گنجور

شمارهٔ ۳۴ - درصفت بارگاه گوید

مشرق خورشید عدل است این همایون بارگاه
ملک و دین را تا ابد در ظل او بادا پناه
کوس ملت زد چو زد انصاف در صحنش حکم
جفت دولت شد چو کرد اقبال در طاقش نگاه
هم نشیب مرکزش را فرق قارون تکیه جای
هم فراز کنگره اش را پای عیسی تکیه گاه
شاه را دولتست و مردم چشم پری
چون سلاطین از مژه رو بد همی آن بارگاه
شاه و لشکر را چو دیدی در دلت آمد که کرد
عکس یک خورشید روشن صد هزاران جرم ماه
حجت میدان و زین و خلعت تاج و کلاه
دولت چترو کلاه و حجت دیهیم و گاه
آفتاب ملک و ملت آسمان داد و دین
خسرو خسرو نسب برهان حق بهرام شاه
اندرین کعبه که از ایوان کسری برتر است
آن چنان بادا که هم در دولت جاوید شاه
اختران را خدمتی بینند و مه را پیش رو
چرخ را سیمین کمر خورشید را زرین کلاه

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مشرق خورشید عدل است این همایون بارگاه
ملک و دین را تا ابد در ظل او بادا پناه
هوش مصنوعی: شرق خورشید نشانه‌ی عدالت است و این مکان والای پادشاهی و دین همیشه باید در سایه و محافظت آن قرار داشته باشد.
کوس ملت زد چو زد انصاف در صحنش حکم
جفت دولت شد چو کرد اقبال در طاقش نگاه
هوش مصنوعی: هنگامی که مردم به صدای عدالت رسیدند و به راستی در میدان نشسته‌اند، ثبات و قدرت نیز در کنار آن‌ها قرار می‌گیرد، زیرا زمان مناسب و فرصتی مناسب برای پیشرفت و ترقی فراهم شده است.
هم نشیب مرکزش را فرق قارون تکیه جای
هم فراز کنگره اش را پای عیسی تکیه گاه
هوش مصنوعی: محل برگزاری هر دو مقام بزرگ، یکی به طرز ناپسند و رذیف و دیگری به طور عالی و مقدس نشان می‌دهد که افراد در موقعیت‌های متفاوت، ممکن است بر اساس جایگاه و کارنامه‌شان، به نتایج مختلفی برسند. در این راستا، هر کدام از این شخصیت‌ها با ویژگی‌های خاصی شناخته می‌شوند.
شاه را دولتست و مردم چشم پری
چون سلاطین از مژه رو بد همی آن بارگاه
هوش مصنوعی: شاه دارای قدرت و حکومت است و مردم به او نظر دارند، همان‌طور که سلاطین به زیبایی و جلوه‌های خود می‌نگرند، از جمال و شکوه بارگاه او دلربایی می‌کنند.
شاه و لشکر را چو دیدی در دلت آمد که کرد
عکس یک خورشید روشن صد هزاران جرم ماه
هوش مصنوعی: وقتی که شاه و سپاه را دیدی، در دل خود احساس کردی که مانند یک خورشید درخشان، صدها جرم ماه وجود دارد.
حجت میدان و زین و خلعت تاج و کلاه
دولت چترو کلاه و حجت دیهیم و گاه
هوش مصنوعی: حجت به معنای دلیل و برهان است، در حالی که زین و خلعت به نشانه‌ی نعمت و اعتبار می‌باشد. تاج و کلاه نشانه‌ی مقام و حکومت هستند، که به همراه چتر و کلاه نماد و نشانه‌ی شایستگی فرد به حساب می‌آیند. در اینجا، این موارد به دلیلی روشن و مستند بر موقعیت و مقام شخص اشاره دارد.
آفتاب ملک و ملت آسمان داد و دین
خسرو خسرو نسب برهان حق بهرام شاه
هوش مصنوعی: خورشید، نماد قدرت و سرزمین، آسمان و دین را به این خاندان بخشید. خسرو، که از نسل نیکان است، دلیل حق و حقیقت بهرام شاه را نمایان می‌سازد.
اندرین کعبه که از ایوان کسری برتر است
آن چنان بادا که هم در دولت جاوید شاه
هوش مصنوعی: در این مکان مقدس که بالاتر از کاخ کسری است، به گونه‌ای بادا که در دوران پادشاهی ابدی و جاویدان قرار بگیرد.
اختران را خدمتی بینند و مه را پیش رو
چرخ را سیمین کمر خورشید را زرین کلاه
هوش مصنوعی: ستاره‌ها را کاری و خدمتی هست، و ماه در پیش است. چرخ (آسمان) کمربندی از نقره دارد و خورشید کلاهی از طلا بر سر دارد.