گنجور

شمارهٔ ۲۷ - در مدح بزرگی و تقاضای صلتی از او

مها چو گاه سخا دست تو دلیر بود
به مدحت تو زبان زمانه چیر بود
چو خواجگی طلبی همتی چو شیر بیار
که از سخاست که هر دد غلام شیر بود
مدام خدمت من به اشتاب خواهی و زود
اگر چه از تو صلت با درنگ و دیر بود
حسود زیر و زبر کی بود؟ در آن ساعت
که دست تو زبر و دست بنده زیر بود
نه هر که مدح تو گوید چو من تواند بود
نه نره شیر بود هر که در کویر بود
زجود خویش پرم کن که بس تهی دستم
که گرسنه شکم آن نیکتر که سیر بود
پس ار دلیر عتابی کنم شگفت مدار
که هست بنده تهی و تهی دلیر بود

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مها چو گاه سخا دست تو دلیر بود
به مدحت تو زبان زمانه چیر بود
هوش مصنوعی: وقتی که بخشش و generosity تو در اوج باشد، دل‌ها شجاع و بی‌باک می‌شوند و زبان‌ها به وصف و ستایش تو گویا و تحت سلطه می‌آیند.
چو خواجگی طلبی همتی چو شیر بیار
که از سخاست که هر دد غلام شیر بود
هوش مصنوعی: اگر به قدرت و رهبری دست یابی، باید همت و اراده‌ای قوی مانند شیر داشته باشی، چون هر موجودی که به شیر خدمت می‌کند، نشان‌دهنده قدرت اوست.
مدام خدمت من به اشتاب خواهی و زود
اگر چه از تو صلت با درنگ و دیر بود
هوش مصنوعی: همیشه در حال خدمت به من هستی و با شتاب و سرعت حرکت می‌کنی، اگرچه ارتباط ما با کمی تأخیر و با فاصله خواهد بود.
حسود زیر و زبر کی بود؟ در آن ساعت
که دست تو زبر و دست بنده زیر بود
هوش مصنوعی: حسود چه زمانی آرامش دارد؟ زمانی که دستی که تو در آن داری بالا و قدرت در آن وجود دارد و دستی که در اختیار بنده است، پایین و بی‌قدرت است.
نه هر که مدح تو گوید چو من تواند بود
نه نره شیر بود هر که در کویر بود
هوش مصنوعی: نه هر کسی که مثل من از تو تعریف کند، واقعاً شایسته این کار است. همچنین، هر شیری که در بیابان زندگی کند، لزوماً نر و قوی نیست.
زجود خویش پرم کن که بس تهی دستم
که گرسنه شکم آن نیکتر که سیر بود
هوش مصنوعی: ای معشوق، مرا از بخشش خود پر کن، زیرا من به شدت در تنگدستی هستم. گرسنه بودن شکم بهتر از سیر بودن آن است که چیزی نداشته باشم.
پس ار دلیر عتابی کنم شگفت مدار
که هست بنده تهی و تهی دلیر بود
هوش مصنوعی: اگر من به دلیر انتقادی کنم، تعجب نکنید، زیرا بنده‌ای که خالی از صفات است، خود به خود دلیر نخواهد بود.