گنجور

شمارهٔ ۴۷

سفینه ای به من آورد صدر دریا دل
بدان غرض که ز کلکم شود سواد پذیر
گشادم و ز سوادش کتابتی دیدم
چو عقد لولو منثور و سمط در نثیر
همه به صفحه کافور مشق کرده به مشک
همه چو برگ سمن عجم بر زده ز عبیر
نهاده سلسله ها از سواد بر نقره
کشیده گردن روز سپید در زنجیر
شبش چو روز نمود آنچه داشت اندر دل
ولیک روزش چون شب نهفت راز ضمیر
الف برای فتوت ستاده بر هم دست
چو مرد مجرم تائب بمانده در تشویر
حروف منحنیه جمله در رکوع و سجود
چو در هیاکل رهبان چو در صوامع پیر
یکایک ارچه در اشکال مختلف بودند
بدند متفق اندر ثنای صدر کبیر
ستوده صاحب عادل ظهیر دولت و دین
نصیر ملک که بادش خدای یار و نصیر

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سفینه ای به من آورد صدر دریا دل
بدان غرض که ز کلکم شود سواد پذیر
هوش مصنوعی: کشتی‌ای به من نشان دادند که بر فراز آب‌های دریا قرار دارد، و آن را با این هدف آورده بودند که از هر چیز دیگر استفاده کنم و به علم و دانش دست پیدا کنم.
گشادم و ز سوادش کتابتی دیدم
چو عقد لولو منثور و سمط در نثیر
هوش مصنوعی: کتابی را باز کردم و در آن نوشته‌ای دیدم که همچون رشته‌ای از مرواریدهای پراکنده و زیبا بود.
همه به صفحه کافور مشق کرده به مشک
همه چو برگ سمن عجم بر زده ز عبیر
هوش مصنوعی: همه بر روی صفحه‌ای سفید و لطیف مشغول نوشتن هستند. با عطر مشک، همچون برگ‌های درخت سمن عجم به زیبایی بر روی آن نقش بسته‌اند.
نهاده سلسله ها از سواد بر نقره
کشیده گردن روز سپید در زنجیر
هوش مصنوعی: سلسله‌ها را به صورت خنک و زیبا در زیر نور سفید روز به تصویر کشیده است.
شبش چو روز نمود آنچه داشت اندر دل
ولیک روزش چون شب نهفت راز ضمیر
هوش مصنوعی: شبی که به روز تبدیل شد، آنچه را در دل داشت نشان داد، اما روزش مانند شب، رازهای درونش را پنهان کرد.
الف برای فتوت ستاده بر هم دست
چو مرد مجرم تائب بمانده در تشویر
هوش مصنوعی: این مصرع به معنای تلاش و مجاهدت در راستای جوانمردی و فتوت است. در آن، فردی که همت بلندی دارد، در حال برقراری ارتباط با دیگران و مشارکت در کارهای نیک و اخلاقی به تصویر کشیده شده است. او مانند یک فردی است که پس از ارتکاب خطا، تصمیم می‌گیرد راه درست را در پیش بگیرد و با عزم و اراده به سمت اصلاح و بهبود شخصیت خود گام بردارد.
حروف منحنیه جمله در رکوع و سجود
چو در هیاکل رهبان چو در صوامع پیر
هوش مصنوعی: حروف خمیده و منحنی مثل افرادی که در حالت نماز و عبادت هستند، در مکان‌های مقدس و عبادتگاه‌ها قرار دارند. آنها شبیه به زاهدان و عابدان هستند که در دل معنویت و خاموشی فرو رفته‌اند.
یکایک ارچه در اشکال مختلف بودند
بدند متفق اندر ثنای صدر کبیر
هوش مصنوعی: هر یک از آن‌ها با وجود تفاوت‌های زیاد در اشکال و ظاهرشان، در ستایش و تمجید از مقام والای رئیس بزرگ هم‌نظر و هم‌صدا بودند.
ستوده صاحب عادل ظهیر دولت و دین
نصیر ملک که بادش خدای یار و نصیر
هوش مصنوعی: در این بیت، شخصی به ستایش یک حکومت‌دار عادل و نیکوکار می‌پردازد که در تلاش است تا دولت و دین را یاری کند. همچنین، دعا می‌کند که خداوند او را در این مسیر حمایت کند.