتادگی دارند، نمی‌توانند به راحتی به موفقیت‌های بزرگ دست یابند، زیرا موفقیت بیشتر به افرادی می‌رسد که دارای مهارت و توانایی‌های خاص هستند. به عبارتی دیگر، اگرچه فروتنی یک ارزش است، اما برای رسیدن به هدف‌های بزرگ، نیاز به مهارت و استعداد نیز وجود دارد.
حزین ، احسان بود پیش از طلب، رسم جوانمردان
دَرِ ارباب همّت را، گدا هرگز نمی باشد
هوش مصنوعی: احسان و بخشش باید از روی خیرخواهی و بدون انتظار دریافت چیزی در مقابل باشد. جوانمردان به کسی که در تلاش و کوشش است کمک می‌کنند و هیچ وقت خود را به عنوان گدا و نیازمند نمی‌شمارند.