گنجور

شمارهٔ ۳۵

در کاسه دو چشم بود خون دل شراب
وز آتش درون شده لخت جگر کباب
از فتنه های دوره آخر زمان ببین
ایران در اضطراب و جهانی در انقلاب
از خون عاشقان وطن گشت کوه و دشت
کف نی خضیب وارهمی روز و شب خضاب
از بس به نعش ها شده مویان بنات نعش
شد خیره چشم انجم و شد تیره آفتاب
توپ «شنیدر» است و تفنگ «ورندل » است
کز این دو شد بنای عدالت بری ز خواب
یک قطره کرد ملت خود پاک شیخنا
نی شاهد و نه بینه بی حق و بی حساب
مشروطه خواه با بی محض است نزد شیخ
تا آنکه بسته گشت ز مشروطه باب تاب
ای صلح کل چو شمس ز مشرق طلوع کن
تا تیغ های خشک زند زنگ در غراب
«حاجب » به ملک معنی و در کشور کمال
غیر از تو کیست پادشه مالک الرقاب

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در کاسه دو چشم بود خون دل شراب
وز آتش درون شده لخت جگر کباب
هوش مصنوعی: در چشمانم اشک و غمی وجود دارد که به مانند شرابی تلخ است و درد درونم باعث شده که جگرم به شکل کباب درآید.
از فتنه های دوره آخر زمان ببین
ایران در اضطراب و جهانی در انقلاب
هوش مصنوعی: ایران در وضعیت نگران‌کننده‌ای قرار دارد و در جهان نیز تحولات و انقلاب‌های زیادی در حال رخ دادن است.
از خون عاشقان وطن گشت کوه و دشت
کف نی خضیب وارهمی روز و شب خضاب
هوش مصنوعی: از خون عاشقان وطن، زمین و تپه‌ها همچون سرخی خضاب می‌شود و این وضعیت در روز و شب ادامه دارد.
از بس به نعش ها شده مویان بنات نعش
شد خیره چشم انجم و شد تیره آفتاب
هوش مصنوعی: به خاطر زیاد شدن نعش‌ها و اجساد، دختران نعش به خواب رفته‌اند و ستاره‌ها حیرت‌زده شده‌اند و آفتاب هم تاریک شده است.
توپ «شنیدر» است و تفنگ «ورندل » است
کز این دو شد بنای عدالت بری ز خواب
هوش مصنوعی: در این بیت به دو ابزار اشاره شده است که یکی توپ «شنیدر» و دیگری تفنگ «ورندل» نام دارد. وجود این دو ابزار موجب برقراری عدالت شده و خواب را از چشمان مردم گرفته است. به طور کلی، این پیام را منتقل می‌کند که با استفاده از قدرت و ابزار مناسب، می‌توان به برقراری عدالت و بیداری از خواب‌های ناحق دست یافت.
یک قطره کرد ملت خود پاک شیخنا
نی شاهد و نه بینه بی حق و بی حساب
هوش مصنوعی: یک قطره از وجود ما، جامعه‌مان را پاک کرده است، نه اینکه شاهدی وجود داشته باشد و نه گواهی بی‌حق و بی‌حساب.
مشروطه خواه با بی محض است نزد شیخ
تا آنکه بسته گشت ز مشروطه باب تاب
هوش مصنوعی: مشروطه‌خواهان برای شیخ هیچ ارزشی ندارند تا زمانی که درب مشروطه بسته شود.
ای صلح کل چو شمس ز مشرق طلوع کن
تا تیغ های خشک زند زنگ در غراب
هوش مصنوعی: ای صلح و آرامش، مانند خورشید از سمت شرق برآی، تا تیزی‌های خشک و زنگ‌زده را به چالش بکشی و از بین ببری.
«حاجب » به ملک معنی و در کشور کمال
غیر از تو کیست پادشه مالک الرقاب
هوش مصنوعی: در اینجا گفته می‌شود که تو در کشور کمال، تنها موجودی هستی که به عنوان حاکم و صاحب قدرت شناخته می‌شوی و هیچکس دیگری نمی‌تواند با تو قابل قیاس باشد.