گنجور

شمارهٔ ۷۹

خم می افلاک و جامش آفتاب و ارض عالم میکده
عشق را مِی میشمار و عاشقان را میزده
آینۀ عالم چو خالی از بت موزون ماست
مؤمنم میخوان اگر خوانم جهان را بتکده
ثبت شد تا نام من در دفتر عشّاق او
غیرت زردشتیم دارد بدل آتشکده
کیست آن کو خورده از صهبای عشق آن صنم
آتشی در خانمان و دین و ایمان نازده
گرنه عشق آن پری دیوانه ام دارد چرا
بر سرم از شیخ و شاب و مرد و زن غوغا زده
گردش چرخم فسرده دارد ای ساقی بیا
از لب کوثر خاصت بوسۀ گرمی بده
هان غبار اندر طلب عشقت اگر یکره کند
دل نبردی زو که جز او کس نبرده ره به دِه

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: همراهان گنجور

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خم می افلاک و جامش آفتاب و ارض عالم میکده
عشق را مِی میشمار و عاشقان را میزده
هوش مصنوعی: در این دنیا، جهان به گونه‌ای خم شده است و مانند جام، خورشید در آن جای دارد. زمین به عنوان مکانی برای عشق، شراب عشق را می‌شمارد و عاشقان در این میکده به شادی و خوشی می‌پردازند.
آینۀ عالم چو خالی از بت موزون ماست
مؤمنم میخوان اگر خوانم جهان را بتکده
هوش مصنوعی: آینه‌ای که تصویر جهان را نشان می‌دهد، اگر خالی از زیبایی و ترتیب ما باشد، من خود را مؤمن می‌دانم و اگر در این دنیا بخوانم، آن را به عنوان بتکده‌ای می‌بینم.
ثبت شد تا نام من در دفتر عشّاق او
غیرت زردشتیم دارد بدل آتشکده
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که نام من در فهرست عشق او ثبت شده و این عشق برای من حرکتی همچون غیرت زرتشتی به وجود آورده که به اندازه شعله‌های آتشکده‌ها پرشور و سوزان است.
کیست آن کو خورده از صهبای عشق آن صنم
آتشی در خانمان و دین و ایمان نازده
هوش مصنوعی: کیست آن کسی که تحت تأثیر عشق و زیباییِ آتشین قرار گرفته و در دلش آتش را در خانه و دین و ایمانش نمی‌زند؟
گرنه عشق آن پری دیوانه ام دارد چرا
بر سرم از شیخ و شاب و مرد و زن غوغا زده
هوش مصنوعی: اگر عشق آن پری دیوانه را نداشتم، پس چرا همه‌ی انسان‌ها از پیر و جوان درباره‌ام هیاهو کرده‌اند؟
گردش چرخم فسرده دارد ای ساقی بیا
از لب کوثر خاصت بوسۀ گرمی بده
هوش مصنوعی: چرخ روزگار به طرز ناخوشایندی می‌چرخد، ای ساقی، بیار و از لب کوثر به من بوسه‌ای گرم بده.
هان غبار اندر طلب عشقت اگر یکره کند
دل نبردی زو که جز او کس نبرده ره به دِه
هوش مصنوعی: اگر در جستجوی عشق تو، غبار و کدورت به دل راه پیدا کند، دل دیگر از عشق تو نخواهد برید، زیرا کسی غیر از تو به این خانه راه نداشته است.