گنجور

شمارهٔ ۳۸

عطسه مشکبار زد صبح جهان چو رفت شب
لخلخه سای شد صبا باده مشکبو طلب
باده جام جم بکش تا خط جور دمبدم
زانکه تو، هم به جای جم منتجبی و منتخب
باغ بهشت شد عدن دشت بصورت ارم
سرو چمان هر چمن شد به لوازم طرب
نیست نمونه جهل را غیر جسارت و جدل
چیست نشانه علم را به ز کرامت و ادب
پیرمغان به رایگان می دهد و نمی خرد
فر و شهامت و حسب فخر و شرافت و نسب
دختر تاک تا مرا، یافت به کس نباخت دل
دختر بکر چون بود در بر شوهر عزب
گشت زمان صلح کل دوره جنگجو گذشت
توپ و تفنگ بعد از این بی جهت است و بی سبب
پای شرف نهد تو را علم به فرق فرقدان
گر، ادبت بود نسب ور کرمت بود حسب
«حاجب » پارسی تو را نیست حریف و مدعی
پشک به مشک کی رسد عود نمی‌شود حطب

اطلاعات

وزن: مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عطسه مشکبار زد صبح جهان چو رفت شب
لخلخه سای شد صبا باده مشکبو طلب
هوش مصنوعی: صبح جهان با عطسه‌ای خوشبو و عطرآگین شروع شد. وقتی شب به پایان رسید، نسیم خوشایند و نرم به وزیدن درآمد و درخواست باده‌ای خوشبو و معطر را به همراه آورد.
باده جام جم بکش تا خط جور دمبدم
زانکه تو، هم به جای جم منتجبی و منتخب
هوش مصنوعی: باده‌ای بنوش که از آن خوش‌طعمی و زیبایی به دست آوری، چراکه تو مثل جم، روحی والاتر و خاص داری.
باغ بهشت شد عدن دشت بصورت ارم
سرو چمان هر چمن شد به لوازم طرب
هوش مصنوعی: باغ بهشت به دشت عدن تبدیل شده و هر چمن با سروهای زیبا و شاداب پر شده است و فضای آن پر از خوشی و شادی است.
نیست نمونه جهل را غیر جسارت و جدل
چیست نشانه علم را به ز کرامت و ادب
هوش مصنوعی: نشان‌دهنده جهل، فقط جسارت و بحث بی‌اساس است، اما علامت علم و دانش، رفتار محترم و آداب نیکو است.
پیرمغان به رایگان می دهد و نمی خرد
فر و شهامت و حسب فخر و شرافت و نسب
هوش مصنوعی: پیرمغان بدون اینکه قیمتی بگیرد، ویژگی‌هایی مانند شجاعت، نیک‌نامی و اصالت را به افراد می‌دهد و آنها را نمی‌فروشد.
دختر تاک تا مرا، یافت به کس نباخت دل
دختر بکر چون بود در بر شوهر عزب
هوش مصنوعی: دختر تاک هنگامی که مرا یافت، دلش را به هیچ کس نداد؛ چون دختر بی‌ تجربه‌ای بود که در آغوش شوهر مجردش قرار داشت.
گشت زمان صلح کل دوره جنگجو گذشت
توپ و تفنگ بعد از این بی جهت است و بی سبب
هوش مصنوعی: با گذشت زمان و تغییر شرایط، دوران جنگ و نزاع به پایان رسیده و دیگر نیازی به سلاح و نبرد نیست و اکنون می‌توان به صلح و آرامش دست یافت.
پای شرف نهد تو را علم به فرق فرقدان
گر، ادبت بود نسب ور کرمت بود حسب
هوش مصنوعی: پای شرف خود را بر زمین نگذار، اگر دانایی به میزان ستاره‌ها داری، چون اگر ادب تو خوب باشد، نسب تو محترم است و اگر کرامت تو بالا باشد، جایگاه تو نیز والاتر خواهد بود.
«حاجب » پارسی تو را نیست حریف و مدعی
پشک به مشک کی رسد عود نمی‌شود حطب
هوش مصنوعی: اگر تو را حریف و مدعی نیست، مانند شکسته بودن، بویی از خوبی به مشکی نخواهد رسید و چوب معطر به عود تبدیل نخواهد شد.