شمارهٔ ۴۸ - وله
گهر نتیجه بحر است و بر خلاف قیاس
نتیجه آمده بحری ز گوهر عباس
ابوالمحاسن عبدالصمد که بخت آمد
بنای دولت و دین را قوی نهاد اساس
کشیده تیغ چو مهر است عزم او در حرب
گشاده چشم چو چرخ است حزم او در پاس
زهی ضمیر چو بحرم فشانده بر سر تو
هزار گوهر معنی بصد هزار اساس
گشاده لطف تو چون ابر دیدهای امید
کشیده عنف تو چون برق چشمهای هراس
از آنکه صاحب سری روا بود که ترا
ز سر دلها یک یک خبر دهد انفاس
بکنه فضل و بزرگی نه ابن عم توام
ز مقتضای کرم قدر ابن عم بشناس
شمارهٔ ۴۷: زهی رفیع محلت برون ز حد قیاسشمارهٔ ۴۹ - در مدح بهرام شاه در جواب رشید وطواط گوید: چو ساخت در دل تنگم چنین مکان آتش
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گهر نتیجه بحر است و بر خلاف قیاس
نتیجه آمده بحری ز گوهر عباس
هوش مصنوعی: جواهر حاصل دریا است و برخلاف پیشبینی، نتیجهای به دست آمده که بر دریا اثر گذاشته و نشاندهنده غنای آب است.
ابوالمحاسن عبدالصمد که بخت آمد
بنای دولت و دین را قوی نهاد اساس
هوش مصنوعی: عبدالصمد، که به عنوان شخصی با نیکویی و فضیلت شناخته میشود، پایهگذار قدرت و دین را به خوبی و استواری بنا نهاد.
کشیده تیغ چو مهر است عزم او در حرب
گشاده چشم چو چرخ است حزم او در پاس
هوش مصنوعی: عزم او در جنگ مانند تیغی تیز و قاطع است و حزم و احتیاطش در دفاع مانند چشمی باز و هوشیار است که همیشه آماده است.
زهی ضمیر چو بحرم فشانده بر سر تو
هزار گوهر معنی بصد هزار اساس
هوش مصنوعی: اینگونه میتوان گفت که ضمائر و اندیشههای عمیق تو همانند دریا، بر سر تو پراکنده شده و به تو هزاران معنا و ارزش را ارزانی داشته است.
گشاده لطف تو چون ابر دیدهای امید
کشیده عنف تو چون برق چشمهای هراس
هوش مصنوعی: لطفت چون ابر، وسیع و فراوان است و شادی به همراه میآورد، در حالی که خشم تو مانند برق، ترس و وحشت را به همراه دارد.
از آنکه صاحب سری روا بود که ترا
ز سر دلها یک یک خبر دهد انفاس
هوش مصنوعی: کسی که توانایی درک دلهای دیگران را دارد، میتواند به آرامی و با اندک تلاشی از احساسات و افکار درونی آنها باخبر شود.
بکنه فضل و بزرگی نه ابن عم توام
ز مقتضای کرم قدر ابن عم بشناس
هوش مصنوعی: اگر قرار است به کسی فضل و بزرگی بدهی، این کار را به خاطر رابطهی خونیات با من نکن، بلکه به خاطر ذات پاک و کرم و انسانیتاش او را بشناس.