گنجور

شمارهٔ ۴

می فرستد هزار حمد و ثنا
مختصر بی تکلف اطناب
طرفه کنکاجگیم روی نمود
این زمان چون درآمدیم از خواب
باد معلوم را عالیشان
که رهی با یکی دو از اعقاب
دو سه روز است تا همی سوزیم
نفس را همچو مشرکان به عذاب
مضطرب چون سمندریم و چو حوت
گاه در آفتاب و گه در آب
که پذیره شویم یا نشویم
پیش بنهاده ایم اصطرلاب
عقل می گویدم شدن اولی
نه به آهستگی و نه به شتاب
ماند یک چاشت روز و این فردا
می رود یک سئوال از استصواب
بامدادان رویم یا امشب
اندرین چیست مذهب اصحاب
اگر امشب رویم بر صحرا
دست بر هم کجا دهد اسباب
به چه مرد دستور کرد توان
نقل نقل و طعام و جام شراب
ور بمانیم تا سحر خیزیم
درفتادیم همچو خر به خلاب
چاشتگه کآفتاب گردد گرم
چون کند راه مرد مست و خراب
نعل سوزان کند سم مرکب
پای راکب کند رکاب کباب
متردد بمانده است رهی
می رود هر دم انتظار جواب
رای عالی در این چه فرماید
مصلحت در کدام و چیست صواب
صدر فاضل رشید دولت را
که مرا اندر این عنا دریاب
وگر آواش دق کند در نظم
حاکم است اندر این و در هر باب
به کم از ساعتی به نظم آمد
اینچنین سمط پر ز در خوشاب

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

می فرستد هزار حمد و ثنا
مختصر بی تکلف اطناب
هوش مصنوعی: به صورت ساده می‌توان گفت: او با زبانی ساده و بی‌پیرایه، هزاران بار شکرگزاری و ستایش می‌فرستد.
طرفه کنکاجگیم روی نمود
این زمان چون درآمدیم از خواب
هوش مصنوعی: به طرز عجیبی، در این لحظه که از خواب بیدار شدیم، رازهایی را مشاهده کردیم.
باد معلوم را عالیشان
که رهی با یکی دو از اعقاب
هوش مصنوعی: باد نشان دهنده‌‌ی شرایط و حال و هوای محیط است و عالیشان به افرادی اشاره دارد که از نسل‌های گذشته بر سر دوراهی‌هایی قرار گرفته‌اند. در واقع، این جمله به ما می‌گوید که وضعیت کنونی تحت تأثیر رویدادها و موقعیت‌های تاریخی است که نسل‌های قبلی در آن قرار داشته‌اند.
دو سه روز است تا همی سوزیم
نفس را همچو مشرکان به عذاب
هوش مصنوعی: مدتی است که احساس می‌کنیم به سختی نفس می‌کشیم و در عذاب روحی و جسمی به سر می‌بریم، مانند کسانی که به عذاب دچار هستند.
مضطرب چون سمندریم و چو حوت
گاه در آفتاب و گه در آب
هوش مصنوعی: احساس ناآرامی و تلاطم را دارم، مانند اسبی چابک که همیشه در حال حرکت است و گاهی در نور خورشید و گاهی در آب قرار می‌گیرد.
که پذیره شویم یا نشویم
پیش بنهاده ایم اصطرلاب
هوش مصنوعی: ما تصمیم گرفته‌ایم که آیا باید قبول کنیم یا نکنیم، زیرا ابزارهایی برای بررسی و تحلیل در دست داریم.
عقل می گویدم شدن اولی
نه به آهستگی و نه به شتاب
هوش مصنوعی: عقل می‌گوید که باید با تأنی و آرامش و نه با عجله به این نتیجه برسیم که اولویت چیست.
ماند یک چاشت روز و این فردا
می رود یک سئوال از استصواب
هوش مصنوعی: یک روز دیگر باقی مانده و فردا خواهد رفت، و این یک سوال درباره تأیید یا تأییدیه است.
بامدادان رویم یا امشب
اندرین چیست مذهب اصحاب
هوش مصنوعی: در صبح یا امشب، می‌خواهم بدانم نظر دوستان چیست.
اگر امشب رویم بر صحرا
دست بر هم کجا دهد اسباب
هوش مصنوعی: اگر امشب به دشت بروم، نمی‌دانم چه چیزهایی برایم فراهم خواهد شد.
به چه مرد دستور کرد توان
نقل نقل و طعام و جام شراب
هوش مصنوعی: به چه کسی فرمان داده شد تا بار و بنه و خوراک و نوشیدنی را حمل کند؟
ور بمانیم تا سحر خیزیم
درفتادیم همچو خر به خلاب
هوش مصنوعی: اگر شب را تا صبح بگذرانیم، در نهایت به وضعیتی خواهیم رسید که مانند الاغ در منجلاب گرفتار شده‌ایم.
چاشتگه کآفتاب گردد گرم
چون کند راه مرد مست و خراب
هوش مصنوعی: زمانی فرا می‌رسد که خورشید در اوج گرما می‌تابد، و در این حال، مردی که مست و خراب است، راه خود را گم می‌کند.
نعل سوزان کند سم مرکب
پای راکب کند رکاب کباب
هوش مصنوعی: این بیت به تصویر کشیدن وضعیتی است که رمق و نیرویی در پا نمانده و همه چیز تحت فشار و سختی قرار می‌گیرد. به نوعی، سمّ اسب به قدری داغ و سوزان است که پا راکب را آزار می‌دهد و در نهایت باعث ایجاد ناراحتی و آسیب می‌شود. این توصیف از سرزنش و تلخی ناشی از فشارهای زندگی است.
متردد بمانده است رهی
می رود هر دم انتظار جواب
هوش مصنوعی: شخصی در حال انتظار است و نمی‌تواند تصمیم بگیرد، در حالی که هر لحظه دلش به پاسخ امیدوار است.
رای عالی در این چه فرماید
مصلحت در کدام و چیست صواب
هوش مصنوعی: رای و نظر مهم در این موضوع چیست و چه چیز برای ما مفید و درست به حساب می‌آید؟
صدر فاضل رشید دولت را
که مرا اندر این عنا دریاب
هوش مصنوعی: ای فاضل و روشن ضمیر، دولت را دریاب و به من کمک کن که در این مشکلات به یاری‌ام بشتابی.
وگر آواش دق کند در نظم
حاکم است اندر این و در هر باب
هوش مصنوعی: اگر صدا و دقت او دچار مشکل شود، در اینجا و در هر موضوعی، نظم و قانون حاکم خواهد بود.
به کم از ساعتی به نظم آمد
اینچنین سمط پر ز در خوشاب
هوش مصنوعی: در زمانی کوتاه، این شعر به زیبایی و طراوتی خاص در قالب نظم شکل گرفت.