گنجور

شمارهٔ ۵۳ - در مدح امیرحسام الدین گوید

ای به حق آرزوی جان ملوک
حکم تو جزم در جهان ملوک
ای کرم یار تو تو یار کرم
وی ملوک آن تو تو آن ملوک
جره باز ظفر شکار توئی
پر گشاده ز آشیان ملوک
بابت رنگ و بوی و نقش نگین
گوهری خاسته ز کان ملوک
بازگشت ملوک عصر به تست
که توئی یار مهربان ملوک
صفدرا نکته ای بدستوری
باز گویم ز داستان ملوک
از خرد یک شبی بپرسیدم
کای وزیر جهان ستان ملوک
کیست از مقبلی که خوش ناید
بی از او آب در دهان ملوک
قیمتش گنج شایگان علوم
قامتش سرو بوستان ملوک
از شکر طوطی وز گل بلبل
کش توان خواند ترجمان ملوک
مه سواران ز حل رکاب که هست
در کف عزم او عنان ملوک
رأی بیدار مشتری نظرش
در شب فتنه پاسبان ملوک
بر نویسد اجل حسام الدین
ای که این است و بس نشان ملوک
سر زبانها خرد بجنباند
سبکم گفت کی گران ملوک
لاف این میزنی که من هستم
سبب بزم و مدح خوان ملوک
بر تو این قدر مشتبه گردد
تا که باشد مراد جان ملوک
خود یکی بیش نیست در عالم
قزل شاه و پهلوان ملوک
سرو را مدحتی فرستادم
مایه عمر جاودان ملوک
چون تأمل کنی و بپسندی
عرضه کن بر خدایگان ملوک
هر چه باید توانی و دانی
جز تو خود کیست کار دان ملوک
کرمی کن که تا قیامت از آن
باز گویند در میان ملوک
تا مه از آسمان پدید آید
باد با ماه آسمان ملوک

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای به حق آرزوی جان ملوک
حکم تو جزم در جهان ملوک
هوش مصنوعی: ای کسی که آرزوی تو به حق و حقیقت جان ملوک را به تصویر می‌کشد، فرمان تو در دنیا برای پادشاهان قطعی و روشن است.
ای کرم یار تو تو یار کرم
وی ملوک آن تو تو آن ملوک
هوش مصنوعی: ای مهربان، تو یار مهربانی هستی و ای ملوک، تو همان ملوکی هستی که به آن اشاره می‌شود.
جره باز ظفر شکار توئی
پر گشاده ز آشیان ملوک
هوش مصنوعی: پرهای گشاده تو از آشیان پادشاهان، نشانه‌ای از پیروزی و شکار توست.
بابت رنگ و بوی و نقش نگین
گوهری خاسته ز کان ملوک
هوش مصنوعی: به خاطر زیبایی و ویژگی‌های خاصی که نگین دارد، مانند رنگ و بو و نقش و نگار، آن جواهر از دل زمین به عنوان یک ثروت ارزشمند به وجود آمده است.
بازگشت ملوک عصر به تست
که توئی یار مهربان ملوک
هوش مصنوعی: بازگشت پادشاهان به خاطر توست، زیرا تو دوست مهربانی برای آنها هستی.
صفدرا نکته ای بدستوری
باز گویم ز داستان ملوک
هوش مصنوعی: در اینجا می‌خواهم نکته‌ای از داستان پادشاهان را به زبان ساده مطرح کنم.
از خرد یک شبی بپرسیدم
کای وزیر جهان ستان ملوک
هوش مصنوعی: از عقل و تجربه‌ام یک شب پرسیدم، ای وزیر و سرپرست جهانی.
کیست از مقبلی که خوش ناید
بی از او آب در دهان ملوک
هوش مصنوعی: کیست که از پیش خود خوشش بیاید، بی‌آنکه بی‌نهایت محبت و احترامش را نسبت به او احساس کند، حتی اگر او یک مقام عالی باشد؟
قیمتش گنج شایگان علوم
قامتش سرو بوستان ملوک
هوش مصنوعی: این اشعار به زیبایی و ارزش علمی شخصی اشاره دارد. به طوری که ارزش و قیمت او به مانند گنجی گرانبهاست و قامت او به بلندای سروهای زیبای باغ‌ها می‌باشد که نمادی از شکوه و عظمت است.
از شکر طوطی وز گل بلبل
کش توان خواند ترجمان ملوک
هوش مصنوعی: از شیرینی صدای طوطی و زیبایی گل‌های بلبل نمی‌توان به راحتی معنای سخنان پادشاهان را فهمید.
مه سواران ز حل رکاب که هست
در کف عزم او عنان ملوک
هوش مصنوعی: سواران ماه، در حالی که از زین اطمینان می‌گیرند، با اراده‌ای قوی، کنترل و اختیار پادشاهی‌ها را در دست دارند.
رأی بیدار مشتری نظرش
در شب فتنه پاسبان ملوک
هوش مصنوعی: نظر تیزبین مشتری در شب‌های پر آشوب، مانند نگهبانی است که بر شاهان نظارت می‌کند.
بر نویسد اجل حسام الدین
ای که این است و بس نشان ملوک
هوش مصنوعی: مرگ حسام‌الدین را رقم می‌زند، ای کسی که این تنها نشانه پادشاهان است.
سر زبانها خرد بجنباند
سبکم گفت کی گران ملوک
هوش مصنوعی: این بیت به این معنا است که خرد و عقل در جامعه‌ای به گردش در می‌آید و کسانی که به آن فکر می‌کنند و نظر می‌دهند، در مورد اهمیت و وزن موضوعات صحبت می‌کنند. در اینجا به این نکته اشاره می‌شود که حتی اشخاصی که در مقام‌های بالا و مهمی قرار دارند، گاهی اوقات می‌توانند نظر و گفتاری بی‌پایه و سبک داشته باشند.
لاف این میزنی که من هستم
سبب بزم و مدح خوان ملوک
هوش مصنوعی: تو به خود می‌بالید که من سبب شادی و محافل زیبای پادشاهان هستم.
بر تو این قدر مشتبه گردد
تا که باشد مراد جان ملوک
هوش مصنوعی: شاید برایت این‌قدر گمراه‌کننده باشد که به خداوند و هدف اصلی پادشاهان برسد.
خود یکی بیش نیست در عالم
قزل شاه و پهلوان ملوک
هوش مصنوعی: در این دنیا، تنها یک حقیقت وجود دارد و هر چیزی دیگر، مانند قزل شاه و پهلوان، تنها جلوه‌ها و فریب‌هایی هستند که در ظاهر دیده می‌شوند.
سرو را مدحتی فرستادم
مایه عمر جاودان ملوک
هوش مصنوعی: من برای ستودن سرو، به ملوک نوعی تشویق و الهام فرستادم که موجب طول عمر جاودان آن‌ها شود.
چون تأمل کنی و بپسندی
عرضه کن بر خدایگان ملوک
هوش مصنوعی: وقتی که به چیزی فکر کردی و آن را پسندیدی، آن را به بزرگان و شاهان ارائه بده.
هر چه باید توانی و دانی
جز تو خود کیست کار دان ملوک
هوش مصنوعی: هر آنچه که لازم است و تو می‌دانی، جز خودت کیست که کارهای بزرگ و پیچیده پادشاهان را بداند؟
کرمی کن که تا قیامت از آن
باز گویند در میان ملوک
هوش مصنوعی: کاری کن که نام نیک تو تا ابد در میان پادشاهان و بزرگان بازگو شود.
تا مه از آسمان پدید آید
باد با ماه آسمان ملوک
هوش مصنوعی: تا زمانی که ماه از آسمان هویدا شود، باد با ماه خدایی در آسمان همراه است.