شمارهٔ ۳۴
دهر است پر از فتنه و شهر است پرآشوب
از چشم سیه مست تو ای بر همه محبوب
آن کس که همی گفت منم فاتح و غالب
شد با سپه و خیل و حشم عاجز و مغلوب
بس طرفه بناها که بدی جنت شداد
چون باغ ارم گشت همه ناقص و معیوب
چندیست شد از عدل شهنشاه در ایران
خون همه پامال و اثاث همه منهوب
در حضرت سلطان به چه تقصیر شدستند
اعیان همه معزول و رعیت همه منکوب
شاها تو چو یعسوبی و ملت مگس نحل
بنگر که به عدل است همه عادت یعسوب
دعویت ربوبیت و عنوانت ابوت
ای رب اب الخصم ولد قاتل مربوب
حق گویم و از دار نترسم که از این دار
از گفتن حق بس چو مسیحا شده مصلوب
زاهد چه کشی مد ولاالضال در الحمد
چون نیست در این دایره کس غیر تو مغضوب
آن صبر که در حوصله غیر نگنجد
در ماست که خارج بود از طاقت ایوب
شد از تو عزیز من آیا یوسف در مصر
روشن دل و جان همه چون دیده یعقوب
منعم خبر از جذبه جذاب چه پرسی
جذاب بود سیم و زر و عقل تو مجذوب
همت طلب از «حاجب » درویش بهرحال
گر طالب حقی به حقی بر همه مطلوب
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دهر است پر از فتنه و شهر است پرآشوب
از چشم سیه مست تو ای بر همه محبوب
هوش مصنوعی: زندگی پر از مشکلات و چالشهاست و جامعه هم در حال بینظمی و اختلاف به سر میبرد، اما زیبایی و جذابیت چشمان توست که تمام این ناپایداریها را تحت تأثیر قرار میدهد و برتر از همه چیز مینماید.
آن کس که همی گفت منم فاتح و غالب
شد با سپه و خیل و حشم عاجز و مغلوب
هوش مصنوعی: کسی که همیشه ادعا میکرد فاتح و پیروز است، در نهایت با لشکر و و سربازانش ناتوان و شکستخورده شد.
بس طرفه بناها که بدی جنت شداد
چون باغ ارم گشت همه ناقص و معیوب
هوش مصنوعی: بسیاری از ساختمانها وجود دارند که آشکارا زیبا و جذاب به نظر میرسند، اما به نوعی همگی ناقص و دارای عیب هستند، مانند باغ ارم که به ظاهر خوشمنظره است ولی در حقیقت نقصهایی دارد.
چندیست شد از عدل شهنشاه در ایران
خون همه پامال و اثاث همه منهوب
هوش مصنوعی: مدتی است که به خاطر عدالت پادشاه، در ایران خون همه مردم ریخته شده و اموالشان به تاراج رفته است.
در حضرت سلطان به چه تقصیر شدستند
اعیان همه معزول و رعیت همه منکوب
هوش مصنوعی: در دیوان سالاری، شخصیتهای برجسته به چه گناهی از مقام خود برکنار شدهاند و مردم عادی نیز تحت فشار و ظلم قرار گرفتهاند؟
شاها تو چو یعسوبی و ملت مگس نحل
بنگر که به عدل است همه عادت یعسوب
هوش مصنوعی: ای پادشاه، تو نسبت به مردم همچون زنبورعسل هستی و باید به رفتار و عادت زنبوران عسل توجه کنی که همواره بر اساس عدالت و درستی عمل میکنند.
دعویت ربوبیت و عنوانت ابوت
ای رب اب الخصم ولد قاتل مربوب
هوش مصنوعی: ای پروردگار، بزرگی و مقام پدری تو را میطلبم، زیرا تو پروردگار کسی هستی که فرزند قاتل را به تو نسبت میدهد.
حق گویم و از دار نترسم که از این دار
از گفتن حق بس چو مسیحا شده مصلوب
هوش مصنوعی: من حقیقت را میگویم و از مرگ نمیترسم؛ زیرا مانند مسیحا که به دار آویخته شد، از گفتن حقیقت نمیهراسد.
زاهد چه کشی مد ولاالضال در الحمد
چون نیست در این دایره کس غیر تو مغضوب
هوش مصنوعی: زاهد، چه دردی را تحمل میکنی وقتی در ستایش، نه کسی در این دایره است جز تو که مورد خشم قرار گرفته است.
آن صبر که در حوصله غیر نگنجد
در ماست که خارج بود از طاقت ایوب
هوش مصنوعی: صبری که از حد و توان دیگران خارج باشد، در وجود ماست و این صبر از طاقت ایوب هم فراتر رفته است.
شد از تو عزیز من آیا یوسف در مصر
روشن دل و جان همه چون دیده یعقوب
هوش مصنوعی: آیا تو عزیز من شدهای مانند یوسف در مصر؟ دل و جان همه مانند چشمهای یعقوب به تو روشن و شفاف است.
منعم خبر از جذبه جذاب چه پرسی
جذاب بود سیم و زر و عقل تو مجذوب
هوش مصنوعی: سخن از جذبه و علاقهای است که از زیبایی و جذابیت چیزی ناشی میشود. اگر کسی از خود زیبایی و جذابیت را بخواهد، باید بداند که آن جذابیت تنها در سیم و زر و عقل نهفته نیست. در واقع، جذابیت و جاذبهای عمیقتر وجود دارد که فراتر از مادیات است و میتواند عقل و دل را در خود بفروشد.
همت طلب از «حاجب » درویش بهرحال
گر طالب حقی به حقی بر همه مطلوب
هوش مصنوعی: از درویش درخواست همت کن، زیرا اگر به دنبال حقیقتی هستی، این حقیقت برای همه چیز مطلوب است.