گنجور

شمارهٔ ۹

باده سر جوش و جام لب بلب است
نفس آخرین عمر شب است
ساقی ماهروی مشکین موی
آتشین خوی و آتشین سلب است
قصب سرخ بر حریر تنش
بمثل همچو نار در قصب است
بوستان جمال و نخل قدش
بالغ الورد و یانع الرطب است
همچو میخوارگان صراحی را
گریه نزحزن و خنده نزعجب است
ساقی ماهروی مجلس را
قهر بیجا و لطف بی سبب است
گه دهد بوسه لیک نز ره لطف
گه زند مشت و نیز نز غضب است
بتلجلج زبانش از مستی
در سخن گاه ترک و گه عرب است
روز حشر است باده خوارانرا
یا شب قدر یارب این چه شب است
باژگون کارهای بوالعجبی
خاصیتهای زاده عنب است
بده آن سالخورده معجون کو
داروی رنج و محنت و تعب است
جوهر دانش و مزاج خرد
آیه روح و مایه طرب است
عربی خوی و پارسی میلاد
مزدکی کیش و پهلوی حسب است
راحت جان مرد دانشمند
دفع هر علت است و هر کرب است
نسب پاکش و نژاد بلند
هم ز بوجهل وهم زبولهب است
علت جود و موجب کرم است
فتنه سیم و آفت ذهب است
موجب ارتیاح واصل فرح
قوت ارواح و قوت عصب است

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

باده سر جوش و جام لب بلب است
نفس آخرین عمر شب است
هوش مصنوعی: شراب در حال جوش است و جام به لب نزدیک، این آخرین نفس‌های شب است.
ساقی ماهروی مشکین موی
آتشین خوی و آتشین سلب است
هوش مصنوعی: ای ساقی، تو با چهره‌ی زیبا و موی مشکی‌ات، همچون آتش داغ و شوق‌انگیز هستی.
قصب سرخ بر حریر تنش
بمثل همچو نار در قصب است
هوش مصنوعی: قصب سرخ بر روی حریر تن او مانند آتش در قصب (نی) است.
بوستان جمال و نخل قدش
بالغ الورد و یانع الرطب است
هوش مصنوعی: این جمله به توصیف زیبایی و جوانی یک درخت نخل می‌پردازد. به طوری که نخل با قد بلندی که دارد، به مانند گل‌های تازه و میوه‌های رسیده به نظر می‌رسد. این تصویر به ما حس طراوت و باروری را منتقل می‌کند.
همچو میخوارگان صراحی را
گریه نزحزن و خنده نزعجب است
هوش مصنوعی: مانند افرادی که در حال نوشیدن هستند، به خاطر شراب نمی‌گریند و از شادی هم شگفت‌زده نمی‌شوند.
ساقی ماهروی مجلس را
قهر بیجا و لطف بی سبب است
هوش مصنوعی: ساقی زیبا در مجلس به خاطر قهر و دلخوری‌های بی‌دلیل و مهربانی‌های بی‌مورد، حس خوب و لذت را از فضا می‌گیرد.
گه دهد بوسه لیک نز ره لطف
گه زند مشت و نیز نز غضب است
هوش مصنوعی: گاهی فرد می‌تواند با محبت و عشق بوسه‌ای به شما هدیه دهد، ولی در شرایطی دیگر، ممکن است با عصابیت و طعنه به شما آسیب بزند. این رفتارها بستگی به حالت روحی و اوضاع دارد.
بتلجلج زبانش از مستی
در سخن گاه ترک و گه عرب است
هوش مصنوعی: زبانش در اثر مستی به طرز عجیبی و نامفهومی صحبت می‌کند و گاهی به لهجه ترک و گاهی به لهجه عرب سخن می‌گوید.
روز حشر است باده خوارانرا
یا شب قدر یارب این چه شب است
هوش مصنوعی: در روز قیامت است و باده‌نوشان در حال شادی هستند، یا اینکه شب قدر است و ای پروردگار، این شب چه شبی است؟
باژگون کارهای بوالعجبی
خاصیتهای زاده عنب است
هوش مصنوعی: کارهای عجیب و غریب معمولاً نتیجه ویژگی‌های خاص انگور هستند.
بده آن سالخورده معجون کو
داروی رنج و محنت و تعب است
هوش مصنوعی: به من آن داروی شفا بخش را بده که می‌تواند به تسکین دردها و سختی‌هایم کمک کند.
جوهر دانش و مزاج خرد
آیه روح و مایه طرب است
هوش مصنوعی: عناصر اصلی دانش و طبیعت خرد، نشانه‌ای از روح و عامل خوشی و شادی هستند.
عربی خوی و پارسی میلاد
مزدکی کیش و پهلوی حسب است
هوش مصنوعی: شخصیت و سرشت من عربی است، اما به زبان فارسی سخن می‌گویم و به آئین مزدکی و فرهنگ پهلوی وابسته‌ام.
راحت جان مرد دانشمند
دفع هر علت است و هر کرب است
هوش مصنوعی: آرامش روح دانشمند، راهی برای مقابله با هر مشکلی و طاقت‌فرسایی است.
نسب پاکش و نژاد بلند
هم ز بوجهل وهم زبولهب است
هوش مصنوعی: شرف و اصل و نسب او به اندازه‌ای است که از دو شخصیت برجسته و معروف سرچشمه می‌گیرد.
علت جود و موجب کرم است
فتنه سیم و آفت ذهب است
هوش مصنوعی: بخشش و سخاوت به دلیل وجود مسائل و نیازهاست، در حالی که در مقابل مشکلات اقتصادی و ناپایداری‌ها، طلا و نقره به نوعی مایه چالش و مشکل برای انسان‌ها می‌شوند.
موجب ارتیاح واصل فرح
قوت ارواح و قوت عصب است
هوش مصنوعی: وجود شادی و خوشحالی موجب تقویت روح و اعصاب می‌شود.