گنجور
امام محمد غزالیغزالی

بخش ۲۹ - آداب روز آدینه

در جمله باید که در جمله این روز هفت فضیلت طلب کند:

اول آن که بامداد به مجلس علم حاضر شود و از قصه گویان و حلقه آن دور باشد و به مجلس کسی حاضر شود که سخن و سیرت وی رغبت دنیا کمتر گرداند و به آخرت دعوت کند و هر سخنی که نه چنین بود آن نه مجلس علم بود و چون چنین بود در خبر است که به یک مجلس چنین حاضر آمدن فاضلتر از هزار رکعت نماز کردن.

دوم آن که در این روز ساعتی است عزیز و شریف که در خبر است که هرکه در این ساعت حاجتی خواهد روا شود و خلاف است که این ساعت کدام است، وقت برآمدن آفتاب است یا وقت زوال یا وقت غروب یا وقت بانگ نماز یا وقت برمنبر شدن خطیب یا وقت در نماز ایستادن یا وقت نماز دیگر و درست آن است که این وقت معلوم نیست و مبهم است، همچون شب قدر، پس باید که همه روز مراقب این باشد و در هیچ وقت از ذکر و عبادت خالی نباشد.

سوم آن که در این روز صلوات بسیار دهد بر مصطفی (ص) که رسول گفت، «هرکه در این روز بر من هشتاد بار صلوات دهد، گناه هشتاد ساله وی بیامرزند پرسیدند که یا رسول الله بر تو صلوات چگونه دهیم؟ گفت، «بگویید اللهم صل علی محمد و ال محمد صلوه تکون لک رضاء و لحقه اداء وعطه الوسیله و المقام المحمود الذی وعدته اجزه عنا ما هو اهله و اجزه افضل ما جازیت نبیا عن امته و صل علی جمیع اخوانه مم النبیین و الصالحین یا ارحم الراحمین» چنین گویند که هرکه در هفت آدینه، این هفت بار بگوید، شفاعت رسول (ص) بیابد لامحاله و اگر «اللهم صلی علی محمد و ال محمد» بیش نگوید کفایت بود.

چهارم آن که در این روز قرآن بیشتر خواند و سوره الکهف برخواند که در فضل آن اخبار بسیار آمده است و عبادان سلف عادت داشته اند هزار بار قل هو الله احمد خواندن و هزار بار صلوات دادن و هزار بار «سبحان الله و الحمدلله و لا اله الاالله و الله اکبر» گفتن.

پنجم آن که نماز بیشتر کند در این روز و در خبر است که هرکه در جامع شود و در وقت چهار رکعت نماز کند و در هر رکعتی فاتحه یک بار و پنجاه بار قل هوالله احد برخواند، از این جهان بیرون نشود تا جایگاه وی از بهشت به وی نمایند یا به دیگری که وی را خبر دهد و مستحب است در این روز چهار رکعت نماز به چهار سوره الانعام و الکهف و طه و یس، اگر نتواند، یس و سوره سجده و سوره لقمن و سوره الدخان و سوره الملک و ابن عباس نماز تسبیح به جای نماندی هرگز روز آدینه و این نماز معروف و اولیتر آن است که تا وقت زوال نماز می کند و پس از نماز تا نماز دیگر به مجلس علم شود، پس از آن تا شبانگاه به تسبیح و استغفار مشغول شود.

ششم آن که این روز از صدقه خالی نگذارد، اگر هم پاره نان باشد که فضل صدقه در این روز زیادت باشد، و هر سایلی که به وقت خطبه چیزی خواهد، وی را زجر کنند و کراهت باشد وی را چیزی دادن.

هفتم آن که در جمله این یک روز از هفته، آخرت را مسلم دارد، و همه روز به خیر مشغول شود و کار دنیایی در باقی کند و آن که حق تعالی می گوید، «فاذا قضیت الصلوه فانتشرو فی الارض و ابتغوا من فضل الله»، انس می گوید که معنی این، خرید و فروخت و کسب دنیا نیست، لیکن طلب علم است و زیارت برادران و عیادت بیمار و تشییع جنازه و مثل این کارها.

بخش ۲۸ - پیدا کردن نماز آدینه و فضیلت آن: بدان که روز آدینه روزی بزرگ است و فضل وی عظیم است و عید مومنان است و رسول (ص) گفت، «هر که سه جمعه بی عذری دست بدارد، اسلام را از پس پشت انداخت و دل وی زنگار گرفت» و در خبر است که خدای تعالی در هر آدینه ششصد هزارآزاد کرده است از آتش دوزخ و رسول (ص) گفت، «دوزخ را هر روز به نزدیکی زوال آفتاب بتابانند، نماز مکنید در این وقت، مگر روز آدینه که دوزخ در این روز نتابانند»، و گفت، «هر که روز آدینه فرمان یابد، وی را مزد شهیدی نویسند و از عذاب گورش نگاه دارند.»بخش ۳۰ - مساله: بدان که آنچه لابد است از نماز گفته آمد و دیگر مسایل چون حاجت افتد بباید پرسید که در چنین کتاب شرح نتوان کرد اما وسوسه در نیت نماز بسیار می باشد، بدین اشارتی کرده آید. بدان که وسوسه نیت کسی را بود که در عقل وی خللی باشد و سودایی بود یا به شریعت جاهل باشد و معنی نیت نداند که نیت تو آن رغبت است که تو را روی به قبله آورد و بر پای انگیخت تا فرمان به جای آری و چنان که تو را اگر کسی گوید، «فلان عالم آید، وی را برپای خیز و حرمت دار»، نگوئی که نیت کردم که بر پای خیزم فلان عالم را برای علم وی به فرمان فلان کس، لیکن بر پای خیزی در وقت و این نیت خود در دل تو باشد، بی آن که به دل گویی یا به زبان و هرچه به دل گویی حدیث نفس بود نه نیت بود نیت آن رغبت بود که تو را بر پای انگیخت، اما باید که بدانی که فرمان چیست و بدانی که ادای نماز پیشین است یا ادای نماز دیگر چون دل از این غافل نبود، همی الله اکبر بگوئی و اگر غافل بود، خود را با یاد دهی و گمان نبری که معنی اداء و فرض، و نماز پیشین همه بیکبار مفصل در دل جمع شود، لیکن چون نزدیک باشد به یکدیگر جمع نماید و این مقدار کفایت بود، چه اگر کسی تو را گوید، «فریضه نماز پیشین گزاری؟» گویی، «آری»، در این وقت که «آری» گویی، جمله آن معانی در دل تو بود و در تفصیل نبود، پس گفت تو با خویشتن تا با یاددهی، همچون گفت آن کس بود و الله اکبر به جای آن بود که گویی «آری» و هرچه بیشتر استقصا کنی دل و نماز بشولیده شود، باید که آسان گیری چون این مقدار کردی به هر صفت که بود بدانی که نماز درست است که نیت نماز همچون نیت کارهای دیگر است و بدین سبب بود که در روزگار رسول (ص) و صحابه، رضوان الله علیهم اجمعین، هیچ کس را وسوسه نیت نبود آن کس که این می نداند از جهل است.

اطلاعات

منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اول آن که بامداد به مجلس علم حاضر شود و از قصه گویان و حلقه آن دور باشد و به مجلس کسی حاضر شود که سخن و سیرت وی رغبت دنیا کمتر گرداند و به آخرت دعوت کند و هر سخنی که نه چنین بود آن نه مجلس علم بود و چون چنین بود در خبر است که به یک مجلس چنین حاضر آمدن فاضلتر از هزار رکعت نماز کردن.
هوش مصنوعی: نخستین نکته این است که انسان باید صبح زود به مجالس علمی حاضر شود و از قصه‌گویان دوری کند. او باید به جمعی بپیوندد که سخنان و سیرتشان انسان را به کمردن رغبت به دنیا و سوق دادن به آخرت ترغیب کند. اگر مجالس سخنانی اینچنین نداشته باشند، آن مجالس دیوانگی به حساب می‌آید. همچنین در احادیث آمده که شرکت در چنین مجلسی از هزار رکعت نماز بافضیلت‌تر است.
دوم آن که در این روز ساعتی است عزیز و شریف که در خبر است که هرکه در این ساعت حاجتی خواهد روا شود و خلاف است که این ساعت کدام است، وقت برآمدن آفتاب است یا وقت زوال یا وقت غروب یا وقت بانگ نماز یا وقت برمنبر شدن خطیب یا وقت در نماز ایستادن یا وقت نماز دیگر و درست آن است که این وقت معلوم نیست و مبهم است، همچون شب قدر، پس باید که همه روز مراقب این باشد و در هیچ وقت از ذکر و عبادت خالی نباشد.
هوش مصنوعی: در این روز ساعتی وجود دارد که بسیار ارزشمند و مورد توجه است و روایت شده که هر کس در این ساعت خواسته‌ای داشته باشد، برآورده خواهد شد. با این حال، زمان دقیق این ساعت مشخص نیست و نمی‌توان مشخص کرد که آیا زمان طلوع آفتاب، زوال آن، غروب، اذان یا وقتی که خطیب بر منبر می‌رود یا در حال نماز ایستاده، باشد. همچنین زمان دیگر نمازها نیز در نظر گرفته نشده است. به همین دلیل، این زمان مشخص نیست و باید شبیه شب قدر باشد. بنابراین، لازم است که در طول روز همیشه به ذکر و عبادت مشغول باشیم و هیچ وقت از آن غافل نشویم.
سوم آن که در این روز صلوات بسیار دهد بر مصطفی (ص) که رسول گفت، «هرکه در این روز بر من هشتاد بار صلوات دهد، گناه هشتاد ساله وی بیامرزند پرسیدند که یا رسول الله بر تو صلوات چگونه دهیم؟ گفت، «بگویید اللهم صل علی محمد و ال محمد صلوه تکون لک رضاء و لحقه اداء وعطه الوسیله و المقام المحمود الذی وعدته اجزه عنا ما هو اهله و اجزه افضل ما جازیت نبیا عن امته و صل علی جمیع اخوانه مم النبیین و الصالحین یا ارحم الراحمین» چنین گویند که هرکه در هفت آدینه، این هفت بار بگوید، شفاعت رسول (ص) بیابد لامحاله و اگر «اللهم صلی علی محمد و ال محمد» بیش نگوید کفایت بود.
هوش مصنوعی: در روزهایی خاص، به ویژه در روزهای جمعه، توصیه شده است که افراد بر پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص) صلوات بفرستند. بر اساس احادیث، هر کس در روز جمعه هشتاد بار بر پیامبر صلوات بفرستد، گناهانش به مدت هشتاد سال بخشیده خواهد شد. از پیامبر پرسیده شده است که چگونه می‌توان بر او صلوات فرستاد و او فرموده است که باید بگویند: "اللهم صل علی محمد و ال محمد"، که این عمل باعث رضای خدا و برآورده شدن حق و مقام والای پیامبر در روز قیامت خواهد شد. همچنین ذکر شده که اگر کسی این عبارت را در هفت جمعه بگوید، حتماً شفاعت پیامبر نصیبش خواهد شد و حتی اگر فقط همین جمله را بیشتر نگوید، کفایت خواهد کرد.
چهارم آن که در این روز قرآن بیشتر خواند و سوره الکهف برخواند که در فضل آن اخبار بسیار آمده است و عبادان سلف عادت داشته اند هزار بار قل هو الله احمد خواندن و هزار بار صلوات دادن و هزار بار «سبحان الله و الحمدلله و لا اله الاالله و الله اکبر» گفتن.
هوش مصنوعی: در این روز، قرآن خواندن بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد و به ویژه سوره کهف خوانده می‌شود که در مورد فضیلت آن اخبار زیادی وجود دارد. سلف صالح عادت داشته‌اند که هزار بار «قل هو الله احمد» را بخوانند و همچنین هزار بار صلوات بفرستند. همچنین، هزار بار «سبحان الله و الحمدلله و لا اله الاالله و الله اکبر» را نیز تکرار می‌کردند.
پنجم آن که نماز بیشتر کند در این روز و در خبر است که هرکه در جامع شود و در وقت چهار رکعت نماز کند و در هر رکعتی فاتحه یک بار و پنجاه بار قل هوالله احد برخواند، از این جهان بیرون نشود تا جایگاه وی از بهشت به وی نمایند یا به دیگری که وی را خبر دهد و مستحب است در این روز چهار رکعت نماز به چهار سوره الانعام و الکهف و طه و یس، اگر نتواند، یس و سوره سجده و سوره لقمن و سوره الدخان و سوره الملک و ابن عباس نماز تسبیح به جای نماندی هرگز روز آدینه و این نماز معروف و اولیتر آن است که تا وقت زوال نماز می کند و پس از نماز تا نماز دیگر به مجلس علم شود، پس از آن تا شبانگاه به تسبیح و استغفار مشغول شود.
هوش مصنوعی: در این روز، بهتر است نماز بیشتری به جا آورده شود. در روایات آمده که کسی که در این روز در جمع نماز بخواند و چهار رکعت نماز به‌جا آورد و در هر رکعت یک بار فاتحه و پنجاه بار «قل هوالله احد» بخواند، از این دنیا نمی‌رود تا جایگاهش در بهشت برایش نمایان شود یا به کسی که او را خبر دهد. همچنین مستحب است که چهار رکعت نماز با چهار سوره «الانعام»، «الکهف»، «طه» و «یس» خوانده شود. اگر این کار ممکن نباشد، سوره‌های «یس»، «سجده»، «لقمان»، «الدخان» و «الملک» نیز مناسب هستند. ابن عباس نیز اشاره کرده که نماز تسبیح هرگز ترک نخواهد شد، به ویژه در روز جمعه. این نماز بهتری است که تا زوال آفتاب خوانده می‌شود و بعد از آن باید به علم و دانش مشغول شد و تا شب هم به تسبیح و استغفار پرداخت.
ششم آن که این روز از صدقه خالی نگذارد، اگر هم پاره نان باشد که فضل صدقه در این روز زیادت باشد، و هر سایلی که به وقت خطبه چیزی خواهد، وی را زجر کنند و کراهت باشد وی را چیزی دادن.
هوش مصنوعی: ششم اینکه در این روز نباید از صدقه دادن غافل شوید، حتی اگر تنها یک تکه نان باشد، چرا که ارزش صدقه در این روز بسیار بیشتر است. همچنین، اگر کسی در حین خطبه چیزی بخواهد، باید او را بازداشت و از دادن هر چیزی به او خودداری کنید.
هفتم آن که در جمله این یک روز از هفته، آخرت را مسلم دارد، و همه روز به خیر مشغول شود و کار دنیایی در باقی کند و آن که حق تعالی می گوید، «فاذا قضیت الصلوه فانتشرو فی الارض و ابتغوا من فضل الله»، انس می گوید که معنی این، خرید و فروخت و کسب دنیا نیست، لیکن طلب علم است و زیارت برادران و عیادت بیمار و تشییع جنازه و مثل این کارها.
هوش مصنوعی: هفتم اینکه در یکی از روزهای هفته، به آخرت ایمان داشته باشد و در تمام روز مشغول کارهای نیک باشد و به کارهای دنیوی هم بپردازد. خداوند می‌فرماید: «پس از تمام شدن نماز، در زمین پراکنده شوید و از فضل خدا طلب کنید». انس می‌گوید که منظور از این آیات تنها خرید و فروش و کسب مال نیست، بلکه به دنبال علم رفتن، دیدار با برادران، عیادت بیماران، تشییع جنازه و کارهای مشابه است.