قطران تبریزیشمارهٔ ۲۳
ای با خدای و با همه خلق خدای راست
از داد و راستی همه پیروزئی تراست
ملک تو همچو رنج بداندیش تو فزون
رنج تو همچو ملک بداندیش تو بکاست
طبع تو پاک و جان تو پاک و تن تو پاک
قول تو راست و رای تو راست و دل تو راست
از پادشاهی تو هرانکو فرار کرد
بر جای خویش خاسته بر جان پادشاست؟
خوشا ولایتا و بزرگا رعتیا
کش پادشاه دادگر پاک پارساست
چون تو ملک براستی و داد کی نشست
چون تو فلک بدانش و دولت کرا بخاست
تا مر ترا بتخت شهی بر نشاند بخت
شاخ ستم نرست و نسیم بدی نخاست
اندر بقای تست همه خلق را بقا
چندان بقات باد که خورشید را بقاست
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای با خدای و با همه خلق خدای راست
از داد و راستی همه پیروزئی تراست
هوش مصنوعی: خداوند با توست و تو نیز با تمامی مخلوقات او. هرچه بر مبنای عدل و راستی انجام دهی، به پیروزی و موفقیت خواهی رسید.
ملک تو همچو رنج بداندیش تو فزون
رنج تو همچو ملک بداندیش تو بکاست
هوش مصنوعی: خودت را در نظر بگیر که برای خوشبختی و آرامش زندگی‌ات تلاش می‌کنی، اما مشکلات و رنج‌های زیادی هم بر تو فشار می‌آورد. در واقع، هرچه بیشتر در پی زندگی بهتر باشی، مشکلات و چالش‌ها نیز بیشتر و بیشتر می‌شوند. به عبارت دیگر، هرچه آرزوهای تو بزرگ‌تر باشد، مشکلات هم به همان نسبت سنگین‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند.
طبع تو پاک و جان تو پاک و تن تو پاک
قول تو راست و رای تو راست و دل تو راست
هوش مصنوعی: ذات تو خالص و روح تو پاک و جسم تو سالم است. گفتارت راست و نظر تو درست و دلت خالص است.
از پادشاهی تو هرانکو فرار کرد
بر جای خویش خاسته بر جان پادشاست؟
هوش مصنوعی: هر کسی که از سلطنت تو فرار کند، آیا بر جای خود می‌ماند یا به جان پادشاه توجهی ندارد؟
خوشا ولایتا و بزرگا رعتیا
کش پادشاه دادگر پاک پارساست
هوش مصنوعی: خوشا به حال کسانی که در سرزمینی زندگی می‌کنند که پادشاهی عادل، پاکدامن و پارسا دارد.
چون تو ملک براستی و داد کی نشست
چون تو فلک بدانش و دولت کرا بخاست
هوش مصنوعی: تو واقعاً پادشاهی و در شأن تو نیست که کسی به مقامی نزدیک شود. تو مانند آسمان با دانش و قدرت خود، برای دیگران قابل دسترس نیستی.
تا مر ترا بتخت شهی بر نشاند بخت
شاخ ستم نرست و نسیم بدی نخاست
هوش مصنوعی: برای اینکه تو را بر تخت پادشاهی بنشاند، شانس و سرنوشت در اینجا نقش نمی‌بازند و بدی نمی‌تواند بر تو مسلط شود.
اندر بقای تست همه خلق را بقا
چندان بقات باد که خورشید را بقاست
هوش مصنوعی: در زندگی تو باقی بودن موجب دوام همه موجودات است، همچنان که خورشید به وسیله‌ی وجود خود پایدار است.