گنجور

شمارهٔ ۸ - این قطعه در مدح امیرسید ذخرالدین بخط خود بسفیده نوشت

ای ذخر دین و دولت سلطان اهلیت
در حلقه سپهر محلت نگینه باد
ای گشته سعد اکبر باذات تو قرین
با طالعت سعادت کبری قرینه باد
برجیس برموافق جاه تو مهربان
مریخ برمخالف عهدت بکینه باد
خندان لب مطیع تو همچون پیاله شد
پر خون دل حسود تو همچون قنینه باد
خصم تو گر چو قارون یابد دفینه ای
زیر زمین چو قارون هم با دفینه باد
ور بر شود بر این فلک آبگینه رنگ
پایش ز دست حادثه برآبگینه باد
هر مرغ مدح را که پرد برهوای فضل
ایام تو نشیمن و نام تو چینه باد
هر زر که در خزانه کان سازد آفتاب
بهر فدای جان عزیزت هزینه باد
زر هیچ در خزانه تو نیست ای ملک
زر تو نام نیکو عمرت خزینه باد
ای ذات تو سفینه طوفان روزگار
در پای بود در نظرت این سفینه باد؟

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای ذخر دین و دولت سلطان اهلیت
در حلقه سپهر محلت نگینه باد
هوش مصنوعی: ای مایه افتخار دین و حکومت، ای سلطان با فضیلت، تو همچون نگینی در آسمان جای داری.
ای گشته سعد اکبر باذات تو قرین
با طالعت سعادت کبری قرینه باد
هوش مصنوعی: ای سعد اکبر، تو که با ذات خود و با ستاره ی خوشبختی‌ات، همیشه به سعادت و خوشبختی می‌رسی.
برجیس برموافق جاه تو مهربان
مریخ برمخالف عهدت بکینه باد
هوش مصنوعی: برجیس به خوبی با مقام تو هم‌راستاست، اما مریخ که با تو عهدی داشته، به خاطر کینه‌اش بر خلاف آن عهد عمل می‌کند.
خندان لب مطیع تو همچون پیاله شد
پر خون دل حسود تو همچون قنینه باد
هوش مصنوعی: لب خندان و مطیع تو مانند پیاله‌ای شده که پر از دلخوری و غصه حسادت تو است، همان‌طور که قنینه در باد می‌چرخد و می‌رقصد.
خصم تو گر چو قارون یابد دفینه ای
زیر زمین چو قارون هم با دفینه باد
هوش مصنوعی: اگر دشمن تو هم مانند قارون، گنجی زیر زمین پیدا کند، باید بداند که مانند قارون با آن ثروت نیز به باد خواهد رفت.
ور بر شود بر این فلک آبگینه رنگ
پایش ز دست حادثه برآبگینه باد
هوش مصنوعی: اگر بر این آسمان زیبا رنگی از آبجوش وجود داشته باشد، پای آن از دست حوادث بر روی آب خواهد بود.
هر مرغ مدح را که پرد برهوای فضل
ایام تو نشیمن و نام تو چینه باد
هوش مصنوعی: هر پرنده‌ای که به ستایش تو پرداخته، در آشیانه‌اش به خاطر فضائل تو و یاد تو می‌نشیند.
هر زر که در خزانه کان سازد آفتاب
بهر فدای جان عزیزت هزینه باد
هوش مصنوعی: هر طلایی که در خزانه، خورشید برای تو هزینه می‌کند، به خاطر فدای جان عزیزت باشد.
زر هیچ در خزانه تو نیست ای ملک
زر تو نام نیکو عمرت خزینه باد
هوش مصنوعی: ای پادشاه، در خزانه ات هیچ زر و زوری نیست، اما نام نیکو و عمرت گنجی ارزشمند است.
ای ذات تو سفینه طوفان روزگار
در پای بود در نظرت این سفینه باد؟
هوش مصنوعی: ای حقیقت تو همچون کشتی‌ای است که در طوفان زمان قرار دارد. آیا در نظر تو این کشتی تحت تأثیر باد قرار دارد؟