گنجور

شمارهٔ ۳۰ - تجلّی جمال

گر نخواهد بود اندر صدر جنّت وصل یار
قعر دوزخ عاشقان خواهند کردن اختیار
حور عین هر چند می‌دارد جمال با کمال
تو برابر با تجلّی جمال حق مدار
عابدان نظّاره نتوان کرد یک حور بهشت
گر ندارد عاشقان مست را در انتظار
جامِ مالامال در ده ای خدا خمرِ طهور
اندرونی لغو باشد نی صداع و نیِ خمار
گر بیفتد در جهنم یک تجلّی جمال
بشکفد گل‌های رنگارنگ در وی صدهزار
روی زرد عاشقان رنگین کند در روز حشر
تخت زرّین بهشت و خانه‌های زرنگار
سایه طوبی و جنتّ حوض کوثر را کجاست
از حلاوت‌ها که باشد در وصال کردگار
اندرآن خلوت که آنجا ره نیابد جبرئیل
می‌رود از فارس سلمان و بلال از زنگبار
تن به نعمت‌های جنّت می‌شود پرورده لیک
جان بباید پرورش از دیدن پروردگار
گر برانگیزی ز خاک گور بنمایی جمال
خلق مسکین را ز گریه دیده‌ها گردد غبار
وعده دیدار گر در قعر دوزخ می‌کنی
می‌کشد در چشم‌، آتش را، خلائق سرمه‌وار
محیی گر دیدار رحمت بایدت از عزّوجل
دامن مردان بگیر و صبر کن تا روز بار

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید جابر موسوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گر نخواهد بود اندر صدر جنّت وصل یار
قعر دوزخ عاشقان خواهند کردن اختیار
هوش مصنوعی: اگر در بهشت، جایی برای وصال معشوق نباشد، عاشقان خودشان انتخاب خواهند کرد که به جهنم بروند.
حور عین هر چند می‌دارد جمال با کمال
تو برابر با تجلّی جمال حق مدار
هوش مصنوعی: حور عین هرچقدر هم زیبا باشند، زیبایی و کمال تو را نمی‌توانند از تجلی زیبایی خداوند بهتر بدانند.
عابدان نظّاره نتوان کرد یک حور بهشت
گر ندارد عاشقان مست را در انتظار
هوش مصنوعی: عابدان و عبادت‌کنندگان نمی‌توانند بهشت را تنها با تماشای زیبایی‌های آن درک کنند، اگر عاشقان شیدا و مجنون در انتظار محبوبشان نباشند.
جامِ مالامال در ده ای خدا خمرِ طهور
اندرونی لغو باشد نی صداع و نیِ خمار
هوش مصنوعی: خداوندا، در این جام پر از شراب پاکی وجود دارد که نه سر دردی ایجاد می‌کند و نه آثار مستی.
گر بیفتد در جهنم یک تجلّی جمال
بشکفد گل‌های رنگارنگ در وی صدهزار
هوش مصنوعی: اگر در جهنم یک بار تجلی زیبایی ظاهر شود، گل‌های رنگارنگ به صورت فراوانی در آن جا شکوفا می‌شوند.
روی زرد عاشقان رنگین کند در روز حشر
تخت زرّین بهشت و خانه‌های زرنگار
هوش مصنوعی: در روز قیامت، چهره‌های زرد عاشقان با زیبایی و رنگ و لعاب خاصی جلوه‌گر می‌شود و به همین دلیل، بهشت و خانه‌های زینتی تبدیل به مکانی زیبا و باعظمتی می‌گردند.
سایه طوبی و جنتّ حوض کوثر را کجاست
از حلاوت‌ها که باشد در وصال کردگار
هوش مصنوعی: سایه درخت طوبی و بهشت، حوض کوثر کجاست که از لذت‌ها پر باشد و در ارتباط با خداوند به دست آید؟
اندرآن خلوت که آنجا ره نیابد جبرئیل
می‌رود از فارس سلمان و بلال از زنگبار
هوش مصنوعی: در آن مکان دور و ناشناخته، جبرئیل نمی‌تواند وارد شود، ولی سلمان از فارس و بلال از زنگبار به آنجا می‌آیند.
تن به نعمت‌های جنّت می‌شود پرورده لیک
جان بباید پرورش از دیدن پروردگار
هوش مصنوعی: تن در نعمت‌های بهشتی رشد و پرورش می‌یابد، اما برای پرورش جان، نیاز است که دیدار پروردگار را تجربه کند.
گر برانگیزی ز خاک گور بنمایی جمال
خلق مسکین را ز گریه دیده‌ها گردد غبار
هوش مصنوعی: اگر از خاک قبر کسی برآیی، چهره زیبا و دل‌نشین انسان‌های بی‌نوا را خواهی دید که اشک چشم‌هایشان مانند غبار بر روی خاک نشسته است.
وعده دیدار گر در قعر دوزخ می‌کنی
می‌کشد در چشم‌، آتش را، خلائق سرمه‌وار
هوش مصنوعی: اگر قول ملاقاتت را در عمیق‌ترین جهنم هم بدهی، آن‌گاه آتش مانند سرمه در چشم‌هایم می‌درخشد و مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
محیی گر دیدار رحمت بایدت از عزّوجل
دامن مردان بگیر و صبر کن تا روز بار
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در دیدار رحمت الهی موفق شوی، از نیکان و درستکاران مدد بگیر و کمی صبر کن تا روز پاداش برسد.