گنجور

شمارهٔ ۱۶۸

بر سر خود دهدم جا، خم پاکیزه سرشت
خاکم آن روزکه درمیکده خواهد شد خشت
بار دیگر کندش کاتب اقبال، رقم
هر چه بر صفحهٔ ما، خامهٔ تقدیر نوشت
همّتی بدرقه، ای پیر خراباتکه باز
برد از کعبه ام آن زلف چلیپا به کنشت
تنگی خاطر و افسردگی، از یادم برد
سایهٔ بید و طرب خیزی دشت و لب کشت
از کجا آب خورد سبزه خط لب یار؟
این طراوت نتوان یافت ز ریحان بهشت
دل به خار و خس مژگان، نم خونی می داد
آخر از سینه تفسیده ام این دانه برشت
دهر خنثی صفت افتاده، نه مرد، است نه زن
کار بس بوالعجب افتاده، نه زیبا و نه زشت
التفاتم نبود با سخن خویش حزین
کو دماغی که کنم بو، گل گلزار بهشت؟

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بر سر خود دهدم جا، خم پاکیزه سرشت
خاکم آن روزکه درمیکده خواهد شد خشت
هوش مصنوعی: من بر سر خود مکانی می‌سازم، زمانی که آن روز خاک پاک من در میخانه به خشت تبدیل خواهد شد.
بار دیگر کندش کاتب اقبال، رقم
هر چه بر صفحهٔ ما، خامهٔ تقدیر نوشت
هوش مصنوعی: یک بار دیگر، نویسندهٔ سرنوشت، برگهٔ زندگی ما را نوشت و هر آنچه خواست بر آن ثبت کرد.
همّتی بدرقه، ای پیر خراباتکه باز
برد از کعبه ام آن زلف چلیپا به کنشت
هوش مصنوعی: ای پیر میخانه، همت و تلاش تو مرا همراهی کند تا از کعبه (مکانی مقدس) آن زلف چلیپا (نماد عشق و عاشقی) را به کنشت (محل عبادت یا آرامگاه) ببرم.
تنگی خاطر و افسردگی، از یادم برد
سایهٔ بید و طرب خیزی دشت و لب کشت
هوش مصنوعی: افسردگی و ناراحتی باعث شده که یادم برود که در ظل درخت بید چه لذت‌ها و شادی‌هایی در دشت و کنار زراعت وجود دارد.
از کجا آب خورد سبزه خط لب یار؟
این طراوت نتوان یافت ز ریحان بهشت
هوش مصنوعی: از کجا سبزه و طراوت لب یار به وجود آمده است؟ این خاصیت زیبا را نمی‌توان از گل‌های بهشت پیدا کرد.
دل به خار و خس مژگان، نم خونی می داد
آخر از سینه تفسیده ام این دانه برشت
هوش مصنوعی: دل به زخم و رنج اشک می‌ریزد، اما از سینه‌ی فشرده‌ام، این دانه‌ی غم به بار می‌آید.
دهر خنثی صفت افتاده، نه مرد، است نه زن
کار بس بوالعجب افتاده، نه زیبا و نه زشت
هوش مصنوعی: زمانه به وضعیتی عجیب دچار شده است، که نه مردی وجود دارد و نه زنی. همه چیز در حالت بی‌طرفی قرار گرفته و هیچ‌یک از خصوصیات زیبا یا زشت در آن قابل مشاهده نیست.
التفاتم نبود با سخن خویش حزین
کو دماغی که کنم بو، گل گلزار بهشت؟
هوش مصنوعی: من به کلام خودم توجه ندارم؛ چه می‌شود که من مانند گلی از باغ بهشت، عطر شکوفه‌ها را احساس کنم؟