گنجور

شمارهٔ ۹۵

ای به اصل پاک و گوهر بر شهانت سروری
وی به رفعت آستانت آسمان مشتری
کی نشستی دیو وارون چون نگین بر تخت زر
گر نوشتی نام تو جمشید بر انگشتری
باش تا عهد همایونت نماید ملک را
صورت نوشیروان و عادت اسکندری
هر زمان ملکی شود گردون صفت زیر و زبر
ثابت آمد دولتت چون قطب چرخ و مشتری
دین و دانش را به دوده خلق را باری که یافت
از چنین سیرت سلیمان شاهی و پیغمبری
آن شنیدستی که یوسف شاه شد در ملک مصر
از چه؟ از درویش بخشائی و رحمت گستری
دام حج و عمره و بوسیدن سنگ سیاه
بهر ضبط صید خیرات آمد و فرمانبری
روی من داعی مبارک داشتندی خسروان
بوسه دادندی به رو از روی چاکرپروری
چشم ما روشن به روی تست چون چشم فلک
چون به چشم مرحمت بر روی کارم ننگری؟
صد هزاران دور گردون بر سرت گسترده باد
سایهٔ ترکان که آمد آفتاب خاوری
از جوانی و جمال و جاه و جان برخور که تو
چون جوانی و جمال و جاه و جانان درخوری

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای به اصل پاک و گوهر بر شهانت سروری
وی به رفعت آستانت آسمان مشتری
هوش مصنوعی: ای کسی که به خاطر اصالت پاک و ارزشمندی‌ات، بر شاهان سروری و به خاطر بلندی مقامت، آسمان گویای ثروت و کامیابی‌ات است.
کی نشستی دیو وارون چون نگین بر تخت زر
گر نوشتی نام تو جمشید بر انگشتری
هوش مصنوعی: چرا مانند دیو بر جایگاه زرین نشسته‌ای، مگر اینکه نام تو مانند جمشید بر انگشتری حک شده باشد؟
باش تا عهد همایونت نماید ملک را
صورت نوشیروان و عادت اسکندری
هوش مصنوعی: صبر کن تا روزگار خوش تو را به شکوه و زیبایی پادشاهان ایرانی برساند و عادات بزرگمردانی چون اسکندر را برایت به ارمغان آورد.
هر زمان ملکی شود گردون صفت زیر و زبر
ثابت آمد دولتت چون قطب چرخ و مشتری
هوش مصنوعی: هر بار که شهریاری با ویژگی‌های آسمانی بر تخت سلطنت می‌نشیند، حال و روز تو همچون قطب نمایی ثابت و پایدار خواهد بود، حتی اگر زمانه دگرگون شود.
دین و دانش را به دوده خلق را باری که یافت
از چنین سیرت سلیمان شاهی و پیغمبری
هوش مصنوعی: دین و دانش را به عنوان یک بار سنگین می‌داند که تنها افرادی مانند سلیمان و پیامبران قادر به تحمل آن هستند. این افراد با ویژگی‌ها و سیرت خاص خود توانسته‌اند چنین مسئولیت‌هایی را به دوش بکشند.
آن شنیدستی که یوسف شاه شد در ملک مصر
از چه؟ از درویش بخشائی و رحمت گستری
هوش مصنوعی: آیا از آن خبر داری که یوسف چگونه در مصر به مقام سلطنت رسید؟ این به خاطر بخشش درویش و رحمت او بود.
دام حج و عمره و بوسیدن سنگ سیاه
بهر ضبط صید خیرات آمد و فرمانبری
هوش مصنوعی: آدمی برای به دست آوردن نعمت‌ها و خیرات، به زیارت خانه خدا و انجام مناسک حج و عمره می‌رود و با احترام و اطاعت از دستورات الهی، به جمع‌آوری ثواب و پاداش می‌پردازد.
روی من داعی مبارک داشتندی خسروان
بوسه دادندی به رو از روی چاکرپروری
هوش مصنوعی: خسروان بر من رحمت نثار می‌کردند و به من، که خدمتگزارشان بودم، بوسه می‌دادند.
چشم ما روشن به روی تست چون چشم فلک
چون به چشم مرحمت بر روی کارم ننگری؟
هوش مصنوعی: چشمان ما به دیدن تو روشن است، درست همان‌طور که چشم آسمان به چشم مهربانی‌ات نگاه می‌کند؛ پس چرا بر کار من نگاهی نمی‌اندازی؟
صد هزاران دور گردون بر سرت گسترده باد
سایهٔ ترکان که آمد آفتاب خاوری
هوش مصنوعی: امیدوارم سایه‌ی خوشبختی و خوبی بر تو همیشه باشد، همچنان که خورشید خاور بر می‌خیزد و زندگی را روشن می‌کند.
از جوانی و جمال و جاه و جان برخور که تو
چون جوانی و جمال و جاه و جانان درخوری
هوش مصنوعی: از جوانی، زیبایی، مقام و زندگی لذت ببر، چون تو در شان و مقام جوانی، زیبایی و محبوبیتی.