گنجور

شمارهٔ ۵ - ترکیب بند

از خداگر دم زنی نامش علی است
ور ز احمد، ساقی جامش علی است
وز شریعت گر سرائی فاش گو
هر چه هست اکمال و انجامش علی است
وز سلوک و جذبه و راه طلب
دمزنی، آغاز و انجامش علی است
ور ز خضر جنت و باغ بهشت
خانه و سقف و در و بامش علی است
وز صلوه حج اگر جوئی مراد
مقصد از تحریم و احرامش علی است
ور ز مصحف گوئی و سر کتاب
راز حق از کهف و انعامش علی است
ور دم از توراه و انجیل و زبور
میزنی، آیات و احکامش علی است
وز پیام دوست با پیغمبران
گر زنی دم، بشر پیغامش علی است
وز درون صوفی صافی ضمیر
گر سرائی، وحی و الهامش علی است
وز دل آشفته عشاق اگر
بازجوئی، صبر و آرامش علی است
در حقیقت باطن و ظاهرهم اوست
در طریقت اول و آخر هم اوست
گر زنی از سریزدان دم علی است
ور سرائی از پیمبر هم علی است
ور ز اسم اعظم آرائی سخن
از همه اسماء حق، اعظم علی است
ور ز اسرار نبوت پی بری
اننیا از خاتم و آدم، علی است
آندمی کاندر تن آدم دمید
حضرت حق جان و دل، آن دم علی است
ور ز سر خاتم پیغمبران
میسرائی، نقش آن خاتم علی است
معجزات موسی عمران علی است
مبینات عیسی مریم علی است
هر چه میجوئی ز اسرار نهان
از علی جو، چونکه جام جم علی است
لیس یدعوا غیره اهل النهی
فاتقی خمرا فقل لی انها
شاد باش ای دل که پیر ما علی است
در دو عالم دستگیر ما علی است
این سخن از پیر درویشان جنید
میرسد ما را که پیر ما علی است
جام عشق از حوض کوثر خورده ایم
ساقی و خم و غدیر ما علی است
پنجه شیر فلک را بشکنیم
زانکه شاه شیر گیر ما علی است
گفت پیر که موسی را وزیر
بود اگر هارون، وزیر ما علی است
داد ما را دست حق تاج و سریر
صاحب تاج و سریر ما علی است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: ترکیب بند
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از خداگر دم زنی نامش علی است
ور ز احمد، ساقی جامش علی است
هوش مصنوعی: اگر از خدا صحبت کنی، نامش علی است و اگر از احمد بگویی، همان کسی که به مردم جام محبت می‌دهد، او هم علی است.
وز شریعت گر سرائی فاش گو
هر چه هست اکمال و انجامش علی است
هوش مصنوعی: اگر از شریعت و اصول دین سخن بگویی، باید بگویی که تکمیل و نهایت آن به امام علی (ع) بازمی‌گردد.
وز سلوک و جذبه و راه طلب
دمزنی، آغاز و انجامش علی است
هوش مصنوعی: در مسیری که تو در جستجوی حقیقت و معنویت قدم می‌زنی، باید بدان که همه چیز به علی برمی‌گردد؛ چه در آغاز و چه در پایان.
ور ز خضر جنت و باغ بهشت
خانه و سقف و در و بامش علی است
هوش مصنوعی: اگرچه به ظاهر بهشتیان و مکان‌های بهشتی وجود دارند، اما در واقع تمام این زیبایی‌ها و نعمت‌ها به وجود علی (ع) وابسته است.
وز صلوه حج اگر جوئی مراد
مقصد از تحریم و احرامش علی است
هوش مصنوعی: اگر در نماز حج به دنبال مقصد و هدف اصلی‌اش هستی، باید بدانی که تحریم و احرام آن به امام علی (ع) مرتبط است.
ور ز مصحف گوئی و سر کتاب
راز حق از کهف و انعامش علی است
هوش مصنوعی: اگر دربارهٔ مصحف (قرآن) و کتاب سرّ حق صحبت کنی، رازهای آن از غار (کهف) و نعمت‌هایش بر علی (علی بن ابی‌طالب) آشکار است.
ور دم از توراه و انجیل و زبور
میزنی، آیات و احکامش علی است
هوش مصنوعی: اگر درباره تورات، انجیل و زبور صحبت می‌کنی، باید بدانی که آیات و دستورات این کتاب‌ها به علی مربوط می‌شود.
وز پیام دوست با پیغمبران
گر زنی دم، بشر پیغامش علی است
هوش مصنوعی: اگر با پیام دوست و پیامبران سخن بگویی، بدان که پیام او در حقیقت از آن علی است.
وز درون صوفی صافی ضمیر
گر سرائی، وحی و الهامش علی است
هوش مصنوعی: اگر از درون یک صوفی با روح پاک و قلبی صاف وارد شوی، می‌توانی متوجه شوی که الهام و بصیرتش به مقام علی مرتبط است.
وز دل آشفته عشاق اگر
بازجوئی، صبر و آرامش علی است
هوش مصنوعی: اگر از دل‌های آشفته و ناآرام عاشقان بپرسی، در آن صبر و آرامش علی را پیدا خواهی کرد.
در حقیقت باطن و ظاهرهم اوست
در طریقت اول و آخر هم اوست
هوش مصنوعی: در واقع، درون و بیرون همه چیز اوست و در راه روحانی، آغاز و پایان نیز فقط اوست.
گر زنی از سریزدان دم علی است
ور سرائی از پیمبر هم علی است
هوش مصنوعی: اگر کسی از زنی بااصل و نسب بزرگ زاده شود، او نمایانگر شخصیت و ویژگی‌های علی (علی بن ابی‌طالب) است و حتی اگر از پیامبر هم زاده شود، باز هم علی در درون او خواهد بود.
ور ز اسم اعظم آرائی سخن
از همه اسماء حق، اعظم علی است
هوش مصنوعی: اگر در مورد نام بزرگ و عظیم صحبت کنی، باید بگویی که بزرگ‌ترین نام در میان همه نام‌های خدایی، علی است.
ور ز اسرار نبوت پی بری
اننیا از خاتم و آدم، علی است
هوش مصنوعی: اگر به رازهای نبوت پی ببری، خواهی دید که از میان تمام پیامبران، علی (علیه‌السلام) جایگاه ویژه‌ای دارد که او را به خاتم و آدم مرتبط می‌سازد.
آندمی کاندر تن آدم دمید
حضرت حق جان و دل، آن دم علی است
هوش مصنوعی: آن زمان که روح و جان انسان از جانب خداوند در وجودش دمیده شد، آن لحظه، علی (ع) است.
ور ز سر خاتم پیغمبران
میسرائی، نقش آن خاتم علی است
هوش مصنوعی: اگر از بالای سر خاتم پیغمبران چیزی بگویی، نشان آن خاتم علی است.
معجزات موسی عمران علی است
مبینات عیسی مریم علی است
هوش مصنوعی: اعجازهای موسی، فرزند عمران، روشن‌گر و واضح است و نشانه‌های عیسی، فرزند مریم، نیز به روشنی نشان‌دهنده آن است.
هر چه میجوئی ز اسرار نهان
از علی جو، چونکه جام جم علی است
هوش مصنوعی: هرچه اطلاعات و رازهای پنهان را می‌خواهی، از علی بگیر، زیرا علی خود همانند جام جمی است که تمامی دانش‌ها و اسرار در آن جمع شده است.
لیس یدعوا غیره اهل النهی
فاتقی خمرا فقل لی انها
هوش مصنوعی: کسی غیر از اهل اندیشه و خرد را دعوت نمی‌کند، پس از شراب بپرهیز که به من بگوید این نوشیدنی چیست.
شاد باش ای دل که پیر ما علی است
در دو عالم دستگیر ما علی است
هوش مصنوعی: ای دل شاد باش که پدر ما علی است و او در هر دو جهان یاور ماست.
این سخن از پیر درویشان جنید
میرسد ما را که پیر ما علی است
هوش مصنوعی: این جمله از یک درویش بزرگ به ما می‌گوید که استاد و راهنمای ما، علی است.
جام عشق از حوض کوثر خورده ایم
ساقی و خم و غدیر ما علی است
هوش مصنوعی: ما از جام عشق که منبع آن حوض کوثر است نوشیده‌ایم، و در این مسیر، راهنمای ما علی است و تمامی نعمت‌ها و برکات از اوست.
پنجه شیر فلک را بشکنیم
زانکه شاه شیر گیر ما علی است
هوش مصنوعی: ما می‌توانیم به راحتی بر مشکلات و سختی‌ها غلبه کنیم، زیرا در کنار ما علی است که به عنوان قهرمان و سرمشق ما قرار دارد.
گفت پیر که موسی را وزیر
بود اگر هارون، وزیر ما علی است
هوش مصنوعی: پیر گفت که اگر موسی وزیر داشت، هارون، چیزی مشابه برای ما علی است.
داد ما را دست حق تاج و سریر
صاحب تاج و سریر ما علی است
هوش مصنوعی: ما را به دست خداوند سپرده‌اند و مقام و بزرگی ما به علی تعلق دارد.