حزین لاهیجیشمارهٔ ۱۰۵
اگر بیند ز قدّت مصرع برجسته مضمون را
چمن پیرا، کند از باغ بیرون سرو موزون را
نمکدانی بود چون داغ من چشم غزالانش
به شور آورد تا صحرانورد ناله، هامون را
از آن، گل سینه چاک انداخت خود را در گریبانش
که سازد پرده پوش عیب خود آن جامه گلگون را
به صحرا هم بود، در شهر بند جلوهٔ لیلی
سواد چشم آهو، تازه سازد داغ مجنون را
در آغوشی سهی سرو است، خاکسترنشین قمری
بدل کردن نباشد جامه هرگز، بخت وارون را
سرشک از دیده ام پیوسته، سیل گریه می شوید
به خون ناشسته هرگز هیچکس جز اشک من، خون را
حزین از لب اگر بردارد آهت مهر خاموشی
به آسانی توان از پیش دل برداشت گردون را
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
اگر بیند ز قدّت مصرع برجسته مضمون را
چمن پیرا، کند از باغ بیرون سرو موزون را
هوش مصنوعی: اگر کسی ببیند که زیبایی قد و قامت تو همانند یک شعر دلنشین است، چمن‌زار زیبا را رها می‌کند و درخت خوش‌قامت و موزون را از باغ جدا می‌کند.
نمکدانی بود چون داغ من چشم غزالانش
به شور آورد تا صحرانورد ناله، هامون را
هوش مصنوعی: در بلندی برهوت، نمکدانی وجود دارد که به اندازه درد من داغ و سوزان است. زیبایی چشمان غزالان آنجا چنان شور و هیجان ایجاد می‌کند که حتی کسانی که در بیابان سفر می‌کنند، ناله و فریادشان به دریاچه هامون می‌رسد.
از آن، گل سینه چاک انداخت خود را در گریبانش
که سازد پرده پوش عیب خود آن جامه گلگون را
هوش مصنوعی: گل با دلی شکست‌خورده به خودش می‌بالد و در آغوش خود می‌گیرد تا با پوشاندن آن لباس زیبا، عیب‌هایش را پنهان کند.
به صحرا هم بود، در شهر بند جلوهٔ لیلی
سواد چشم آهو، تازه سازد داغ مجنون را
هوش مصنوعی: اگرچه او در صحرا هم باشد، اما در شهر با زیبایی لیلی مانند چشم آهو، می‌تواند داغ دل مجنون را دوباره تازه کند.
در آغوشی سهی سرو است، خاکسترنشین قمری
بدل کردن نباشد جامه هرگز، بخت وارون را
هوش مصنوعی: در نزدیکی یک سرو بلند و زیبا، نشستن بر خاکستر یک قناری، هرگز مناسب نیست. بخت بد را نمی‌توان به راحتی تغییر داد.
سرشک از دیده ام پیوسته، سیل گریه می شوید
به خون ناشسته هرگز هیچکس جز اشک من، خون را
هوش مصنوعی: اشک من به طور مداوم می‌ریزد و مانند سیل، گریه‌های من را می‌شوید. هیچکس جز من نمی‌تواند درد و رنج خود را به این شدت احساس کند.
حزین از لب اگر بردارد آهت مهر خاموشی
به آسانی توان از پیش دل برداشت گردون را
هوش مصنوعی: اگر حزین از لب خود آهی بکشد، به راحتی می‌تواند مهر سکوت را از دل بردارد و از درد و غم زمانه رها شود.