گنجور

شمارهٔ ۲

زلف سنبل مگر امروز بتابی دگر است
در رخ لاله و گل رونق و آبی دگر است
در چمن بود همه روز ترشح ز سحاب
مگر امروز ترشح ز سحابی دگر است
بر سر جوی و لب آب بود موج و حباب
نیز در ساغر می موج و حبابی دگر است
مطرب آورده بسی ضرب بآهنگ رباب
نغمه مرغ سحر چنگ و ربابی دگر است
دل صاحب نظر و نرگس مست تو خراب
زیر هر شاخه گل مست و خرابی دگر است
چشم مخمور تو را با لب خاموش حبیب
هردم از لطف سوالی و جوابی دگر است
میچکد از ورق غنچه نشگفته گلاب
در رخ یار که خوی کرده گلابی دگر است
دامن دشت و چمن گشته پر از در خوشاب
درج یاقوت تو را در خوشابی دگر است
با همه دلشدگان گرچه عتاب است و خطاب
با من خسته عتابی و خطابی دگر است
با لعب لعل تو دارم بیکی بوسه حساب
با رخ و زلف توام باز حسابی دگر است
بدو بوسه که بمن دادی کردی دو ثواب
به کنار آی که این نیز ثواب دگر است
ما که در مدرسه خواندیم بسی علم وکتاب
دفتر عشق بتان نیز کتابی دگر است
گرچه لبریز شراب است قدحهای بلور
در قدحهای گل و لاله شرابی دگر است
لب معشوق و می از دست بتصویر عذاب
نتوان داد که این نیز عذابی دگر است
از کف دوست گرفتیم بسی باده ناب
لیک در لعل لبش باده نابی دگر است
رند و زاهد همه در مستی خوابند و خیال
این بخوابی دگر آن نیز بخوابی دگر است

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زلف سنبل مگر امروز بتابی دگر است
در رخ لاله و گل رونق و آبی دگر است
هوش مصنوعی: امروز زلف سنبل باید به گونه‌ای دیگر جلوه‌گر شود؛ چرا که در چهره لاله و گل، صفا و زیبایی تازه‌ای پیدا شده است.
در چمن بود همه روز ترشح ز سحاب
مگر امروز ترشح ز سحابی دگر است
هوش مصنوعی: در طول روزهای گذشته، همیشه در چمن آب و رطوبت از باران وجود داشت، اما امروز به نظر می‌رسد که این رطوبت ناشی از ابر دیگری است.
بر سر جوی و لب آب بود موج و حباب
نیز در ساغر می موج و حبابی دگر است
هوش مصنوعی: در کنار جوی و کنار آب، امواج و حباب‌هایی وجود داشت. همچنین در ظرف شراب نیز امواج و حباب‌های دیگری به‌وجود آمده بود.
مطرب آورده بسی ضرب بآهنگ رباب
نغمه مرغ سحر چنگ و ربابی دگر است
هوش مصنوعی: نوازنده، با ساز و نغمه‌های خود شور و شوق را به جمع آورده و آهنگ صبحگاهی‌اش تنها به صدای مرغ سحر نمی‌ماند، بلکه با سازهای دیگری نظیر چنگ و رباب نیز همراه است.
دل صاحب نظر و نرگس مست تو خراب
زیر هر شاخه گل مست و خرابی دگر است
هوش مصنوعی: دل کسی که به زیبایی‌ها توجه دارد و به نرگس چشم‌فریب تو دل باخته، در زیر هر درختی که گل دارد، ویران و نابود است و خرابی دیگری نیز در انتظار او است.
چشم مخمور تو را با لب خاموش حبیب
هردم از لطف سوالی و جوابی دگر است
هوش مصنوعی: چشمان مست تو هر بار با لب‌های بی‌صدا و آرام محبوب، از من سوالی را می‌پرسد و پاسخ جدیدی به همراه دارد.
میچکد از ورق غنچه نشگفته گلاب
در رخ یار که خوی کرده گلابی دگر است
هوش مصنوعی: از روی برگ گل، عطر ناب گلبرگ‌های تازه باز نشده به صورت محبوب می‌چکد که این نشانه‌ای از گلابی است که ماهیت دیگری دارد.
دامن دشت و چمن گشته پر از در خوشاب
درج یاقوت تو را در خوشابی دگر است
هوش مصنوعی: دشت و چمن پر از گل‌های زیبا شده و زیبایی تو مانند یاقوتی در میان این گل‌ها می‌درخشد.
با همه دلشدگان گرچه عتاب است و خطاب
با من خسته عتابی و خطابی دگر است
هوش مصنوعی: با این که با سایر دل شکستگان صحبت‌های جدی و تند می‌شود، اما با من که خسته‌ام، نوع دیگری از صحبت و دلخوری وجود دارد.
با لعب لعل تو دارم بیکی بوسه حساب
با رخ و زلف توام باز حسابی دگر است
هوش مصنوعی: من با بوسه‌ای که از لب‌های تو می‌زنم، حساب ویژه‌ای دارم و با زیبایی و موهای تو نیز محاسبه‌ای دیگر وجود دارد.
بدو بوسه که بمن دادی کردی دو ثواب
به کنار آی که این نیز ثواب دگر است
هوش مصنوعی: بوسه‌ای که به من دادی، دو پاداش دارد؛ حالا به کنار بیا چرا که این هم خودش پاداش دیگری است.
ما که در مدرسه خواندیم بسی علم وکتاب
دفتر عشق بتان نیز کتابی دگر است
هوش مصنوعی: ما که در مدرسه علوم و دانش‌های زیادی را یاد گرفتیم، می‌دانیم که عشق به محبوبان نیز یک نوع دانش و کتاب مخصوص به خود دارد.
گرچه لبریز شراب است قدحهای بلور
در قدحهای گل و لاله شرابی دگر است
هوش مصنوعی: هرچند که جام‌های بلورین پر از شراب هستند، اما در دل آنها، شرابی متفاوت وجود دارد که با گل و لاله آمیخته شده است.
لب معشوق و می از دست بتصویر عذاب
نتوان داد که این نیز عذابی دگر است
هوش مصنوعی: لبان معشوق و شراب در تصویر به قدری وسوسه‌انگیز و جذابند که نمی‌توان از خود خواست که به آن‌ها دست نیافت. این خود می‌تواند نوعی عذاب تازه باشد.
از کف دوست گرفتیم بسی باده ناب
لیک در لعل لبش باده نابی دگر است
هوش مصنوعی: ما از دست دوست نوشیدیم شراب های زیاد و با این حال، شراب واقعی و بهتر در لبان زیبای او نهفته است.
رند و زاهد همه در مستی خوابند و خیال
این بخوابی دگر آن نیز بخوابی دگر است
هوش مصنوعی: افراد رند و زاهد همه در حال خواب و غفلتند و هر یک در خیال خود سرگرم موضوعی متفاوت هستند.