گنجور

شمارهٔ ۳۷

کجاست آن صنم سرو قد سیم اندام
کجاست آن بت خورشید روی ماه غلام
شگرف شاهد شمشاد قد شیرین لب
همای فاخته طوق و تذرو کبک خرام
عقاب کنیه و طاووس حسن و طوطی خط
سیم اندام
شکسته قیمت شکر به لعل مرجان رنگ
ببرده رونق عنبر به خط غالیه فام
گسسته رسته پروین بدان دو رسته در
نهفته چهره چون خور به زلف همچو غمام
به ماه و سرو اگر خوانمش روا نبود
که ماه و سرو ندارند حسن آن مه تام
چو ماه بودی اگر مه در آمدی به سخن
چو سرو بودی اگر سرو برگرفتی گام
نیافت ماه سخنگوی را کسی به جهان
ندید سرو روان را کسی به هیچ ایام
فروغ عارض او از کجا و مه ز کجا
لطافت قد او خود کدام و سرو کدام

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کجاست آن صنم سرو قد سیم اندام
کجاست آن بت خورشید روی ماه غلام
هوش مصنوعی: کجاست آن معشوق با قد زیبا و چهره درخشان؟ کجاست آن زیبایی که مانند خورشید می‌درخشد و ماه به دامان او افتاده است؟
شگرف شاهد شمشاد قد شیرین لب
همای فاخته طوق و تذرو کبک خرام
هوش مصنوعی: در این شعر به زیبایی و دلربایی یک معشوق اشاره شده است. او با قدی بلند و ظاهری لطیف شبیه درخت شمشاد، لبانی شیرین و جذاب دارد. هم‌چنین با تشبیه به پرنده‌ای خوش صدا، به نرمی و دلنشینی‌اش پرداخته شده است. به طور کلی، تصویر جذاب و زیبای فردی را وصف می‌کند که همه را مجذوب خود می‌کند.
عقاب کنیه و طاووس حسن و طوطی خط
سیم اندام
هوش مصنوعی: عقاب به نماد قدرت و شجاعت است، در حالی که طاووس زیبایی و ظرافت را نمایان می‌کند و طوطی نیز به خاطر رنگ و لعاب و ظرافتش شناخته می‌شود. این جمله نشان‌دهنده تفاوت‌ها و ویژگی‌های خاص هر یک از این پرندگان است.
شکسته قیمت شکر به لعل مرجان رنگ
ببرده رونق عنبر به خط غالیه فام
هوش مصنوعی: قیمت شکر به خاطر رنگین بودن لعل‌های مرجان پایین آمده و جذابیت عنبر هم به خاطر خطی که به رنگ غالیه است، کاهش یافته است.
گسسته رسته پروین بدان دو رسته در
نهفته چهره چون خور به زلف همچو غمام
هوش مصنوعی: پروین به دو شاخه تقسیم شده و در چهره‌اش به طرز زیبایی پنهان است، همچنان که موی او مانند ابر در آسمان می‌درخشد.
به ماه و سرو اگر خوانمش روا نبود
که ماه و سرو ندارند حسن آن مه تام
هوش مصنوعی: اگر بخواهم زیبایی‌های ماه و سرو را به وصف بکشیم، مناسب نیست، زیرا آن‌ها نمی‌توانند به زیبایی آن معشوق کامل باشند.
چو ماه بودی اگر مه در آمدی به سخن
چو سرو بودی اگر سرو برگرفتی گام
هوش مصنوعی: اگر تو مانند ماه می‌درخشی و به سخن درآیی، و اگر مشابه سرو هستی، باید بر افراشته و با وقار گام‌برداری.
نیافت ماه سخنگوی را کسی به جهان
ندید سرو روان را کسی به هیچ ایام
هوش مصنوعی: در جهان هیچ کس ماه را که به سخن بیافتد، ندیده و هیچ زمان هم کسی نتوانسته است سرو روان را مشاهده کند.
فروغ عارض او از کجا و مه ز کجا
لطافت قد او خود کدام و سرو کدام
هوش مصنوعی: زیبایی چهره او از کجا ناشی می‌شود و ماه از کجا درخشندگی دارد؟ نرمی قد او به چه معناست و کدام یک از او و سرو (درختی با قامت زیبا) مقایسه‌پذیر است؟