گنجور

شمارهٔ ۲۵

ای ز شرم عارضت گل کرده خوی
بر عرق پیش عقیقت جام می
ژاله بر لاله است یا بر گل گلاب
یا بر آتش آب یا بر روت خوی
میشد از چشم آن کمان ابرو و دل
از پی اش می رفت و گم می کرد پی
امشب از زلفت نخواهم داشت دست
رو موذن بانگ می زن گو که حی
چون بنی عامر بسی مجنون شوند
گر برون آید شبی لیلی زحی
نی دمی لب بر لب مطرب نهاد
چنگ را در زیر ناخن کرد پی
چنگ را بر دست مطرب نه دمی
گو رگش بخراش و بخروشش ز پی
عود بر آتش نه و منقل بسوز
غم مدار از شدت سرمای دی
آنکه بهر جرعه ای جان می دهد
جامه زو بستان و جامی ده به وی
با تو زین پس گر فلک خواری کند
باز گو در حضرت دارای ری
خسرو آفاق بخش آن کز سخاش
نامه حاتم ز نامش گشت طی
جام می پیش آرو چون حافظ مخور
غم که جم کی بود یا کاووس کی

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: حمیدرضا محمدی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای ز شرم عارضت گل کرده خوی
بر عرق پیش عقیقت جام می
هوش مصنوعی: ای زیبایی چهره‌ات باعث شده است که گل‌ها به حیای تو غبطه بخورند و عرق بر پیشانی حقیقت جام شراب نمایان شود.
ژاله بر لاله است یا بر گل گلاب
یا بر آتش آب یا بر روت خوی
هوش مصنوعی: باران شبنم بر روی گل‌ها نشسته یا بر گل سرخ یا بر گل گلاب، یا حتی بر روی آتش، آب می‌ریزد.
میشد از چشم آن کمان ابرو و دل
از پی اش می رفت و گم می کرد پی
هوش مصنوعی: شخصی می‌تواند به خاطر زیبایی و جذابیت چشمان کسی، به شدت تحت تأثیر قرار گرفته و در پی او گم شود. او به گونه‌ای دل باخته می‌شود که نمی‌تواند راهش را پیدا کند و فقط در تلاش است تا به آن محبوب نزدیک‌تر شود.
امشب از زلفت نخواهم داشت دست
رو موذن بانگ می زن گو که حی
هوش مصنوعی: امشب نمی‌خواهم از زلف تو دست بزنم، ای موذن، صدا بزن که وقت نماز است.
چون بنی عامر بسی مجنون شوند
گر برون آید شبی لیلی زحی
هوش مصنوعی: وقتی که افراد بنی عامر دچار جنون و دیوانگی شوند، اگر یک شب لیلی از خانه بیرون بیاید...
نی دمی لب بر لب مطرب نهاد
چنگ را در زیر ناخن کرد پی
هوش مصنوعی: یک نی به نوازنده نزدیک شد و به او گفت که چنگ را زیر ناخن خود پنهان کرده است.
چنگ را بر دست مطرب نه دمی
گو رگش بخراش و بخروشش ز پی
هوش مصنوعی: چنگ را به دست نوازنده بسپار و لحظه‌ای دستش را بزن، تا صدای دلنشینی ایجاد کند و او را وادار به نواختن کن.
عود بر آتش نه و منقل بسوز
غم مدار از شدت سرمای دی
هوش مصنوعی: به آتش عود بزن و منقل را بسوزان. نگران غم و غصه نباش که سرمای دی ماه خیلی سخت و طاقت‌فرساست.
آنکه بهر جرعه ای جان می دهد
جامه زو بستان و جامی ده به وی
هوش مصنوعی: کسی که برای یک جرعه آب زندگی‌اش را فدای می‌کند، از او لباسی بگیر و به او یک جام بنوشان.
با تو زین پس گر فلک خواری کند
باز گو در حضرت دارای ری
هوش مصنوعی: اگر از این به بعد آسمان به من بی‌احترامی کند، دوباره بگو در حضور خداوند که من هیچ چیزی ندارم.
خسرو آفاق بخش آن کز سخاش
نامه حاتم ز نامش گشت طی
هوش مصنوعی: خسرو، نیکوکار و بخشنده‌ای است که به خاطر سخاوتش، نام حاتم طائی را تحت تأثیر قرار داده و باعث شهرت او شده است.
جام می پیش آرو چون حافظ مخور
غم که جم کی بود یا کاووس کی
هوش مصنوعی: باده را به دست بیاور و از غم دوری کن، زیرا که جمشید یا کاووس، چه کسانی بودند که به ما ناامیدی دهند؟

خوانش ها

شمارهٔ ۲۵ به خوانش محمدرضا مومن نژاد
شمارهٔ ۲۵ به خوانش محسن لیله‌کوهی

حاشیه ها

1398/12/19 20:03
فرخ

در بیت پنجم به جای (بین عامر) 0(بنی عامر )صحیح است

1402/06/09 20:09
پریوش شفیعی

ازتاب آتش می بر گرد عارضش خوی

چون قطره های شبنم بر برگ گل چکیده