گنجور

شمارهٔ ۳۱

ما سمندر زادگان را شکوه از آتش نباشد
کِی ز آتش میگریزد هرکه در وی غش نباشد
گر کنند ایمن زهجرانم غم از نیران ندارم
بیمم از آن است ورنه باکم از آتش نباشد
بی غشم کن ساقیا از مِی که بسیار آزمودم
دفع غم را داروئی چون بادۀ بی غش نباشد
کی در او خاصیت آتش بود یا ذوق مستی
باده گر همرنگ با آن لعل آتش وش نباشد
سرو بستان پیش سرو قامت آن ماه پیکر
گر خرام کبک دارد همچنان دلکش نباشد
می توانم گویی از میدان غبارا در ربودن
توسن بخت ز پای افتاده گر سرکش نباشد

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: همراهان گنجور

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ما سمندر زادگان را شکوه از آتش نباشد
کِی ز آتش میگریزد هرکه در وی غش نباشد
هوش مصنوعی: ما که زاده‌ی سمندر هستیم، از آتش شکایت نداریم زیرا هر کسی که در دلش هیچ ترسی نیست، از آتش نمی‌گریزد.
گر کنند ایمن زهجرانم غم از نیران ندارم
بیمم از آن است ورنه باکم از آتش نباشد
هوش مصنوعی: اگر از هجرت و جدایی من به سلامت گذر کنند، از غم و اندوهی که دارم نگران نخواهم بود. اما ترس من از این است که اگر چنین نشود، هیچ ترسی از آتش نخواهم داشت.
بی غشم کن ساقیا از مِی که بسیار آزمودم
دفع غم را داروئی چون بادۀ بی غش نباشد
هوش مصنوعی: ای ساقی، بدون هیچ تزویر و تقلبی، از شراب به من بده؛ چون من تجربه کرده‌ام که راهی برای رفع غم وجود ندارد مگر این‌که شراب خالص و بی‌هوده باشد.
کی در او خاصیت آتش بود یا ذوق مستی
باده گر همرنگ با آن لعل آتش وش نباشد
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که هیچ چیزی نمی‌تواند خاصیت آتش را داشته باشد یا حس شگفت‌انگیز مستی نوشیدنی را به همراه نداشته باشد، مگر اینکه رنگ و ویژگی مشابهی با یاقوت سرخ آتشین داشته باشد. در واقع، برای اینکه چیزی بتواند اثرگذار و مطلوب باشد، باید ویژگی‌های خاص و مشابهی از خود نشان دهد.
سرو بستان پیش سرو قامت آن ماه پیکر
گر خرام کبک دارد همچنان دلکش نباشد
هوش مصنوعی: در باغ، سرو درخت قامت زیبای او را می‌نگرند. اگر کبک هم زیبا و باحالت حرکت کند، باز هم زیبایی آن ماه نمی‌تواند با آن قابل مقایسه باشد.
می توانم گویی از میدان غبارا در ربودن
توسن بخت ز پای افتاده گر سرکش نباشد
هوش مصنوعی: می‌توانم بگویم که اگر سرکش نباشد، می‌توانم از میدان غبار، بختی که همچون اسبی از پا افتاده است را به دست آورم.