گنجور

شمارهٔ ۱۸

جهان مسخر حکم خدایگانی باد
هزار سالت درملک زندگانی باد
چو آسمانت بر اجرام کامکاری هست
چو اخترانت در ایام کامرانی باد
معین عدلت توفیق ایزدی آمد
مشیر رای تو تایید آسمانی باد
کفت که روز نوالش بهار احسانست
به زرفشانی چون صرصرخزانی باد
به مجلسی که دم عیسویت جان بخشد
دهان عقل پر از آب زندگانی باد
به روز شرب دمادم فنای عطشان را
ز کاسه سردشمنت دو ستکانی باد
در آن مضیق که دشمن کمان کینه کشد
صفیر عدل تو رهدار کاروانی باد
درآن سواد که صباغ رزم گردد اجل
زمین ز قبضه شمشیرت ارغوانی باد
بر آن عدو که زنی زاده ئیست تیغ ترا
طبیعت و نظر کوکب یمانی باد
چنانکه کعبه حق شد مقر امن و امان
همیشه رکن درت قبله امانی باد
زمانه را اثر عدل فتنه او بارت
وجوه عافیت آخر الزمانی باد
دوام خنده برق سنان و تیغ ترا
رخ حسود تو پیوسته زعفرانی باد
وگر شود ارنی گوی رویت مقصود
جواب او زخم چرخ لن ترانی باد
مخالف تو به هر کار کآورد رخ و روی
نتیجه عملش عجز و ناتوانی باد
همیشه کیوان ایوان کبریای ترا
در آرزوی و تمنای پاسبانی باد
زبان کوکب صدر ششم بقای ترا
به شام و صبح در اوراد حرز خوانی باد
به کینه قصد دل پهلوان پنجم چرخ
به سوی خطه خصمت به سرفشانی باد
خدیو کشور چارم نثار فرق ترا
مدام جوهری لعل های کانی باد
سماع خرگهی دلبر سیم پرده
همه مدایح شاهی و خسروانی باد
امور ملک دوم گرچه تیر دارد راست
همیشه کار قدش بردرت کمانی باد
سفیر خطه اول به موکب حشمت
یکی ز جمله پیکان رایگانی باد
جهان اگر چه ره شادی و گذار غم است
نصیب تو ز جهان جمله شادمانی باد
ادب نباشد در رسم و مذهب حکما
اگر بگویم عمر تو جاودانی باد
خدای عمر ترا آنچه زین جهان داده ست
زمان روزش صد سال آن جهانی باد
هزار سال بما ناد دولت تو جوان
چو پیر شد دگرش نوبت جوانی باد

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جهان مسخر حکم خدایگانی باد
هزار سالت درملک زندگانی باد
هوش مصنوعی: امیدوارم که جهان تحت فرمان خداوند باشد و تو هزار سال در این سرزمین زندگی کنی.
چو آسمانت بر اجرام کامکاری هست
چو اخترانت در ایام کامرانی باد
هوش مصنوعی: زمانی که آسمان تو پر از اجرام زیبا و نیکو باشد، امیدوارم ستارگان تو همواره در دوران خوشبختی و شادکامی باشند.
معین عدلت توفیق ایزدی آمد
مشیر رای تو تایید آسمانی باد
هوش مصنوعی: سخن از این است که با حمایت و هدایت خداوند، عدالت تو به موفقیت رسیده است و مشورت و نظر تو تحت تأیید و حمایت آسمانی قرار دارد.
کفت که روز نوالش بهار احسانست
به زرفشانی چون صرصرخزانی باد
هوش مصنوعی: او گفت که روزی که بهشتی از نعمت‌ها بر زمین می‌افتد، بهاری از بخشش است و مانند سردی و خشکی بادهای زمستانی نیست.
به مجلسی که دم عیسویت جان بخشد
دهان عقل پر از آب زندگانی باد
هوش مصنوعی: به مجلسی که مثل عیسای مسیح زندگی‌بخش است، جایی که عقل و دانش در آنجا بسیار است و به انسان‌ها زندگی و نشاط می‌بخشد، دعا می‌کنم.
به روز شرب دمادم فنای عطشان را
ز کاسه سردشمنت دو ستکانی باد
هوش مصنوعی: در روزهایی که پیوسته مشغول نوشیدن هستی، وجود تشنه‌ات در حال محو شدن است، و این حالتی است که با گردش باد، خنکای خاصی به کاسه‌ات می‌دهد.
در آن مضیق که دشمن کمان کینه کشد
صفیر عدل تو رهدار کاروانی باد
هوش مصنوعی: در زمانی که دشمنان با کینه و نفرت خود در تنگناها قرار می‌گیرند، صدای عدالت تو مانند راهنمایی برای کاروان‌ها به کمک می‌آید.
درآن سواد که صباغ رزم گردد اجل
زمین ز قبضه شمشیرت ارغوانی باد
هوش مصنوعی: در آن تاریکی که رنگ آزاده گان به خون آغشته می‌شود، مرگ بر زمین از دست شمشیر تو به رنگ ارغوانی درمی‌آید.
بر آن عدو که زنی زاده ئیست تیغ ترا
طبیعت و نظر کوکب یمانی باد
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف دشمنی می‌پردازد که از زنی به دنیا آمده است و می‌گوید که تیغ تو به مانند طبیعت و نگاه ستاره یمانی است. در واقع، شاعر به قدرت و تأثیرگذاری تیغ و نگاه اشاره می‌کند که می‌تواند بر آن دشمن تاثیر بگذارد. این تصویر به نوعی بیانگر جاذبه و خطر همزمان است.
چنانکه کعبه حق شد مقر امن و امان
همیشه رکن درت قبله امانی باد
هوش مصنوعی: کعبه به عنوان محل امن و مقدس، همواره در امان و امنیت باقی بماند و تو همیشه منبع امان و آرامش باشی.
زمانه را اثر عدل فتنه او بارت
وجوه عافیت آخر الزمانی باد
هوش مصنوعی: زمانه تحت تأثیر عدالت و فتنه است و در نهایت، نتیجه‌ای که به دنبال آن خواهیم داشت، آرامش و آسایش در زمان‌های آخر خواهد بود.
دوام خنده برق سنان و تیغ ترا
رخ حسود تو پیوسته زعفرانی باد
هوش مصنوعی: خنده‌ی تو مانند نوری است که از تیغ و دندان‌هایت می‌تابد و حسادت دیگران همیشه به رنگ زعفران است.
وگر شود ارنی گوی رویت مقصود
جواب او زخم چرخ لن ترانی باد
هوش مصنوعی: اگر تو به من بگویی که روی تو را می‌خواهم ببینم، پاسخ تو تنها درد و رنجی است که از چرخ و زمان می‌آید و به من خواهد گفت که نمی‌توانم تو را ببینم.
مخالف تو به هر کار کآورد رخ و روی
نتیجه عملش عجز و ناتوانی باد
هوش مصنوعی: هر کسی که در مقابل تو کاری انجام دهد، بر پایه چهره و ظاهرش نتیجه‌اش ناتوانی و بی‌پروایی خواهد بود.
همیشه کیوان ایوان کبریای ترا
در آرزوی و تمنای پاسبانی باد
هوش مصنوعی: همواره ستاره کیوان به عنوان نماد عظمت تو، در آرزوی مراقبت و پاسداری از تو باشد.
زبان کوکب صدر ششم بقای ترا
به شام و صبح در اوراد حرز خوانی باد
هوش مصنوعی: زبان ستاره ششم، نامت را در شب و روز به دعاها و ذکرها می‌خواند و برای تو برکت و ماندگاری می‌طلبد.
به کینه قصد دل پهلوان پنجم چرخ
به سوی خطه خصمت به سرفشانی باد
هوش مصنوعی: با عشق و انتقام، دل جنگجوی پنجم به سمت سرزمین دشمنش می‌رود و باد به نشانه پیروزی به او درود می‌فرستد.
خدیو کشور چارم نثار فرق ترا
مدام جوهری لعل های کانی باد
هوش مصنوعی: ای پادشاه کشور چهارم، همیشه بر سر تو جواهراتی مانند لعل می‌بارد و بر تو نثار می‌شود.
سماع خرگهی دلبر سیم پرده
همه مدایح شاهی و خسروانی باد
هوش مصنوعی: آوا و نغمه‌های دل‌انگیز همچون صدای دلبر زیبا، همه ستایش‌ها و تحسین‌ها به عشق و بزرگی پادشاه و فرمانروایی شایسته تقدیم باد.
امور ملک دوم گرچه تیر دارد راست
همیشه کار قدش بردرت کمانی باد
هوش مصنوعی: اگرچه در امور پادشاهی مشکلات و چالش‌هایی وجود دارد، اما همیشه باید به قد و قامت بلند و استوار آن شخص مانند یک کمان قوی و محکم توجه کرد.
سفیر خطه اول به موکب حشمت
یکی ز جمله پیکان رایگانی باد
هوش مصنوعی: سفیر منطقه اول به محفل با شکوه یکی از پیام‌آوران خوشبختی است.
جهان اگر چه ره شادی و گذار غم است
نصیب تو ز جهان جمله شادمانی باد
هوش مصنوعی: اگرچه دنیا پر از شادی و غم است، امیدوارم که تمامی خوشی‌ها به تو برسد.
ادب نباشد در رسم و مذهب حکما
اگر بگویم عمر تو جاودانی باد
هوش مصنوعی: اگر در آداب و رسوم و باورهای حکما، ادب وجود نداشته باشد، گفتن اینکه عمر تو همیشه و جاودانه باد، بی‌معنی خواهد بود.
خدای عمر ترا آنچه زین جهان داده ست
زمان روزش صد سال آن جهانی باد
هوش مصنوعی: خداوند عمر تو را در این دنیا به گونه‌ای قرار داده است که آنچه به تو داده، برابر با صد سال زندگی در آن جهانی دیگر باشد.
هزار سال بما ناد دولت تو جوان
چو پیر شد دگرش نوبت جوانی باد
هوش مصنوعی: هزار سال است که ما منتظر برقراری سلطنت تو هستیم. حالا که جوانی ما به پیری رسیده، امیدواریم نوبت جوانی تو نیز فرا برسد.