گنجور

شمارهٔ ۳۵ - ایضا در مدح بهرام شاه گفته است

خه بنا میزد این جهان نگرید
خوشی باغ و بوستان نگرید
تاج یاقوت ارغوان بینید
تخت مینای گلستان نگرید
خاک را زنده کرد باد از لطف
ای عجب این دم روان نگرید
زنده زو شد جهان و او بیمار
این توانای ناتوان نگرید
چه گله است از شکوفه و سبزه
که به پروین آسمان نگرید
شکر ایزد همی کند سوسن
آن یکی گوی ده زبان نگرید
قدح لاله سرنگون بینید
قمع یاسمین ستان نگرید
جام بر کف گل جوان خندید
ای جوانان در این جوان نگرید
طبع گل نازکست رنگ آرد
هان و هان سوی او نهان نگرید
تا بدانید قدر فصل بهار
در گران جانی خزان نگرید
اعتدال بهار در گذر است
عدل شه دایم است آن نگرید
شاه بهرامشه که دولت گفت
کای رعایا خدایگان نگرید
گر همی عمر جاودان طلبید
در شهنشاه جاودان نگرید
گفتهای حسن جهان بگرفت
فر مدح شه جهان نگرید

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خه بنا میزد این جهان نگرید
خوشی باغ و بوستان نگرید
هوش مصنوعی: این دنیا به هیچ چیز و هیچ کس اعتنا ندارد و خوشی‌ها و زیبایی‌های باغ و بوستان برایش اهمیت ندارد.
تاج یاقوت ارغوان بینید
تخت مینای گلستان نگرید
هوش مصنوعی: اگر تاجی از یاقوت سرخ ببینید، دیگر تخت زیبای گلستان شما را به گریه نمی‌اندازد.
خاک را زنده کرد باد از لطف
ای عجب این دم روان نگرید
هوش مصنوعی: باد با محبت خود خاک را زنده کرده است، چه شگفت‌انگیز! در این لحظه، روح زندگی در آن بی‌حال حس نمی‌شود.
زنده زو شد جهان و او بیمار
این توانای ناتوان نگرید
هوش مصنوعی: جهان از وجود او زنده است و او خود در حال بیماری است. این شخص ناتوانی که به نظر می‌رسد، نمی‌خندد و اشک نمی‌ریزد.
چه گله است از شکوفه و سبزه
که به پروین آسمان نگرید
هوش مصنوعی: چه ناراحتی از گل و سبزه وجود دارد که به ستاره پروین در آسمان نگاه نمی‌کنند؟
شکر ایزد همی کند سوسن
آن یکی گوی ده زبان نگرید
هوش مصنوعی: سوسن با لطف خدا شکرگزاری می‌کند، اما آن دیگری که با ده زبانش سخن می‌گوید، نمی‌گرید.
قدح لاله سرنگون بینید
قمع یاسمین ستان نگرید
هوش مصنوعی: در این بیت، به تصویر کشیدن زیبایی و زوال گیاهان اشاره شده است. اینکه وقتی گل لاله سرنگون می‌شود، نشانه‌ای از درد و غم است و باید به یاسمن که زیبایی‌اش مورد توجه است، توجه کرد. در واقع، به ما می‌گوید که زیبایی ناپایدار است و باید در برابر آن غم و اندوه را شناخت.
جام بر کف گل جوان خندید
ای جوانان در این جوان نگرید
هوش مصنوعی: ای جوانان! وقتی که گل جوانی لبخند می‌زند و جام به دست دارد، نگران این جوان نباشید.
طبع گل نازکست رنگ آرد
هان و هان سوی او نهان نگرید
هوش مصنوعی: طبع گل لطیف و حساس است و رنگ آن را به جایی می‌برد که نباید، پس به آرامی و به دور از حواس دیگران، به او نگریسته نشود.
تا بدانید قدر فصل بهار
در گران جانی خزان نگرید
هوش مصنوعی: برای درک ارزش و زیبایی فصل بهار، باید در سختی‌ها و غم‌های پاییز زندگی کرد و طعم آن را چشید.
اعتدال بهار در گذر است
عدل شه دایم است آن نگرید
هوش مصنوعی: بهار به آرامی در حال تغییر است و در این دوران، عدالت شاه همیشه برقرار است، بنابراین نباید نگران بود.
شاه بهرامشه که دولت گفت
کای رعایا خدایگان نگرید
هوش مصنوعی: شاه بهرام به رعایایش گفت: ای مردم، خدایگان (پروردگار) نگریید و غم و اندوه نداشته باشید.
گر همی عمر جاودان طلبید
در شهنشاه جاودان نگرید
هوش مصنوعی: اگر به دنبال زندگی ابدی و جاودان هستی، نباید به پادشاه جاودان نگاه کنی.
گفتهای حسن جهان بگرفت
فر مدح شه جهان نگرید
هوش مصنوعی: حسن گفت که جهانیان را سرایتی جالب است، اما در عوض، ستایش از شاه سبب شد که همه به گریه و اندوه بیفتند.