حاجب شیرازیشمارهٔ ۵۴
در ارض و سما غیر تو شمس و قمری نیست
وز شمس و قمر جز تو نشان و اثری نیست
مادر مگرت بود قمر، شمس پدر زانک
غیر از تو، به حق شمس و قمر را پسری نیست
قدت شجر طیبه حسنت ثمر اوست
طیب شجری چون تو و طاهر ثمری نیست
در زیر و زبر معنی شمس و قمری تو
خالی ز تو یک نقطه زیر و زبری نیست
در عالم جان سیر و سفر کن ز تنستان
چون بهتر از این مرحله سیر و سفری نیست
در مرحله عشق تو بی پا و سرانند
پیش سر و پای تو به خط پا و سری نیست
از مخبر صادق شنو احوال جهان را
اینجاست خبرها که در آنجا خبری نیست
اندر پی دیدار تو صاحب نظرانند
نزد رخ زیبای تو صاحب نظری نیست
گر هست قضا و قدری از قلم تست
ور نیست چنین هیچ قضا و قدری نیست
شد نیشکر از خامه «حاجب » شکرستان
بهتر زنی خامه او نیشکری نیست
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
در ارض و سما غیر تو شمس و قمری نیست
وز شمس و قمر جز تو نشان و اثری نیست
هوش مصنوعی: در زمین و آسمان غیر از تو ستاره‌ای وجود ندارد و از خورشید و ماه جز تو هیچ نشانه و نشانی نیست.
مادر مگرت بود قمر، شمس پدر زانک
غیر از تو، به حق شمس و قمر را پسری نیست
هوش مصنوعی: اگر مادرت مانند ماه و پدرت مانند خورشید باشد، پس غیر از تو، به حق ماه و خورشید فرزندی وجود ندارد.
قدت شجر طیبه حسنت ثمر اوست
طیب شجری چون تو و طاهر ثمری نیست
هوش مصنوعی: قد و قامت تو مانند درختی نیکوست که میوه‌اش نیز پاک و خوشبو است. در واقع، هیچ درخت و هیچ میوه‌ای به خوبی تو و ثمره‌ات نیست.
در زیر و زبر معنی شمس و قمری تو
خالی ز تو یک نقطه زیر و زبری نیست
هوش مصنوعی: در عمیق‌ترین و کم‌عمق‌ترین معانی، هیچ نشانی از وجود تو نیست و همه چیز خالی از حضور توست.
در عالم جان سیر و سفر کن ز تنستان
چون بهتر از این مرحله سیر و سفری نیست
هوش مصنوعی: در این دنیا روحت را پرورش ده و به جستجو بپرداز، زیرا سفر کردن از جنبه‌های مادی و جسمانی ارزشمندتر از هر سفر دیگری است.
در مرحله عشق تو بی پا و سرانند
پیش سر و پای تو به خط پا و سری نیست
هوش مصنوعی: در مرحله عشق، بی‌پروایی و بی‌گوشه و کناری داریم. هیچ نگاهی به سر و پای تو نداریم، چرا که به نظر می‌رسد در برابر عظمت و زیبایی تو، خط و نشانی از ما وجود ندارد.
از مخبر صادق شنو احوال جهان را
اینجاست خبرها که در آنجا خبری نیست
هوش مصنوعی: از منبع معتبر بشنو درباره وضعیت جهان اینجا اطلاعاتی است که در آنجا هیچ خبری نیست.
اندر پی دیدار تو صاحب نظرانند
نزد رخ زیبای تو صاحب نظری نیست
هوش مصنوعی: در جستجوی دیدار تو، دانشمندان و صاحب‌نظران زیادی به تماشای زیبایی‌ات آمده‌اند، اما در برابر چهرهٔ زیبا و دلربایتان، هیچ کس نمی‌تواند نظری بدهد.
گر هست قضا و قدری از قلم تست
ور نیست چنین هیچ قضا و قدری نیست
هوش مصنوعی: اگر تقدیر و سرنوشتی وجود دارد، از قلم توست، و اگر این تقدیر وجود ندارد، پس هیچ سرنوشتی وجود ندارد.
شد نیشکر از خامه «حاجب » شکرستان
بهتر زنی خامه او نیشکری نیست
هوش مصنوعی: نیشکر به‌واسطه قلم «حاجب» به‌دست آمده و حالا از شکرستان بهتر شده است. هیچ قلمی به اندازه قلم او شیرین نیست.