صابر همدانیشمارهٔ ۳۰
عاشق صادق ای جوان، بند هوس نمی‌شود
طایر قدس آشیان، صید مگس نمی‌شود
چند اسیر این و آن؟ دل به یکی ده ای جوان!
چون همه کس در این جهان بهر تو کس نمی‌شود
داشت کسی که عاطفت، نیست انیس بدصفت
گوهر بحر معرفت، همسر خس نمی‌شود
طی طریق رهروان، نیست به ناله و فغان
رهبر اهل کاروان، بانگ جرس نمی‌شود
پیرو نفس اگر شوی، خصم تو می‌شود قوی
دزد، رفیق معنوی بهر عسس نمی‌شود
بوالهوسی و بوالهوس، هست چو طایر و قفس
خواهی اگر زنی نفس، کنج قفس نمی‌شود
عقل ضعیف و ناتوان، نیست چو عشق کاردان
نه خر لنگ را که آن همچو فَرَس نمی‌شود
چون من (صابر) ای صنم، با تو کسی که زد قدم
کیست که همچو صبحدم، تازه‌نفس نمی‌شود
اطلاعات
وزن: مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
عاشق صادق ای جوان، بند هوس نمی‌شود
طایر قدس آشیان، صید مگس نمی‌شود
هوش مصنوعی: ای جوان، عشق راستین باعث نمی‌شود که پرنده‌گان آسمانی در قفس هوس گرفتار شوند، زیرا آنها شکار مگس‌ها نمی‌شوند.
چند اسیر این و آن؟ دل به یکی ده ای جوان!
چون همه کس در این جهان بهر تو کس نمی‌شود
هوش مصنوعی: ای جوان، چرا خودت را به این و آن ببندی؟ فقط دل خود را به یک نفر بسپار! زیرا در این دنیا هیچ‌کس به‌خاطر تو به سوی تو نمی‌آید.
داشت کسی که عاطفت، نیست انیس بدصفت
گوهر بحر معرفت، همسر خس نمی‌شود
هوش مصنوعی: اگر کسی دارای محبت و احساسات نیکو باشد، اما همراه او انسان‌هایی بدخلق و ناپسند باشند، نمی‌تواند به عمق معرفت و فهم دست یابد و با نفسانیات و مشکلاتی که به همراه دارند، به مقام رفیع و ارزشمندی نرسد.
طی طریق رهروان، نیست به ناله و فغان
رهبر اهل کاروان، بانگ جرس نمی‌شود
هوش مصنوعی: رهروان یک مسیر را طی می‌کنند و این کار به ناله و شکایت نیاز ندارد. برای هدایت کاروان، صدای جرس کافی نیست که همه را به حرکت مجبور کند.
پیرو نفس اگر شوی، خصم تو می‌شود قوی
دزد، رفیق معنوی بهر عسس نمی‌شود
هوش مصنوعی: اگر تسلیم خواسته‌های خود شوی، دشمن تو قوی‌تر می‌شود. دوست و همراه معنوی واقعی همیشه به نفع توست و هرگز برای حاکمان ستمگر کاری نمی‌کند.
بوالهوسی و بوالهوس، هست چو طایر و قفس
خواهی اگر زنی نفس، کنج قفس نمی‌شود
هوش مصنوعی: اگر زندگی بی‌هدف و بی‌معنی باشد، مانند پرنده‌ای در قفس خواهد بود. اگر می‌خواهی آزادی را تجربه کنی، باید از محدودیت‌ها رها شوی و به دنبال هدف و معنا در زندگی‌ات باشی؛ در غیر این صورت، هرگز به آن آزادی دست نخواهی یافت.
عقل ضعیف و ناتوان، نیست چو عشق کاردان
نه خر لنگ را که آن همچو فَرَس نمی‌شود
هوش مصنوعی: عقل ناتوان و ضعیف، نمی‌تواند مانند عشق توانمند عمل کند؛ مانند اسبی ناتوان که هیچ‌گاه به خوبی یک اسب تندرو نمی‌تواند حرکت کند.
چون من (صابر) ای صنم، با تو کسی که زد قدم
کیست که همچو صبحدم، تازه‌نفس نمی‌شود
هوش مصنوعی: من به مانند صبحدم، همیشه تازگی و شوق را در وجودم دارم، و هیچ کس نمی‌تواند به اندازه من به تو نزدیک شود و احساس تازگی کند.