قطعه شمارهٔ ۱۵
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
حاشیه ها
به نظرم قالب این شعر قطعه نیست. از مصرع آخرش که قافیه ی جدا دارد نشون میده که مسمّط هست
به زیبایی شراب رو به دختر رز استعاره کرده است .
دختر رز
لغتنامه دهخدا
دختر رز. [ دُ ت َ رِ رَ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) کنایه از شراب لعلی باشد. (برهان ). شراب انگوری . (شرفنامه منیری ) (آنندراج ). مجازاً باده . شراب . می . باده ٔ گلرنگ . خمر. بنت العنب . (یادداشت مؤلف ) :
زانسوی عید دختر رز زیر پرده بود
زرین جهاز آورد از ملک مادرش .
خاقانی .
فریب دختر رز طرفه میزند ره عقل
مباد تا بقیامت خراب تارم تاک .
حافظ.
عروسی بس خوشی ای دختر رز
ولی گه گه سزاوار طلاقی .
حافظ.
دوستان دختر رز توبه ز مستوری کرد
شد بر محتسب و کار بدستوری کرد.
حافظ.
و در بیت ذیل نیز می نماید که آب انگور و توسعاً شراب مراد باشد :
جمال دختر رز نور چشم ماست مگر
که در نقاب زجاجی و پرده ٔ عنبی است .
حافظ.
- دختر گلچهر رز ؛ شراب انگوری لعلی :
به نیم شب اگرت آفتاب می باید
ز روی دختر گلچهر رز نقاب انداز.
حافظ.
این قطعه اگر غزل بود چه می شد...
گروتسک جالبی در این قطعه وجود دارد.
توصیفاتی که از دختر میشود بهخصوص در بیت آخر، صفاتی انسانی هم هست و بیاندیشید که چنین دختری را چه کس میتواند دوست داشته باشد؟ همه از چنین یاری فراری هستند. حال همین صفات دقیقن توضیح خصوصیات شراب (دختر رز) است.
این طنز شعر حافظ و توصیفاتی که در حقیقت ضد وصف است همان گروتسک هنری در ادبیات است.