گنجور

شمارهٔ ۲

در پیش من ز بهر طرب کوزهٔ مل است
و این هردو دست کردهٔ آهل در آمل است
گاهی حدیث من ز غزل‌های قمری است
گاهی سماع من ز نواهای بلبل است
گاهی ز بوی باده، در این دست عنبر است
گاهی ز زلف دوست در آن دست سنبل است
شکل صنوبریش نکردست میل من
وانگاه سرو قامت او، پر تمایل است
آخر نهاد برخط او سر، چوبندگان
زلفش اگر چه قاعده ی او تطاول است
برخی روی می که زفیض جمال اوست
اندر زمانه هرچه طرب را تجمل است
از می مدار باک و زتقوی کمرمبند
مردان راه را بجز اینها توصل است
بردین نکوست تکیه، ولی بهتر اوفتاد
آن بنده را، که برکرم حق توکل است
هرکس به حد بزرگ است بهتر آنک
هر جزو کاعتبار کنی ذات او کل است
معنی طلب، به قول مشو غره، زانکه دیگ
زان شد سیاه روی، که در بند غلغل است
بهر ثبات کار، سبکبار شو که کوه
اغلب زبهر بار گران در تزلزل است
دل در جهان مبند که نیکیش جمله بد
کارش بکلی ابتر و عزش همه ذل است

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در پیش من ز بهر طرب کوزهٔ مل است
و این هردو دست کردهٔ آهل در آمل است
هوش مصنوعی: در مقابل من برای شادی، یک کوزه پر از شراب وجود دارد و این کوزه و شراب هر دو ساخته و پرداختهٔ هنرمندان آملی هستند.
گاهی حدیث من ز غزل‌های قمری است
گاهی سماع من ز نواهای بلبل است
هوش مصنوعی: گاهی سخن من شبیه به شعرهای پرندگان قمر است و گاهی صدای من تحت تأثیر نواهای بلبل است.
گاهی ز بوی باده، در این دست عنبر است
گاهی ز زلف دوست در آن دست سنبل است
هوش مصنوعی: گاهی در دست من بوی مشروبات خوشبو وجود دارد، و گاهی در همان دست، عطر زلف محبوبم مانند سنبل جلوه‌گری می‌کند.
شکل صنوبریش نکردست میل من
وانگاه سرو قامت او، پر تمایل است
هوش مصنوعی: شکل خوش‌تراش او، نظر مرا جلب نکرده و در اینجا قامت بلند او، بسیار جذاب و فریبنده است.
آخر نهاد برخط او سر، چوبندگان
زلفش اگر چه قاعده ی او تطاول است
هوش مصنوعی: بر سر او بالاخره چیزی گذاشتند، هرچند که زلف‌هایش به قدری بلند هستند که به نظر می‌رسد به قاعده نمی‌رسند.
برخی روی می که زفیض جمال اوست
اندر زمانه هرچه طرب را تجمل است
هوش مصنوعی: برخی به خاطر زیبایی او در این دنیا، هر نوع شادی و خوشی را با شکوه و زیبایی خاصی می‌نوازند.
از می مدار باک و زتقوی کمرمبند
مردان راه را بجز اینها توصل است
هوش مصنوعی: نگران نوشیدن می نباش و از پایبندی به تقوا دوری کن، زیرا مردان واقعی راهی جز این‌ها برای رسیدن به هدف ندارند.
بردین نکوست تکیه، ولی بهتر اوفتاد
آن بنده را، که برکرم حق توکل است
هوش مصنوعی: بهتر است که به جای تکیه بر چیزهای نیکو، بر خواست و کرم الهی تکیه کنیم. در واقع، کسی که به خداوند اعتماد دارد، در شرایط دشوار بهتر می‌تواند از عهده برآید.
هرکس به حد بزرگ است بهتر آنک
هر جزو کاعتبار کنی ذات او کل است
هوش مصنوعی: هر فردی به اندازه بزرگی خود اهمیت دارد و بهتر است که او را به عنوان یک جزء کوچک در نظر نگیریم، زیرا ذات او همانند یک کل است.
معنی طلب، به قول مشو غره، زانکه دیگ
زان شد سیاه روی، که در بند غلغل است
هوش مصنوعی: این بیت به ما می‌گوید که نباید به دنبال جاه‌طلبی‌های بی‌جا باشیم. اگرچه در ظاهر ممکن است برخی چیزها جذاب به نظر برسند، اما واقعیت این است که زندگی در دام‌های مادی و دنیاپرستی می‌تواند ما را به زوال و تیره‌بختی بکشاند. در واقع، آنچه که ما فکر می‌کنیم می‌تواند ما را خوشبخت کند، ممکن است در اصل ما را به بند کشاند و خفه کند.
بهر ثبات کار، سبکبار شو که کوه
اغلب زبهر بار گران در تزلزل است
هوش مصنوعی: برای حفظ و ثبات کارهایت، باید سبک و آزاد باشی؛ زیرا کوه که سنگین و پر از بار باشد، معمولاً در حال لرزش و ناپایداری است.
دل در جهان مبند که نیکیش جمله بد
کارش بکلی ابتر و عزش همه ذل است
هوش مصنوعی: دل خود را در دنیا نبند که خوبی‌هایش به کلی بی‌اثر است و هدف‌هایش همواره باعث ذلت می‌شود.