گنجور

شمارهٔ ۵

از چه بر دنیا و اهلش اتکا باشد مرا؟
نیستم اعمی که حاجت بر عصا باشد مرا
مهربانی را طمع هرگز ندارم از رقیب
از گدا، کی انتظار کیمیا باشد مرا؟
با خسان همدم نمی گردم بمانند حباب
حیف باشد زندگی صرف هوا باشد مرا
گر همای همت من اوج گیرد نه سپهر
زیر پا افتاده ی چون بوریا باشد مرا
سیر گیتی کی توانم کرد بی‌رنج سفر
گر نه دل آیینهٔ گیتی‌نما باشد مرا
در مقام دوستی گر جان کسی خواهد ز من
تکیه بر او رنگ تسلیم و رضا باشد مرا
می‌دهم رجحان بر آن بی‌دست و پایی را، اگر
پای کج‌رفتار و دست بی‌سخا باشد مرا
من که با خلق نکو می‌گردم از اهل بهشت
خوی زشتی درخور دوزخ چرا باشد مرا؟
کشتهٔ گرد کدورت شد چراغ خاطرم
طالعی همچون چراغ آسیا باشد مرا
فکر (صائب) خاص (گلچین) و (امیر) و (صابر) است
حاش لله کاندر این دعوی خطا باشد مرا

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از چه بر دنیا و اهلش اتکا باشد مرا؟
نیستم اعمی که حاجت بر عصا باشد مرا
هوش مصنوعی: چرا باید به دنیا و مردم آن تکیه کنم؟ من نابینا نیستم که به عصا احتیاج داشته باشم.
مهربانی را طمع هرگز ندارم از رقیب
از گدا، کی انتظار کیمیا باشد مرا؟
هوش مصنوعی: من هرگز از رقیب یا فقیر، امیدی به مهربانی ندارم؛ برای من انتظار داشتن چیزهای ارزشمند بی‌مورد است.
با خسان همدم نمی گردم بمانند حباب
حیف باشد زندگی صرف هوا باشد مرا
هوش مصنوعی: من با افراد ناپاک و بی‌ارزش دوست نمی‌شوم، زیرا مانند حبابی هستم که حیف است زندگی‌ام فقط در گذر از هوا و بی‌هدف سپری شود.
گر همای همت من اوج گیرد نه سپهر
زیر پا افتاده ی چون بوریا باشد مرا
هوش مصنوعی: اگر پرنده‌ی اراده و تلاش من به اوج برسد، دیگر آسمان زیر پا می‌افتد و برای من مانند یک بستر ساده خواهد بود.
سیر گیتی کی توانم کرد بی‌رنج سفر
گر نه دل آیینهٔ گیتی‌نما باشد مرا
هوش مصنوعی: سفر در دنیای زندگی بدون زحمت و دشواری ممکن نیست، مگر اینکه دل من مانند یک آینه، واقعیات و زیبایی‌های دنیا را منعکس کند.
در مقام دوستی گر جان کسی خواهد ز من
تکیه بر او رنگ تسلیم و رضا باشد مرا
هوش مصنوعی: اگر کسی در جایگاه دوستی جانش را بخواهد، من باید با تمام وجود اطاعت و راضی بودن را پیشه کنم و به او تکیه کنم.
می‌دهم رجحان بر آن بی‌دست و پایی را، اگر
پای کج‌رفتار و دست بی‌سخا باشد مرا
هوش مصنوعی: من به کسی که حتی بدون دست و پا است ترجیح می‌دهم، اگر آن دیگری پاهایی نامناسب و دستانی بخیل داشته باشد.
من که با خلق نکو می‌گردم از اهل بهشت
خوی زشتی درخور دوزخ چرا باشد مرا؟
هوش مصنوعی: من که با انسان‌های نیکو رفتار می‌کنم و صفات خوب دارم، چرا باید زشتی از اهل جهنم داشته باشم؟
کشتهٔ گرد کدورت شد چراغ خاطرم
طالعی همچون چراغ آسیا باشد مرا
هوش مصنوعی: غبار کدورت من را از بین برد و ذهنم مانند نوری که در آسیاب وجود دارد، برکت پیدا کرد.
فکر (صائب) خاص (گلچین) و (امیر) و (صابر) است
حاش لله کاندر این دعوی خطا باشد مرا
هوش مصنوعی: فکر من تنها مختص به افراد خاصی است و هرگز ممکن نیست که در این زمینه اشتباهی از من سر بزند.